یکی از مسائلی که خیلی از افراد جامعه در حال دست و پنجه نکردن با آن هستند، به موضوع ضعف حافظه مربوط میشود. احتمالاً شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که تمایل دارند کلیه تاریخهای تولد افراد مهم زندگی خود را حفظ کرده و در موعد مقرر به یاد آورند یا زمانی که مطلبی را مطالعه میکنند، مطالب مطالعه شده را به خوبی به ذهن سپرده و به هنگام پاسخ به سوالات نمره خوبی بگیرند؛ کلیه موضوعات یاد شده به حافظه شما گره خورده است. تا به امروز روشهای مختلفی برای تقویت حافظه مطرح شده است که یکی از آنها تقویت حافظه با طب اسلامی است. با ما در این مقاله از بلاگ هوش برتر ایرانیان همراه باشید تا با راه های تقویت حافظه در طب اسلامی بیشتر آشنا شوید.
مروری اجمالی بر مفهوم طب اسلامی
پیش از آن که به بررسی راه های تقویت حافظه در طب اسلامی بپردازیم، ضرورت دارد خود این طب را مورد بررسی قرار دهیم تا پس از آن برای مخاطبان روشن گردد که راهکارهای ارائه شده در ادامه، دارای چه ریشه و مبنایی هستند. براساس تعریف عدهای از متخصصان، طب اسلامی در اصل به مجموعه تفکرات حکمای اسلامی در ارتباط با طب و بهداشت اطلاق میگردد و عموماً از احادیث پیامبر و امامان شیعه که پیرامون بهداشت و سلامت انسانی نکاتی را متذکر شدهاند، گرفته شده است. تفاوت طب اسلامی و طب سنتی نیز در همین نکته است که مبنا و ریشه آنها متفاوت است.
در طب اسلامی صرفاً از قرآن، احادیث و تجربه کمک گرفته میشود و بیشتر تاکید نیز بر روی احادیث نقل شده از امامان معصوم است؛ اما در طب سنتی علاوه بر موارد یاد شده به متون حکیمانی نظیر ابن سینا و رازی نیز مراجعه میشود و تفکرات این دسته از حکیمان در آن رایج است. به نظر بسیاری از مراجع تقلید نظیر جعفر سبحانی، ناصر مکارم شیرازی، عبدالله جوادی آملی، حسین نوری همدانی و سید موسی شبیری زنجانی، احادیث طبی جنبه پیشگیری دارند و عملاً درباره تمام دردها و بیماریها، دارو یا درمانی در طب اسلامی نداریم.
البته مسئله تقویت حافظه از جمله مسائلی بوده که پیامبر و امامان توجه ویژهای به آن داشتهاند و به همین دلیل است که امروزه بسیاری از افراد به دنبال راه های تقویت حافظه در طب اسلامی هستند.
بررسی راه های تقویت حافظه در طب اسلامی
تقویت حافظه در طب اسلامی ۰ تا ۱۰۰
عموم توجهات در طب اسلامی بر روی رژیم غذایی افراد بوده و به هنگامی که بحث از راه های تقویت حافظه در طب اسلامی میشود، عموماً منظور مواد غذایی بوده که در روایات به مفید بودن مصرف آنها در تقویت حافظه اشاره شده است. به نظر اطبای اسلامی آنچه که امروزه به نظر طبائع چهارگانه موجب ضعف حافظه شده، به مسئله غلبه بلغم مربوط میشود و به همین علت باید از مواد غذایی استفاده نمود که خاصیت ضد بلغمی دارند. به طور کلی از راه های تقویت حافظه در طب اسلامی میتوان به مصرف مواد غذایی گفته شده در زیر اشاره کرد:
تقویت حافظه با مصرف کندر
یکی از معروفترین راه های تقویت حافظه در طب اسلامی، مصرف کندر بوده که در افزایش فوقالعاده حافظه نقش دارد. جویدن کندر میتواند موجب دفع بلغم از بدن گردد. در داروی ابن مسعود نیز کندر ماده درمانی اصلی بوده که در آن کندر، میخک و شکر را با هم ترکیب کرده و روزانه یک قاشق چایخوری از آن میل میشود. داروی ابن مسعود در میان استفاده کنندگان از کندر برای تقویت حافظه، طرفداران بیشتری نسبت به جویدن کندر خالی دارد؛ چراکه کندر دارای مزه بسیار تلخی است و ترکیب میخک و شکر کمی از این تلخی میکاهد.
مصرف کندر برای تقویت حافظه محدودیت سنی نداشته و میتوان از آن برای تقویت حافظه کودکان و حتی مادران باردار نیز استفاده نمود؛ اما توجه داشته باشید که زیادهروی در هر دارویی به بیماری دیگر ختم خواهد شد! هر فرد مجاز است به صورت روزانه 3 گرم کندر مصرف کند و مصرف بیش از این مقدار ضرورتی ندارد.
تقویت حافظه با خوردن گردو
گردو ماده غذایی بوده که هم در طب نوین هم در طب سنتی و هم در روایات به خاصیت ویژه آن در تقویت حافظه اشاره شده است. گردو دارای مزاج گرم بوده و به لحاظ گرمی در طب سنتی دارای گرمی درجه 2 است و هرچه گردویی خشکتر باشد به همان میزان سطح گرمی آن افزایش پیدا میکند. امام صادق در ارتباط با گردو چنین میفرماید:
إن الجوز والجبن إذا اجتمعا کانا دواء و إذا افترقا کانا داء. |
اگر پنیر و گردو، هر دو باهم میل شوند، دارو است؛ در غیر این صورت هر یک به تنهایی موجب بیماری است. |
الکافی، ج 6، ص 340 |
در بحث از راه های تقویت حافظه در طب اسلامی محال است چیزی در ارتباط با گردو گفته نشود و به نظر بسیاری از معصومین یکی از علل فراموشی و ضعف حافظه، به مصرف پنیر بدون گردو ارتباط دارد. البته هرچند که گردو نقش مهمی در تقویت حافظه دارد؛ اما مصرف آن به تنهایی به استخوانها آسیب میرساند و به همین دلیل است که گفته شده مصرف گردو و پنیر به تنهایی و جدا از هم موجب بیماری است؛ پنیر مغز را هدف گرفته و گردو استخوانها را! اما اگر با هم مصرف شوند این ترکیب دارو است.
تقویت حافظه با خوردن هلیله
هلیله کابلی (Terminalia chebula) نیز از گیاهان دیگری است که مصرف آن برای تقویت حافظه مفید است و مانع سفید شدن رنگ موها نیز میشود. طبع هلیله گرم و خشک بوده و به فعالیت سیستم عصبی کمک میکند. مصرف هلیله برای ضعف مغز، حافظه و سردرد بسیار مفید است. در مصرف آن بهتر است هلیله را دم کنید و به هنگام دم کردن آن نیز مراقب باشید که هلیله چندان خرد و پودر نگردد. در دم کردن هلیله نباید اجازه دهید که این دمنوش بیش از اندازه جوش بخورد؛ چراکه چنین امری موجب میشود تا این گیاه خاصیت اولیه خود را از دست بدهد. روش دیگر مصرف هلیله برای تقویت حافظه آن است که هلیله را در آب بخیسانید و روزانه 1 عدد از آن را میل کنید.
تقویت حافظه با خوردن مویز
یکی دیگر از راه های تقویت حافظه در طب اسلامی خوردن 21 عدد مویز به صورت ناشتا در صبح است که در روایات زیادی به آن اشاره شده است. به طوری که امام رضا در این ارتباط میفرمایند:
من أراد أن یزید فی حفظه فلیأکل سبع مثاقیل زبیبا بالغداة علی الریق. |
هر کس که به دنبال تقویت حافظه خویش است، صبحگاهان در حالت ناشتا، 7 مثقال مویز میل کند. |
بحار الأنوار، ج 62، ص 324 |
در شربت امام رضا نیز که از ترکیبات مویز، آب زلال، عسل، زنجبیل، دارچین، میخک، زعفران، کاسنی، سنبلالطیب و مصطکی استفاده میشود، به قدرت تقویت حافظه این شربت به دلیل وجود مویز اشاره شده است. برای تهیه این شربت کافیست 5 کیلو مویز پاک شده بیدانه را شسته و سپس در ظرفی پر از آب تمیز بریزد (آب باید چهار انگشت بالای مویزها قرار بگیرید)؛ اگر فصل تابستان است، 1 روز و اگر فصل زمستان سه روز در همان ظرف نگهداری شود.
پس از گذشت مدت زمان ذکر شده، محتویات ظرف را بر روی آتش میگذاریم تا بپزند؛ در قدم بعدی مویزهای پخته شده را میفشاریم تا عصاره آن خارج گردد. حال عصاره را در دیگی ریخته و میجوشانیم تا دو سوم آن تبخیر گردد. پس از تبخیر دو سوم عصاره مویز باید 500 گرم عسل خالص و طبیعی به آن اضافه کنید و مجددا بر روی آتش بگذارید تا تبخیر شود سپس میخک، دارچین، زنجیبل و .. را به این ترکیب اضافه میکنیم. نحوه مصرف آن نیز به این صورت است که یک قاشق مرباخوری از این شربت را در یک لیوان آب حل کرده و پس از هر وعده غذا میل میکنیم.
تقویت حافظه با مصرف کردن اسطوخدوس
اسطخدوس که به آن گل لاوندر نیز گفته میشود گیاهی آرامبخش بوده که در پاکسازی جسم و ذهن کاربرد دارد. این گیاه که دارای رایحهای شیرین است، تاثیر بسزایی در کاهش استرس و اضطراب دارد و جالب است بدانید که تحقیقات علمی ثابت نموده افرادی که بیشتر در موقعیتهای استرسزا قرار گرفته و دارای شخصیت استرسی هستند، بیشتر از سایر افراد دچار ضعف حافظه میشوند. به هنگام مصرف این گیاه خوابی راحت خواهید داشت و خواب کافی نیز از سایر پارامترهایی است که سلامت حافظه را تضمین کرده و مانع بروز بیماریهایی همچون آلزایمر میگردد؛ به همین دلیل است که مصرف اسطوخودوس به یکی از راه های تقویت حافظه در طب اسلامی تبدیل شده و در روایات نیز اشاراتی به این خاصیت این گیاه جادویی شده است.
نکات مهم تقویت حافظه در طب اسلامی
راه های تقویت حافظه در طب اسلامی صرفاً به مسئله رژیم غذایی محدود نشده و در کنار موارد گفته شده در فوق نکات تکمیلی نیز در روایات به چشم میخورد که رعایت نمودن آنها میتواند موجب تقویت حافظه شما گردد. این نکات به شرح زیر هستند:
- شنیدن اصوات و نواهای طبیعی مثل صدای پرندگان، صدای رودخانه، صدای بارش باران و مواردی از این دست
- مطالعه کتابهای دارای مطالب پیوسته مثل دیوانهای شعری و حفظ نمودن ادعیههای دینی و آیات قرآن
- ذکر گفتن با چشمان بسته در محیطی خلوت به مدت 10 الی 20 دقیقه در هر روز
- پوشاندن سر در ایام سرد سال و پس از حمام
- مسواک زدن با چوب اراک و زیتون
- اسب سواری
بهترین شیوه تقویت حافظه در طب اسلامی
با توجه به اهمیت تقویت حافظه در این مقاله از بلاگ هوش برتر ایرانیان به سراغ راه های تقویت حافظه در طب اسلامی رفتیم و همان طور که در مطالب فوق مشاهده کردید، در طب اسلامی ضعف حافظه را عموماً به دلیل زیادی بلغم در جسم میدانند و به همین علت در راه های تقویت حافظه در این طب به سراغ مصرف مواد خوراکی رفتهاند که دارای طبع گرم است. البته در روایات به بحث مصرف متعادل گرمیجات و سردیجات اشاره شده و افراط در مصرف خوراکیهای دارای طبع گرم نیز منع شده است. در کنار رعایت رژیم غذایی، انجام اعمالی همچون مراقبه با چشمان بسته و ذکر گفتن یا حفظ نمودن آیات و استفاده بیشتر از ذهن توصیه شده است. آیا تا به حال از راهکارهای گفته شده در فوق استفاده کردهاید؟ به نظر شما کدام راهکار بهترین شیوه تقویت حافظه در طب اسلامی است؟ برای ما بنویسید.
سوالات متداول
مبنای راه های تقویت حافظه در طب اسلامی چیست؟
طب اسلامی از آیات و روایات بهره میگیرد و مبنای روشهای گفته شده نیز این دو منبع است.
آیا طبع سرد نقشی در ضعف حافظه دارد؟
وجود بلغ زیاد در جسم تاثیر منفی بر روی ذهن و حافظه دارد و میتوان با مصرف متعادل گرمیجات آن را برطرف نمود.