ورزش منظم با تخلیه هورمونهای استرس و اضطراب، افزایش حس خوب ، بالابردن اعتماد به نفس و افزایش سلامت قلب و عروق منجر به بهبود عملکرد جریان خون و اکسیژن رسانی به مغز میشود و در نتیجه بهتر شدن عملکرد ذهن، تمرکز و آرامش را برای شخص در پی خواهد داشت. ولی اگر به دنبال ورزشی هستید که به طور مستقیم بر افزایش تمرکز و آگاهی شما تاثیر داشه باشد، یوگا ورزشی است که با تقویت تمرکز و آگاهی میتواند به طور ویژهای برای انجام وظایف روزانه و داشتن یک زندگی آرام و موفق به شما کمک کند. حرکات یوگا برای افزایش تمرکز به عنوان یک ورزش هفت هزار ساله که موجب افزایش قدرت، بالا بردن توانایی ذهنی، انعطافپذیری، کنترل درد و کاهش استرس میشود، نوعی فعالیت جسمی است که ذهن و روح را درگیر میکند و مانند مراقبه و مدیتیشن کانالی برای افزایش تمرکز و ارتباط موثر بین فکر، جسم و روان آدمی است.
ابزارها، حرکات و تکنیکهای فراوانی برای بهبود تمرکز و آگاهی در یوگا وجود دارد. در این مقاله از هوش برتر ایرانیان قصد داریم تا شما را با حرکات یوگا برای افزایش تمرکز آشنا کنیم تا بتوانید با انجام این حرکات در جهت رسیدن به یک ذهن متمرکز و یک بدن سالم گامی موثر بردارید.
اهمیت افزایش تمرکز
تمرکز به معنی قدرت بخشهای مختلف ذهن برای همکاری با هم و قرار دادن تمام توجه انسان بر یک موضوع خاص است. قدرت تمرکز و تلاش برای افزایش آن یک توانایی شناختی است و بر همه فعالیتهای انسان تاثیر گذار است. از طرفی دیگر، عدم تمرکز در هنگام انجام کارهای روزمره مانند مطالعه، انجام وظایف شغلی و مسئولیتهای شخصی موجب میشود که فرد دچار اختلال عملکردی شود. به این ترتیب که توانایی یادگیری کاهش پیدا میکند، قدرت تقویت حافظه و توانایی به یاد آوردن مسائل ساده کم میشود به طوری که فرد دائما احساس حواسپرتی دارد، در زمان بروز مشکلات روزمره توانایی استدلال و تحلیل مسائل را ندارد و نمیتواند متناسب با شرایط حل مسئله کند و تصمیم درستی بگیرد و دست بکار شود.
عواقب عدم تمرکز را می دانید؟
با وجود تنها نام بردن تعدادی از عواقب عدم تمرکز در زندگی روزمره به راحتی میتوان به این نتیجه رسید که فردی که فاقد توانایی تمرکز و تسلط به ذهن خود است، زمان و انرژی بسیاری را برای انجام کارهای بیاهمیت از دست میدهد و به راحتی وارد حاشیهها میشود. این فرد نه تنها توانایی دنبال کردن و رسیدن به اهداف بلند مدت را ندارد، بلکه با ناتوانایی در انجام درست فعالیتهای روزمره همیشه برای خود و دیگران مشکل درست میکند. حال با ذکر کردن مشکلاتی که نداشتن تمرکز ذهنی میتواند ایجاد کند، درک اهمیت افزایش تمرکز و بالا بردن قابلیتهای ذهن به طور کامل مشخص میشود.
یوگا چگونه به افزایش تمرکز کمک می کند؟
از نظر علمی یوگا با استفاده از مکانیزمهای فیزیولوژی و روان شناختی میتواند باعث افزایش تمرکز شود. از نظر فیزیولوژی، ورزشهای یوگا بر تنفس، کشش عضلانی و کنترل تنش اثر گذار هستند. این اقدامات منجر به تغییراتی در فعالیت مغز و سیستم عصبی میشوند و به این ترتیب به افزایش تمرکز و توجه کمک میکنند. به علاوه، یوگا به فرد کمک میکند تا به آگاهی از ذهن و بدن خود برسد و خود را به همان شکلی که هست پذیرفته و دوست بدارد. افزایش حس رضایت از خود، غلبه بر افسردگی و اضطراب که میتوان آنها را از دلایل کاهش هورمونهای استرس و افزایش آرامش دانست نیز سندی بر تاثیر گذار بودن انجام منظم یوگا و افزایش تمرکز و قدرت ذهن است.
کاربرد یوگا
در نتیجه میتوان گفت، یوگا تمام آن چیزی است که ذهن برای غلبه بر فشارها و تنشها نیاز دارد. صداهای مزاحم و افکار سمی که روزانه بر اثر مواجه با چالشها و مشکلات زندگی حضوری همیشگی در افکار ما دارند، مانند خوره تمام انرژی روانی ما را میخورند و باعث سلب آرامش روانی میشوند. یوگا همانطور که قبلا ذکر کردیم عملکردی مشابه مدیتیشن و مراقبه دارد و میتواند با تاثیر بر سیستم عصبی ما ذهن را آرام کند. در تمرینات یوگا با آگاهی به تنفس و انجام حرکات ورزشی در حالت مدیتیشن، فشار خون کاهش پیدا میکند، ضربان قلب تنظیم میشود و هورمونهای استرس رو به نابودی میروند.
فواید یوگا برای افزایش تمرکز و حافظه
یوگا میتواند برای افزایش تمرکز و حافظه مفید باشد. تمرینات تنفسی در یوگا باعث آرامش ذهن میشوند و اثرات منفی حضور در معرض استرس مزمن را از بین میبرند. در جریان یوگا خونرسانی به مغز بهتر انجام میشود و این نکته خود به تنهایی عامل مهمی در تقویت حافظه و عملکرد شناختی مغز دارد. تاثیری که یوگا بر جسم میگدارد و با افزایش انعطافپذیری بدن و بالابردن هورمونهای مثبت، عامل دیگری است که ظرفیت ذهن و قدرت یادگیری و تمرکز را بالا میبرد. در این قسمت به فواید کلی انجام حرکات یوگا برای افزایش تمرکز اشاره میکنیم.
آرام کردن ذهن ناآرام
انجام تمرینهای تنفسی عمیق و آهسته، تمرکز روی نفس کشیدن و کنترل آن به آرامش و ثبات ذهن کمک میکند. به علاوه تمرینهای مدیتیشن که در هنگام یوگا انجام میشوند نیز موجب بالا بردن آگاهی ذهن و دور شدن افکار از دغدغهها و نگرانیها میشوند. انجام مرحله به مرحله و با تمرکز حرکات یوگا آرامش عمیق و ثبات ذهن را ایجاد میکند و ذهن حواس پرت را متمرکز میسازد. به طور کلی میتوان گفت انجام حرکات یوگا برای افزایش تمرکز و تمرینات ذهن آگاهی و جسمی یوگا موجب آرامش بیشتر، تمرکز بیشتر و کاهش استرس میشوند.
افزایش آگاهی و هوشیاری
یوگا با تمرکز بر تنفس، حرکات بدن، و احساسات درونی، آگاهی و هوشیاری را افزایش میدهد. هنگام انجام تمرینات یوگا، توجه کامل به بدن و ذهن در لحظه کنونی معطوف میشود. این کار باعث میشود ذهن از دنیای بیرون و نگرانیهای روزمره دور شود و به جای آن، با آرامش و تمرکز به تنفس، وضعیت بدن و احساسات درونی بپردازد. تمرینات تنفس عمیق در یوگا، آگاهی از نحوه تنفس و الگوهای تنفسی را افزایش میدهد. همچنین، آگاهی از وضعیت بدن در حین انجام حرکات مختلف یوگا بهبود مییابد. علاوه بر آن، فرد در تمرینات یوگا، احساسات و حالات ذهنی خود را بهتر درک کرده و نسبت به آنها هوشیارتر میشود. با تمرین مرتب و مداوم یوگا، هوشیاری و آگاهی به دست آمده، فراتر از زمان تمرین نیز حفظ میشود و باعث بهبود کیفیت زندگی میگردد.
غلبه بر احساسات منفی
یوگا با تمرکز بر تنفس، آرام سازی ذهن و بدن، و ایجاد آگاهی از احساسات درونی، به غلبه بر احساسات منفی کمک میکند. در یوگا با تنفس عمیق و آهسته، الگوی تنفس تغییر کرده و این امر باعث آرامش سیستم عصبی سمپاتیک میشود. همچنین وضعیتهای مختلف بدن در یوگا با کشش عضلات و ایجاد آرامش در بدن، به ذهن آرام و خالی از استرس کمک میکنند. در این حالت ذهن آرام، فرد میتواند احساسات منفی از جمله خشم، نگرانی و اضطراب را بهتر تشخیص داده و کنترل کند. علاوه بر این، مدیتیشن و ذهن آگاهی در یوگا، باعث میشود فرد نسبت به افکار و احساسات خود آگاهی بیشتری پیدا کند. این آگاهی باعث میشود به جای غرق شدن و همراهی با احساسات منفی، آنها را مشاهده کرده و رها نماید. با تمرین مرتب یوگا میتوان بر احساسات منفی غلبه کرد.
پایداری در برابر مشکلات
یوگا با بهبود آرامش، تمرکز، خودآگاهی و اعتماد به نفس، استقامت و پایداری لازم برای مقابله با مشکلات زندگی را ایجاد میکند. تمرینات تنفس و مدیتیشن در یوگا با به آرامش رساندن ذهن و بدن، اضطراب و استرس ناشی از مشکلات را کاهش میدهد. ذهنی آرام و بدون استرس، ظرفیت بیشتری برای تفکر منطقی و یافتن راه حل دارد. نکته دیگر اینکه، یوگا با تقویت تمرکز و حضور ذهن، مانع پرت شدن ذهن به سمت نگرانیهای مزاحم میشود. فرد میتواند با ذهنی متمرکز، بهتر بر مشکلات غلبه کرده و راهکارهای مناسب پیدا کند.
افزایش تسلط به افکار
یوگا با تقویت آگاهی، تمرکز و انضباط ذهنی، تسلط بر افکار را افزایش میدهد. تمرینات تنفس و مراقبه در یوگا، آگاهی نسبت به الگوهای فکری و عادات ذهنی را بالا میبرد. هنگام مدیتیشن، فرد متوجه میشود که افکار منفی، نگرانکننده و پرت کننده ذهن، چقدر مکرراً ظاهر میشوند. این آگاهی باعث میشود بتواند الگوهای ناکارآمد فکری را شناسایی کرده و کنترل نماید. علاوه بر این، تمرکز بر تنفس و حسهای بدنی حین یوگا، باعث میشود ذهن کمتر به سمت افکار مزاحم کشیده شود. توجه به بدن، فضایی برای ورود افکار ناخوانده باقی نمیگذارد. این پروسه به تدریج توانایی تمرکز و حضور ذهن را ارتقا میدهد. انضباط و برنامهریزی منظم در یوگا، انضباط ذهنی لازم برای جلوگیری از پرش ذهنی به افکار منفی یا بیربط را تقویت میکند.
بهترین حرکات یوگا برای افزایش تمرکز
امروزه با پیشرفت فناوری و افزایش روزافزون اطلاعات و دادههای در دسترس، توانایی تمرکز کردن و حفظ آن برای مدت طولانیتر، مهارتی حیاتی به شمار میرود. کاهش تمرکز میتواند باعث افت عملکرد در شغل، تحصیل و سایر جنبههای زندگی شود. از سوی دیگر، تحقیقات نشان میدهد یوگا به طور موثری میتواند تمرکز و توجه را تقویت کند. در این قسمت از مقاله به معرفی موثرترین حرکات یوگا برای افزایش تمرکز میپردازیم.
حرکت اول
برای انجام این حرکت یوگا، ابتدا به پهلو دراز بکشید و زانوها را خم کنید. سپس دستها را روی هم قرار دهید. هنگام دم، دست بالایی را به سمت بالا ببرید و کمی به سمت دیگر بچرخید تا قفسه سینه باز شود. در این حالت باید احساس کشش در ناحیه سینه داشته باشید. سپس دست را مجدداً به سمت بالا چرخانده و هنگام بازدم به حالت اول برگردید. توصیه میشود این حرکت را با هر سمت بدن 5 تا 10 بار تکرار کنید تا اثربخشی بیشتری داشته باشد. این حرکت باعث کشش عضلات سینه و گشاد شدن قفسه سینه شده و تنفس را آسانتر میکند. همچنین این حرکت برای سلامت قلب و ریهها مفید است.
حرکت دوم
این حرکت یوگا را زمانی انجام دهید که روی شکم درازکشیدهاید. سپس پاها را کاملاً صاف پشت سر قرار دهید. در مرحله بعد، دستها را در دو طرف قفسه سینه بگذارید، به طوری که کف دستها زیر شانهها قرار بگیرد. همزمان با بازدم، فشاری به دستها وارد کنید تا بالاتنه به سمت بالا کشیده شود. در این حالت، شانهها را به سمت عقب و سینه را به جلو هدایت کنید. برای دو نفس در همان وضعیت مکث کنید و بعد که بازدم کامل شد، به حالت اول بازگردید. توصیه میشود این حرکات را حداقل 5 بار تکرار کنید تا بهترین نتیجه را داشته باشد.
حرکت سوم
در وضعیت چهارزانو بنشینید، به طوری که کف دستها روی زانوها قرار گیرد و سعی کنید بدن را صاف نگه دارید. سپس با یک دم عمیق، کمر را به سمت عقب قوس دهید و بدن را متمرکز کنید. هنگام بازدم نیز شانهها را به سمت عقب برده و بدن را باز کنید. توصیه میشود این حرکت کششی را حداقل 10 بار تکرار نمایید.
حرکت جنگجوی دوم
این حرکت یوگا یکی از قدرتمندترین حرکات برای افزایش اعتماد به نفس و تقویت عضلانی است. در این حرکت کل بدن از جمله لگن درگیر میشود و انرژیهای منفی خارج میگردد. طرز انجام این حرکت به این گونه است که ابتدا بایستید و زانوی پای جلو را خم کنید. سپس پای عقب را کاملاً کشیده و رانها را به سمت بیرون بچرخانید. در ادامه، دستها را موازی زمین و در راستای پاها قرار دهید به طوری که صورت با انگشتان دست جلو همجهت شود.
حرکت لانگ
حرکت لانگ یوگا به طور اختصاصی باعث کشش عضلات باسن و ران میشود. امروزه به دلیل سبک زندگی کمتحرک و نشستنهای طولانیمدت، بسیاری از افراد دچار خشکی و سفتی عضلات ناحیه ران و باسن میشوند. همچنین نشستن طولانیمدت در محیطهای اداری و کاری باعث تنگ شدن کانالهای انرژی در بدن و انباشته شدن انرژیهای منفی میگردد. برای انجام این حرکت یوگا، پای جلو را به صورت عمودی و با زاویه 90 درجه نسبت به زمین قرار دهید. سپس پای عقب را با زانوی خم و با همان زاویه 90 درجه روی زمین بگذارید. در این حالت دستها باید به طور کامل کشیده و به سمت بالا قرار گیرند. انجام این حرکت باعث افزایش انعطافپذیری و سلامت عضلانی میشود.
حرکت کودک شاد
یکی از آرامبخشترین و مؤثرترین تمرینات برای دستیابی به آرامش درونی و رهایی از انرژیهای منفی و استرسهای روزمره انجام حرکت کودک شاد یوگا است. سبک زندگی پرمشغله و پراسترس موجب شده است تا بسیاری دچار اضطراب، افسردگی و خستگی مفرط شوند. انجام مرتب این حرکت ساده یوگا میتواند موجب التیام ذهن و روح شده و احساس شادی و سبکی را به فرد منتقل کند. طرز انجام این حرکت به این صورت است که فرد به پشت دراز کشیده و در حالی که زانوها را به طرف داخل خم میکند، با دستها لبه بیرونی کف پاها را میگیرد؛ سپس در همان حالت و همانند نوزادی چند ماهه، به این سو و آن سو تکان خورده و تاب میخورد. همزمان باید ستون فقرات را روی زمین ماساژ داده و با تنفس عمیق و آرام، حس آرامش را به تمام بدن منتقل کرد.
حرکت کبوتر
انجام این حرکت یوگا در ابتدا برای افراد مبتدی ممکن است کمی سخت و چالشبرانگیز باشد. اما با تمرین مداوم و مرتب، انعطافپذیری بدن افزایش یافته و اجرای آن آسانتر میشود. انجام منظم حرکت کبوتر میتواند برای بیماریهایی مثل گردن درد، کمردرد و دیگر دردهای اسکلتی- عضلانی بسیار مفید باشد. این حرکت ویژه با کشش عمیق عضلات و مفاصل و تقویت آنها، به کاهش دردهای بدن کمک شایانی میکند. برای اجرای این حرکت، یک پا را به صورت جمع شده روی زمین قرار داده و باسن را کاملاً مماس با زمین نگه میداریم. پای دیگر در حالت کشیده به سمت عقب قرار میگیرد. سپس بالاتنه را به جلو کشیده و حتی سعی میکنیم سر را هم روی زمین بگذاریم. در این حالت با تنفس عمیق و آگاهانه، انرژیهای منفی بدن تخلیه شده و احساس آرامش و سبکی به وجود میآید.
حرکت اسکات
حرکت اسکات باعث قرار گرفتن بدن در پایینترین حد ممکن و کشش عمیق عضلات باسن و کمر میشود. طرز انجام این حرکت بدین صورت است که ابتدا زانوها را خم کرده و در همان وضعیت مینشینیم تا پاها به دو طرف باز شوند. نکته مهم این است که باسن نباید با زمین برخورد پیدا کند و دلیل باز شدن پاها صرفاً کش آمدن عضلات باشد. سپس کف دستها را به هم چسبانده و به سمت قلب میآوریم. همچنین میتوان با فشار آرنجها به داخل پاها، زاویه باز شدن پاها را افزایش داد تا کشش عمیقتر شود.
حرکت ایستاده
حرکت تعادلی ایستاده در یوگا یکی از بهترین تمرینات برای تقویت تمرکز و تعادل بدن است. توانایی تمرکز کردن برای مدت طولانی بسیار مشکل است و انجام مرتب این حرکت ساده یوگا میتواند تاثیر بسزایی در بهبود تمرکز و آرامش ذهن داشته باشد. طرز انجام کار بدین صورت است که یک پا را خم کرده و به طرف داخل میآوریم و مچ پا را روی ران مخالف قرار میدهیم. برای حفظ تعادل بهتر، پای دیگر را اندکی خم میکنیم. سپس کف دستها را به هم چسبانده و روی قلب نگه داشته و در عین حال به یک نقطه ثابت خیره میشویم.
حرکت صورت گاو
این حرکت نشسته یوگا، یکی از بهترین تمرینات برای دستیابی به آرامش ذهن و رهایی از استرسهای روزمره است. انباشته شدن این انرژیهای منفی در بدن، میتواند آسیبها و بیماریهای متعددی را به همراه داشته باشد. برای انجام این حرکت زانوی چپ را خم کرده و جهت آن را رو به جلو نگه میداریم. سپس این زانو را روی زانوی راست که قبلاً خم شده، قرار میدهیم. کشش عمیق عضلات ران در این حالت، باعث دفع سموم و انرژیهای منفی بدن شده و حس آرامش را القا میکند.
حرکت براماری پرانایاما
حرکت “براماری پرانایاما” یا “تمرین تنفس زنبوری” یکی از تکنیکهای تنفسی در یوگا است که به دلیل شباهت صدای تنفس به صدای زنبور به این نام شهرت یافته است. این تمرین برای آرامش ذهن، کاهش استرس و بهبود تمرکز مفید است. در ادامه نحوه انجام این حرکت را توضیح میدهم:
- موقعیت نشستن: در وضعیت نشسته راحت، مانند پادماسانا یا سوکهاسانا، بنشینید. اطمینان حاصل کنید که ستون فقرات شما صاف و بدنتان ریلکس باشد.
- وضعیت دستها: دستها را به سمت گوشها ببرید. با انگشت شست، ملایم گوشها را ببندید. استفاده از سایر انگشتان برای آرام قرار دادن روی پیشانی یا بستن چشمها اختیاری است.
- تنفس عمیق: عمیقاً از طریق بینی دم بکشید.
- تولید صدای زنبور: هنگام بازدم، با استفاده از حنجره صدایی ملایم و مداوم مانند زنبور تولید کنید. این صدا باید از گلوی شما نشئت بگیرد.
- تکرار: این روند را ۵ تا ۱۰ بار تکرار کنید. بین هر تنفس، لحظهای استراحت کنید.
- پایان دادن به تمرین: پس از اتمام، به آرامی دستها را پایین آورده و چند لحظه در سکوت و آرامش بنشینید. تجربیات و احساسات خود را پس از انجام تمرین توجه کنید.
براماری پرانایاما برای افرادی که دچار مشکلات تنفسی، سردرد یا میگرن هستند بسیار مفید است. همچنین برای کاهش فشار خون بالا و تقویت سیستم عصبی مرکزی موثر است. این تمرین را باید در محیطی آرام و بدون استرس انجام دهید.
حرکت کاپالابهاتی
برای اجرای تمرین تنفسی کاپالابهاتی، مراحل زیر را به دقت دنبال کنید:
- در یک وضعیت آرام و چهارزانو بنشینید. حالت ستون فقرات خود را صاف نگه دارید و دستها را روی زانوها قرار دهید.
- با استفاده از بینی، نفس عمیق بکشید و ریههای خود را به طور کامل پر کنید.
- شکم خود را ریلکس کنید تا فرآیند دم بهطور طبیعی و بدون فشار انجام شود.
- با قدرت و فشار از طریق بینی بازدم کنید و همزمان ناف خود را به سمت ستون فقرات بکشید. این کار باید صدای مشخصی ایجاد کند.
- این تمرین را برای ۱۰ تا ۱۵ دور تکرار کنید، ضمن اینکه به تدریج سرعت بازدم را افزایش دهید و در عین حال دم را بهصورت طبیعی ادامه دهید.
- پس از اتمام تمرین، چندین نفس عمیق بکشید و استراحت کنید.
توجه: افرادی که دارای فشار خون بالا، بیماریهای قلبی، فتق، صرع، سرگیجه هستند و زنان باردار باید قبل از انجام این تمرین با پزشک خود مشورت کنند.
فواید تنفس کاپالابهاتی
تنفس کاپالابهاتی به مانند سایر روشهای تنفس، فواید فراوانی دارد که شامل افزایش حجم ریهها، ایجاد آرامش، کاهش استرس و موارد دیگر میشود. میتوان با ترکیب این تمرین با سایر تمرینات یوگا نظیر آسانا و مدیتیشن، مزایای آن را افزایش داد. در ادامه به چند مورد از فواید ویژه تنفس کاپالابهاتی اشاره میکنیم:
- بهبود عملکرد دستگاه هضم و متابولیسم.
- کاهش چربی شکم و تقویت عضلات شکمی.
- سمزدایی بدن و دفع سموم از طریق ریهها و دستگاه گوارش.
- تقویت سیستم ایمنی بدن با افزایش اکسیژنرسانی به بافتهای بدن.
- مفید برای کسانی که از مشکلات تنفسی مانند آسم و برونشیت رنج میبرند.
حرکت نادی شودانا
حرکت نادی شودانا یکی از تکنیکهای تنفسی حرکات یوگا برای افزایش تمرکز است؛ که به تعادل بخشیدن به جریان انرژی در بدن کمک میکند. این تکنیک، که به آن “تنفس کانالهای ناهماهنگ” نیز گفته میشود، شامل تنفس متناوب از طریق هر دو سوراخ بینی است و به تقویت تمرکز و آرامش ذهن کمک میکند. در ادامه مراحل انجام نادی شودانا را شرح میدهم:
- موقعیت نشستن: به حالت چهارزانو یا بر روی صندلی به گونهای بنشینید که ستون فقراتتان صاف و راحت باشد.
- تنظیم دستها: دست چپ خود را روی زانوی چپ قرار دهید. انگشت شست و انگشت دوم یا سوم دست راست را برای کنترل جریان هوا از طریق بینی به کار ببرید.
- آمادهسازی: با بستن سوراخ بینی راست با انگشت شست، از طریق سوراخ بینی چپ نفس عمیق بکشید.
- تبادل جریان هوا: بعد از پر کردن ریهها، سوراخ بینی چپ را با انگشت دوم یا سوم ببندید و هوا را از طریق سوراخ بینی راست خارج کنید.
- تکرار: حالا از طریق سوراخ بینی راست نفس بکشید، سپس آن را ببندید و هوا را از طریق سوراخ بینی چپ خارج کنید.
- چرخه تنفس: این روند را برای چند دقیقه تکرار کنید، هر بار تنفس از یک سوراخ بینی و خروج از سوراخ دیگر.
- پایان تمرین: تمرین را با تنفس عمیق و آرام به پایان برسانید.
تمرین نادی شودانا به تقویت تعادل، آرامش و تمرکز ذهنی کمک کرده و میتواند بخشی موثر از یک برنامه یوگا یا مدیتیشن باشد. این تمرین همچنین میتواند به تعادل جریان انرژی در کانالهای اصلی بدن (ایدا و پینگالا) کمک کند.
حرکت سوپتا پادانگوشت آسانا
سوپتا پادانگوشت آسانا یا حرکت درازکش برای گرفتن انگشت پا، یکی از حرکات یوگا است که برای کشش پشت پاها، رانها و ستون فقرات مفید است. این حرکت با کمک به بهبود انعطافپذیری، میتواند در تسکین کمردرد و بهبود وضعیت بدنی مؤثر باشد. در ادامه نحوه انجام این آسانا را شرح میدهم:
- آغاز حرکت: روی پشت خود دراز بکشید، پاها را صاف کنید و دستها را در کنار بدن قرار دهید.
- نفس عمیق: با یک نفس عمیق، پای راست خود را از زمین بلند کرده و به سمت سینه نزدیک کنید.
- گرفتن انگشت پا: انگشتان دست راست خود را دور انگشت بزرگ پای راست حلقه کرده و به آرامی پای خود را به سمت سر بکشید. در صورت نیاز، میتوانید از یک بند یوگا یا حوله برای کمک گرفتن به پا استفاده کنید.
- حفظ وضعیت: سعی کنید زانوی پای بلند شده را صاف نگه دارید. اگر این کار دشوار است، اندکی زانو را خم کنید. دست چپ و پای چپ را صاف و محکم بر زمین نگه دارید.
- تمرکز بر تنفس: در این حالت به مدت ۳۰ ثانیه تا یک دقیقه بمانید و به آرامی نفس بکشید.
- تکرار برای پای دیگر: حرکت را به آرامی رها کرده و همین روند را برای پای چپ تکرار کنید.
- آرامش و تسکین: پس از انجام حرکت برای هر دو پا، کمی استراحت کنید و اجازه دهید تاثیرات حرکت بر بدن شما نفوذ کند.
سوپتا پادانگوشت آسانا برای افرادی که دارای مشکلات کمر یا زانو هستند، باید با احتیاط انجام شود. همچنین اگر اخیراً جراحی داشتهاید یا باردار هستید، قبل از انجام این حرکت با پزشک یا مربی یوگای خود مشورت کنید.
پیشنهاد مطالعه: بسیاری از افراد به دنبال نتیجه یک شبه هستند و به سراغ مطالبی مانند داروی تقویت حافظه و تمرکز میروند. پیشنهاد میکنیم از مکملهای مناسبی که معرفی کردهایم استفاده کنید و رژیم غذایی خود را تغییر دهید؛ اما سراغ داروهای پرخطر نروید!
حرکت ستوبانداسانا
حرکت ستوبانداسانا، که به آن پل یا “Bridge Pose” نیز گفته میشود، یکی از حرکات محبوب یوگا است که برای تقویت پشت، رانها و شکم مفید است. در ادامه، نحوه انجام این حرکت را توضیح میدهم:
- شروع حرکت: به پشت دراز بکشید، زانوها را خم کرده و پاها را به اندازه عرض لگن باز کنید. کف پاها را کاملاً بر روی زمین قرار دهید و دستها را در کنار بدن به حالت ریلکس نگه دارید.
- بلند کردن بدن: نفس عمیق بکشید و در حین بازدم، کفل و سپس ستون فقرات را به آرامی از زمین بلند کنید تا بدن شما از شانهها تا زانوها یک خط راست تشکیل دهد. سعی کنید وزن بدن را بین شانهها و پاها تقسیم کنید.
- تثبیت حالت: در این وضعیت بمانید و عمیق و آرام نفس بکشید. تمرکز کنید تا فشار بیش از حد بر روی گردن و شانهها نباشد.
- بازگشت به حالت اولیه: پس از نگه داشتن حرکت برای چند ثانیه یا تا جایی که راحت هستید، به آرامی ستون فقرات را مهره به مهره به زمین برگردانید و در حالت ابتدایی استراحت کنید.
این حرکت برای تقویت عضلات پشت، تسکین کمردرد، افزایش انعطافپذیری ستون فقرات و همچنین بهبود گردش خون در بدن مفید است.
حرکت هالاسانا
حرکت “هالاسانا” یا “وضعیت گاوآهن” یکی از آساناهای یوگا است که برای انعطافپذیری ستون فقرات و تقویت عضلات پشت مفید است. در ادامه نحوه انجام این آسانا را توضیح میدهم:
- شروع حرکت: به پشت دراز بکشید و دستها را در کنار بدن قرار دهید.
- بالا بردن پاها: با استفاده از عضلات شکم، پاها را از زمین بلند کنید و به سمت سر ببرید. سعی کنید پاها را تا حد ممکن صاف نگه دارید.
- انتقال پاها بالای سر: آرامآرام پاها را بالای سر به سمت زمین حرکت دهید. اگر ممکن است، انگشتان پاها را به زمین برسانید.
- حفظ تعادل: دستها همچنان در کنار بدن باشند و به کمک آنها تعادل خود را حفظ کنید. برای تازهکارها، میتوان از دیوار برای حمایت و تعادل استفاده کرد.
- ثابت نگه داشتن حرکت: در این وضعیت بمانید و تنفس عمیق و آرام داشته باشید. مدت زمان ایدهآل برای انجام این حرکت بین ۳۰ ثانیه تا یک دقیقه است.
- بازگشت به حالت اولیه: برای بازگشت از حرکت، به آرامی پاها را پایین آورده و به حالت اولیه درازکش برگردید.
هالاسانا میتواند فشاری به گردن وارد کند، بنابراین اگر مشکلات گردنی دارید یا فشار خون بالا و بیماریهای چشمی مانند گلوکوم دارید، از انجام این حرکت خودداری کنید یا پیش از انجام آن با یک متخصص مشورت کنید. این حرکت برای تقویت عضلات پشت، بهبود گردش خون، کاهش استرس و افزایش انعطافپذیری بدن مفید است.
حرکت پادماسانا
حرکت “پادماسانا” یا “وضعیت نیلوفر آبی” یکی از معروفترین و کلاسیکترین حرکات یوگا برای افزایش تمرکز است. این حرکت به دلیل فواید متعددی که برای ذهن و بدن دارد، اغلب در مدیتیشن و تمرینات تنفسی به کار برده میشود. در ادامه نحوه اجرای این آسانا را بررسی میکنیم:
- آمادهسازی: روی زمین بنشینید و پاها را به جلو دراز کنید.
- انجام حرکت: ابتدا پای راست را خم کرده و کف پای راست را روی چانه پای چپ قرار دهید. سپس پای چپ را خم کرده و کف پای چپ را روی چانه پای راست بگذارید.
- تنظیم وضعیت: اطمینان حاصل کنید که هر دو پا به خوبی در برابر یکدیگر قرار گرفتهاند و کف هر دو پا به سمت بالا است. ستون فقرات باید کاملاً صاف و عمودی باشد.
- حفظ حالت: دستها را روی زانوها قرار دهید و انگشتان را به شکل مودرا (حالت دست در یوگا) بچینید. سپس چشمها را ببندید و تمرکز خود را به نفسهای خود معطوف کنید.
- ماندن در وضعیت: در این حالت برای چند دقیقه باقی بمانید، به تدریج مدت زمان اجرای حرکت را افزایش دهید.
پادماسانا به بهبود انعطافپذیری مفاصل ران و زانو کمک کرده، تعادل و تمرکز ذهن را افزایش میدهد و برای تقویت سیستم گوارش نیز مفید است. این حرکت باید با دقت و به آرامی انجام شود تا از آسیب به زانوها و مفاصل پیشگیری شود.
حرکت پاسچی موتان آسا
حرکت “پاسچیموتاناسانا” یا “پاسچیموتان آسا”، که به آن “حرکت خم به جلو نشسته” نیز گفته میشود، یکی از آساناهای کلاسیک یوگا است که معمولاً به عنوان یک حرکت کششی عمیق برای پشت بدن انجام میشود. در ادامه، نحوه انجام این حرکت را بررسی میکنیم:
- آمادهسازی: در حالت نشسته، پاها را به طور کامل صاف و جلوی بدن دراز کنید. کف پاها باید به سمت بالا باشند.
- انجام حرکت: با نفس عمیق، بدن را از ناحیه کمر به جلو خم کنید. دستها را به طرف پاها دراز کرده و سعی کنید انگشتان پا یا قسمتهای دیگری از پاها را بگیرید. برای افراد مبتدی، گرفتن مچ پاها یا استفاده از یک حلقه یوگا میتواند کمککننده باشد.
- عمق بخشیدن به حرکت: به آرامی و با هر بازدم، سعی کنید بیشتر به جلو خم شوید و پیشانی را به سمت زانوها بیاورید. مهم است که کشش را در پشت ساقها و پشت کمر حس کنید، نه در کمر.
- حفظ حالت: در این وضعیت برای چند نفس عمیق بمانید و سپس به آرامی بدن را به حالت ابتدایی برگردانید.
پاسچیموتاناسانا برای کشش عضلات پشت ساق، همسترینگها، پشت و کمر مفید است و میتواند به بهبود گردش خون و آرامش ذهن کمک کند. همانند سایر حرکات یوگا، این حرکت نیز باید با آگاهی و توجه به حدود و تواناییهای بدن انجام شود. در صورت داشتن مشکلات کمر یا آسیبدیدگیهای خاص، قبل از انجام این حرکت با متخصص یا مربی یوگا مشورت کنید.
حرکت شانه یا ساروانگ آسانا
ساروآنگا آسانا، که به معنای وضعیت کل بدن است، توسط سوامی شیواناندا به عنوان یکی از سه آسانای اساسی برای حفظ سلامتی کامل بدن توصیه شده است. این آساناها شامل ایستادن روی شانه، ایستادن روی سر و خم به جلو در حالت نشسته میباشند.
روش انجام ساروآنگا آسانا
- آغاز حرکت: دراز بکشید، پاها را کنار هم قرار دهید و دستها را در کنار بدن بر روی زمین بگذارید.
- بلند کردن پاها: هنگام دم، پاها را به صورت صاف بالا بیاورید.
- بلند کردن لگن: با فشار دادن کف دستها به زمین، لگن را بالا بکشید و پاها را به سمت بالا هدایت کنید.
- تنظیم دستها: هنگام بازدم، بازوها را خم کرده و دستها را به پشت بدن و نزدیک به شانهها ببرید. شستها جلو و سایر انگشتان به سمت پشت باشند.
- صاف کردن ستون فقرات: ستون فقرات و پاها را به سمت بالا کشیده و تا حدی که پاها کاملا عمودی شوند، ادامه دهید.
- نگه داشتن حرکت: چانه را به سمت گودی گلو بفشارید و در این حالت به آرامی نفس بکشید. به تدریج آرنجها را به هم نزدیک کرده و دستها را بیشتر به سمت شانهها بکشید. حداقل ۳۰ ثانیه در این وضعیت بمانید و به تدریج زمان را افزایش دهید.
- برگشت از حالت: برای برگشتن، پاها را به آرامی پایین آورده و پشت را مهره به مهره روی زمین قرار دهید. با بازدم، پاها را روی زمین بگذارید.
این مور از حرکات یوگا برای افزایش تمرکز ممکن است در ابتدا کمی سخت باشد، اما با تمرین، راحتی و تسلط بیشتری خواهید یافت. به یاد داشته باشید که هرگز به طور ناگهانی وارد این حرکت نشوید و همیشه آن را به آرامی و با توجه به توانایی بدن خود انجام دهید.
حرکت کوه یا تاداسانا
این حرکت در یوگا به نام تاداسانا، در حالت ایستاده انجام میشود و مزایای زیادی برای سلامتی جسم و روان دارد. ابتدا باید با پاهای کنار هم و دست های آویزان در دو طرف بدن بایستیم. سپس دستها را بالا آورده و کف دستها را به سمت جلو میچرخانیم. همزمان ناحیه شکم و شانهها را به عقب فرستاده و سینه را به جلو میدهیم. سر را به گونهای نگه میداریم که چانه موازی زمین باشد. در این وضعیت با تنفس عمیق و کنترل شده، احساس آرامش عمیقی به بدن دست مییابیم. انجام مرتب این حرکت موجب تقویت تمرکز، بهبود خواب و الگوی تنفس، کاهش سردرد و استرس میشود.
جمع بندی
<span style=”font-size: 14pt;”>به طور کلی میتوان گفت با انجام حرکات یوگا برای افزایش تمرکز میتوانید به خوبی بر ذهن و افکار خود مسلط شوید و به این ترتیب علاوه بر داشتن عملکرد بهتر در سطوح اجتماعی و زندگی شخصی خود، جسم و روحی سلامت را برای خود به ارمغان بیاورید.