راهنمای جامع افزایش تمرکز

مغز ما قادر به انجام کارهای فوق‌العاده‌ای است. از دسته بندی و قرار دادن میلیونها گیگابایت اطلاعات مختلف گرفته، تا انجام محاسبات سخت ذهنی. اما متاسفانه ما بیشتر مغزمان را با چیزهایی قضاوت می‌کنیم که قادر به انجام دادن آن نیست یا شاید گاهی اوقات در انجام آنها به مشکل برمی‌خورد. برای همین هم معمولا آن را دست کم می‌گیریم. مثلا تا وقتی که روی انجام کارهایمان متمرکز هستیم اصلا این موضوع به چشممان نمی‌آید. اما به محض آنکه تمرکزمان را از دست می‌دهیم، این اتفاق به یک فاجعه برای ما تبدیل می‌شود. امروز قصد داریم بخشی از این بار سرزنش مغز را از روی دوش شم برداریم. چگونه؟ با آموزش دلایل، راه ها و فواید افزایش تمرکز. در این مقاله شگفت انگیز هوش برتر ایرانیان جواب تمام سوالات خود را درباره تمرکز خواهید یافت. پس اگر آماده هستید، شروع کنیم.

 

تمرکز چیست

قدم اول برای بهبود یک قابلیت و توانایی، شناخت داشتن از آن است. پس بهتر است قبل از اینکه هر راهکاری را برای افزایش تمرکز به شما پیشنهاد کنیم، قبل از آن با مفهوم تمرکز و نقش و کارکرد آن در زندگی خود آشنا شویم.
اگرچه تعریف دقیق و مشخصی برای تمرکز وجود ندارد، اما تعریفی که ما در هوش برتر ایرانیان پس از سال ها مطالعه و بررسی کتاب ها و مقالات مختلف علمی به آن رسیدیم این است:

تمرکز عبارت است از توانایی یک فرد در کنترل توجه خود و استفاده از آن برای درک مسائل مختلف. تمرکز به این معناست که شما در حین انجام کاری به اتفاقاتی که در اطرافتان در حال رخ دادن هستند توجهی نداشته باشید و تمام توجه تان را معطوف به کاری که انجام می دهید کنید. متمرکز بودن به این معناست که شما به جای اینکه مدام از انجام کاری به سراغ کار دیگر بروید، تمام انرژی و ذهن خود را به انجام همان کار اختصاص دهید.

احتمالا پاسخ شما هم به سوال تمرکز چیست تا حد بسیار زیادی به متن بالا شبیه است. تمرکز به طور کلی به ما کمک می‎‎کند تا بدون اینکه به چیز دیگری فکر کنیم، کارهای خود را انجام دهیم. اما داشتن تمرکز کافی به شکل های گوناگون به ما کمک می‌کند:

1.  افزایش تمرکز و کنترل ذهن
2.  کاهش هزینه ها
3. صرفه جویی در زمان و انرژی
4.  کمتر شدن اشتباهات
5.  آرامش بیشتر
6. حافظه دقیق تر

 

 

کنترل ذهن به کمک تمرکز

همانطور که در تعریف خود از تمرکز گفتیم، تمرکز مجموعه‌ای از کارهاست که افکار ما را کنترل می‌کنند تا به هدف واقعی خود برسیم. خیلی وقت ها این افکار مزاحم و اضافی هستند که ما را از رسیدن به اهدافی که داریم باز می‌دارند. برای همین هم افزایش تمرکز به ما کمک خواهد کرد که به مرور زمان با کنترل ذهن خود بتوانیم با سرعت بیشتری به سمت اهداف خود حرکت کنیم. جالبتر اینکه افزایش تمرکز و کنترل ذهن با هم رابطه دوطرفه‌ای دارند. یعنی با بالاتر رفتن سطح تمرکز، کنترل ما هم بر روی ذهن‌مان بیشتر می‌شود و بالعکس.

 

کاهش هزینه ها

یک آشپز را فرض کنید که ساعت ها زمان صرف کرده تا بتواند غذای مهمانان خود را آماده کند. از بیدار شدن اول صبح و خرید مواد اولیه گرفته، تا کارهای مربوط به آماده‌سازی غذا. اما نیم ساعت قبل از آماده شدن غذا و زمانی که او باید نمک را به غذا اضافه کند، به دلیل حواس پرتی و نداشتن تمرکز، به غذا شکر اضافه می‌کند. خب نتیجه چه خواهد شد؟ یک غذای بد مزه و احتمالا غیر قابل خوردن. فقط و فقط به دلیل اینکه آشپز قصه ما در آخرین لحظات یک اشتباه کوچک اما مهلک انجام داده است. الان هم باید برای مهمانان گرسنه خود از بیرون غذا سفارش بدهد و حتما این کار برای او هزینه بسیاری خواهد داشت!

داستان تلخ و غم انگیزی بود، مگه نه؟ اما مشکل کجا بود؟ نداشتن تمرکز در لحظات حیاتی زندگی باعث می‌شود که به همین سادگی حتی زحمات چندین ساله شما هم بر باد برود. افزایش تمرکز به مرور زمان می‌تواند شانس و احتمال چنین اتفاقاتی را بسیار پایین بیاورد.

 

صرفه جویی در زمان و انرژی

آشپز قبلی را یادتان نرفته که؟ خب قطعا وقتی او مجبور است مبلغ زیادی برای اشتباهی که انجام داده بپردازد، هیچگاه خستگی اش در نخواهد رفت. تازه اگر زمانی که صرف انجام اینکار کرده بوده را در نظر نگیریم. این یعنی عدم داشتن تمرکز کافی، نه تنها برای ما هزینه مالی خواهد داشت، بلکه وقت و انرژی ما را هم هدر می‌دهد.

یک مثال بسیار رایج برای این موضوع درس خواندن است. اگر ما در حین درس خواندن به اندازه کافی تمرکز نداشته باشیم، باید زمان بیشتری را صرف مطالعه کنیم. مثلا اگر زمانی که متمرکز هستیم، یک فصل از کتاب را در یک ساعت بخوانیم، وقتی تمرکز کافی نداریم همان یک فصل را در ۲ یا ۳ ساعت تمام خواهیم کرد. تازه کیفیت مطالعه مان هم قطعا پایین تر خواهد بود. این را هم یادتان باشد که این طور مطالعه کردن انرژی بیشتری هم از شما خواهد گرفت، چون قادر به کنترل مغز خود نیستید.

کمتر شدن اشتباهات

همانطور که تا الان دیدید، نداشتن تمرکز کافی باعث اشتباه کردن ما خواهد شد. اشتباهاتی که خیلی وقت‌ها برای ما گران تمام خواهد شد. در صورتی که اگر یاد بگیریم که چگونه تمرکز خود را افزایش دهیم ، می‌توانیم به راحتی از بروز این اشتباهات جلوگیری کنیم. به بیان دیگر، تمرکز کافی برابر است با دقیق تر انجام شدن کارها.

آرامش بیشتر

هرچه وقت کمتری صرف انجام کارهایتان کنید، یا هزینه‌هایتان پایین تر بیاید و یا کمتر از قبل اشتباه کنید، آرامش بیشتری خواهید داشت. انجام مدیتیشن یکی از بهترین روش‌ها برای افزایش تمرکز و آرامش است. در ادامه به تاثیر مدیتیشن بر روی تمرکز اشاره خواهید کرد.

تاثیر تمرکز بر حافظه

همه شما دیده‌اید که با یک ذره بین، کاغذ و متمرکز کردن نور آفتاب می‌توان چه کاری انجام داد. اما دلیل آتش گرفتن کاغذ چیزی جز قدرت تمرکز نیست. به بیان دیگر، اگر یاد بگیریم که چگونه ذهن خود را متمرکز کنیم، خواهیم توانست قدرت واقعی آن را کشف کنیم و از آن استفاده کنیم. حالا بیایید با یک مثال تاثیر تمرکز را بر حافظه خود ببینیم.

فرض کنید سر یک جلسه امتحان نشسته‌اید اما پاسخ سوالات یادتان نمی‌آید. کاری که معمولا در این شرایط انجام می‌دهیم فکر کردن است. اما آیا فکر کردن بدون تمرکز می‌تواند به ما کمک کند که چیزی را از اعماق حافظه خود بیرون بکشیم و بر روی کاغذ بیاوریم؟ مسلما خیر. در حالی که اگر یاد بگیریم با تمرکز کافی فکر کنیم، خواهیم توانست مطالبی را که مطالعه کرده‌ایم را به راحتی به یاد بیاوریم. اما شرط این کار، آشنایی با تکنیک های افزایش تمرکز است و بس!

 

دلایل اصلی از دست رفتن تمرکز و حواس پرتی

اما با همه این تفاسیر، عواملی وجود دارند که باعث بر هم خوردم تمرکز ما می‌شوند. این عوامل همیشه و همه جا با ما هستند و هر یک به نوعی از دست رفتن تمرکز می‌شوند. اولین قدم برای افزایش تمرکز هم حذف این عوامل است. اگر بخواهیم عوامل بر هم خوردن تمرکز را دسته بندی کنیم با چنین عواملی روبرو خواهیم بود

• افکار اضافی و فکر کردن بیش از حد
• افسردگی
• مه آلودگی مغز
• شبکه های اجتماعی
• اهمال کاری
• استرس بیش از حد

۱- افکار مزاحم و اضافی

یکی از مشکلاتی که غالبا ما با آن روبرو هستیم، فکر های مختلفی است که در سر ما وجود دارند. در حالی که در بیشتر موارد این افکار در مورد چیز یا چیزهای مهمی نیستند. اما در عین حال، به شکل های گوناگونی به ما ضربه می‌زنند. بیش از حد فکر کردن در بسیاری از موارد موجب افزایش استرس هم خواهد شد. استرس زیاد خود یکی از عوامل کاهش تمرکز است که در ادامه هم به آن اشاره خواهیم کرد. اما حالا که دانستیم این افکار اضافی می‌توانند تمرکز ما را بر هم بزنند، وقت آن رسیده تا چند راهکار مناسب برای مقابله با آن‌ها به شما معرفی کنیم:

۱- به چالش کشیدن افکار اضافی
۲- داشتن برنامه مناسب
۳- پرهیز از ایده‌آل گرایی

به چالش کشیدن افکار اضافی

اولین قدم برای افزایش تمرکز هنگام هجوم افکار اضافی، به چالش کشیدن آنهاست. این یعنی قبل از فکر کردن به چنین چیزهایی اول از خود بپرسید که آیا چنین اتفاقی اصلا ارزش فکر کردن را دارد؟ آیا ارزش دارد که من وقت، انرژی و اعصاب خود را صرف فکر کردن به آن کنم؟ آیا فکر کردن به این موضوع قرار است چیزی را در من تغییر دهد؟ اگر نه، پس همان لحظه آن فکر را به فراموشی بسپارید. وقت و زندگی شما بسیار با ارزش تر از این است که آنرا صرف فکر کردن به مسائل بیهوده کنید.

داشتن برنامه و هدف

یکی دیگر از عواملی که می‌تواند شما را از فکر کردن بیش از حد باز دارد، داشتن برنامه و هدف است. یک برنامه مناسب و حساب شده همیشه مانند دوستی عمل خواهد کرد که هر وقت شما پای خود را در مسیر کج بگذارید، فوری شما را اصلاح یا کنترل کند. پس سعی کنید همیشه برای خود یک هدف و برنامه مشخص داشته باشید. البته، اگر دوست دارید که تمرکز خود را افزایش دهید!

 

سمی به نام ایده‌آل گرایی

توهم و تفکر اینکه همیشه باید ۱۰۰ درصد درست باشیم و همه چیز باید در ایده آل ترین حالت ممکن قرار بگیرد یکی دیگر از عواملی است که باعث به وجود آمدم افکار اضافی در ذهن ما می‌شود. این نوع طرز فکر به مرور زمان ما را دچار یک وسواس فکری می‌کند. اگرچه وسواس در هر نوعی بد است، اما وسواس فکری شاید بدترین نوع آن است که یک فرد ممکن است دچارش شود. چرا؟ چون تقریبا انگیزه شما را از انجام هر کاری از بین خواهد برد.

قبول این واقعیت که شما هیچکس کامل زاده نشده و کامل از دنیا نخواهد رفت، به شما کمک خواهد کرد که بر این مشکل غلبه کنید. اصلاح برخی از ذهنیت های موود در مغز ما از هر تمرینی برای افزایش تمرکز موثر تر است. برای همین هم ما قبل از هر تمرینی به بررسی این عوامل و دادن راه حل برای آن‌ها پرداختیم.

 

۲- افسردگی دومین عامل جلوگیری از افزایش تمرکز

دومین عامل بزرگ تاثیرگذار بر کاهش تمرکز، افسردگی است. افسردگی یکی از رایج ترین بیماری‌های قرن حاضر است و بسیاری از مردم در سراسر دنیا با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. اما موضوع اصلی تاثیر منفی افسردگی بر افزایش تمرکز است. ذهن یک فرد افسرده قادر نیست روی کارهایی که انجام می‌دهد به خوبی تمرکز کند. چرا؟

افسردگی باعث عملکرد ضعیف ناحیه اسبک مغز ما می‌شود. این ناحیه دقیقا همان بخشی است که به عنوان ناحیه تمرکزی از آن یاد می‌شود. وقتی این اتفاق می‌افتد، ما قادر نیستیم مثل گذشته به خوبی تمرکز کنیم. علاوه بر آن احتمالا همه شما این وضعیت را تجربه کرده‌اید که به دلیل ناراحتی، هیچ میل و اشتیاقی به انجام کارهایتان نداشته باشید. دلیل این موضوع دل و دماغ نداشتن نیست، بلکه عدم تمرکز است که محصول همان افسردگی پنهان در وجود شماست.

راه حل چیست؟

اما اگر نمی‌خواهید اجازه دهید که افسردگی عدم تمرکز را برای شما به ارمغان بیاورد، می‌توانید یکی از این ۳ راه را امتحان کنید تا با این مشکل مقابله کنید:
۱- مراجعه به روانشناس
۲- ورزش روزانه
۳- به چالش کشیدن مغز
حال با هم می‌بینیم که هر یک از این روش‌ها چگونه به شما در درمان عدم تمرکز و افسردگی کمک خواهد کرد.

مراجعه به روانشناس

اولین و شاید بهترین راه، مراجعه به یک متخصص است. مسلما پزشکان و روانشناسان بهتر از هر کس دیگری می‌توانند به شما کمک کنند تا چه از طریق دارو و چه از طریق راه‌های دیگر افسردگی خود را درمان کنید. اگر احساس می‌کنید که علائم افسردگی (مثل عدم تمرکز، بی حوصلگی، بی انگیزه بودن) را در خود مشاهده می‌کنید، حتما به یک متخصص مراجعه کنید.

اشتباهی که اغلب ما ایرانی ها مرتکب می‌شویم این است که تصور می‌کنیم مراجعه به روانشناس امری غیر عادی و فقط مخصوص کسانی است که از بیماری‌های روانی رنج می‌برند. در حالی که در کشورهای پیشرفته همه افراد با روانشناس خود به صورت ماهانه در ارتباط هستند. چرا که بسیاری از همین بیماری‌های روحی/روانی، علائم خود را به صورت واضح نشان نمی‌دهند. به همین دلیل هم تشخیص آن‌ها فقط توسط روانشناس ممکن است.

ورزش روزانه

شاید بپرسید ورزش کردن چه ربطی به افزایش تمرکز دارد؟ خب اول از همه بد نیست بدانید که ورزش موجب آزاد شدن هورمون اندورفین درون مغز ما می‌شود. این هورمون شادی آور تاثیر مثبتی بر روی عملکرد سلول های مغز ما خواهد گذاشت. به این ترتیب مغز ما عملکرد بهتری در تمرکز کردن خواهد داشت. علاوه بر آن، ورزش یکی از بهترین راه‌های غلبه بر استرس و تنبلی به شمار می‌آید.

سلامت و کارایی مغز ما در گرو سلامت کامل جسمی مان است. پس اگر به دنبال این هستیم که مغزمان بهتر کار کند و تمرکز خود را افزایش دهیم، نخست باید بر روی بدن خود کار کنیم.

اما اگر شما هم در ورزش کردن تنبل هستید، نیازی به نگرانی نیست. چون قرار نیست که کار سختی انجام دهیم. روزانه ۱۰ تا ۲۰ دقیقه نرم دویدن، کمی پیاده روی، ورزش هایی مثل دراز نشست، طناب زدن و یا ایروبیک هم برای سلامت جسمی شما مفید هستند، و هم با افزایش ترشح هورمون اندورفین، باعث افزایش تمرکز ما خواهند شد.

به چالش کشیدن مغز

یکی از بهترین روش های کمک به پیشرفت و رشد این است که ما خودمان را مدام به چالش بکشیم. در مورد تمرکز هم همین صدق می‌کند. متاسفانه یکی از عوامل عدم تمرکز و افسردگی ما باور نداشتن به توانایی های خودمان است. این یعنی بسیاری از افراد افسرده هنوز خودشان هم نمی‌دانند که قادر به انجام چه کارهای بزرگی هستند. همین باعث خواهد شد که مدام از خودشان راضی نباشند. اما چگونه می‌توان با این مشکل مواجه شد؟

یک راه بسیار خوب برای جلوگیری از چنین چیزی، یادگیری مطالب جدید است. مثلا آموختن یک زبان جدید یا یک ساز موسیقی می‌تواند برای شما پیشنهاد بسیار جذابی باشد. فقط حواستان باشد که این کار قرار است به شما در درمان افسردگی و افزایش تمرکز کمک کند. پس سعی کنید که چیزی را برای یادگیری انتخاب کنید که یا در آن استعدادی دارید و یا واقعا به یادگیری آن علاقه مند هستید. در غیر این صورت استفاده از این استراتژی تاثیر منفی بر شما خواهد گذاشت.

 

تاثیر منفی شبکه های اجتماعی بر افزایش تمرکز

 

شبکه‌های اجتماعی به بخش جدا ناپذیری از زندگی ما تبدیل شده اند که حتی فکر کردن به زندگی بدون آنها برای ما مشکل است. دنیای مجازی اما با تمام خوبی هایی که دارد، هیچ گاه جای زندگی حقیقی را نخواهد گرفت. بدتر از همه وقتی است که ما تمایزی بین این دو جهان برای خو قائل نمی‌شویم. به همین دلیل هم آنقدر غرق در جهان مجازی می‌شویم که زندگی حقیقی خود را فراموش می‌کنیم. یکی از بدترین پیامدهای این اتفاق هم کاهش تمرکز ماست. بیایید با هم ببینیم عدم استفاده درست از شبکه های مجازی، چه تاثیرات مخربی بر مغز و تمرکز ما خواهد گذاشت.

خستگی و تنش اینترنتی

یکی از اولین چیزهایی که ممکن است تمرکز ما را به شدت مورد تهدید قرار دهد، تنش و استرس بیش از حد است. شبکه های اجتماعی از آنجایی منبع ایجاد تنش هستند که بسیاری از خبرها و مطالب موجود در آن هیچ منبع و پایه و اساس درستی ندارند. این باعث می‌شود شما مدام با اخباری روبرو شوید که گرچه شاید غلط باشند، اما تاثیری منفی بر روی مغز و تمرکز شما خواهند گذاشت. برای حل این مشکل بهتر است که در مواجهه با چنین گروه ها و کانال هایی هرچه زودتر آنها را ترک کنید یا اصلا عضو آنها نشوید. اینگونه به مغز خود کمک کرده‌اید که از اینگونه تنش ها به دور باشد.

اما یکی دیگر از مشکلاتی که می‌تواند به شدت تاثیر مخربی بر روی مغز شما بگذارد، دنبال کردن افرادی است که اصطلاحا به آنها “شاخ مجازی” گفته می‌شود. اختصاص دادن وقت زیادی از زمان ارزشمند و گرانبهای خود به دنبال کردن ماجراهای بی سر و ته این افراد، کوچکترین سودی برای شما نخواهد داشت. بهتر است که حداقل این زمان را صرف یادگیری مطالب مختلف در مورد حوزه کاری ای که به آن مشغول هستید بکنید. مطمئن باشید که افرادی هستند که در زمینه کاری شما در اینستاگرام فعالیت دارند. اگر هم این چنین نیست، چرا شما اولین نفر نباشید؟

حواس پرتی، نقطه مقابل تمام راهکارهای افزایش تمرکز

اما دومین موضوعی که استفاده نادرست از شبکه های اجتماعی را برای تمرکز کردن بسیار خطرناک می‌کند، افزایش حواس پرتی در افراد است. اگر ما یاد نگیریم که چگونه به خوبی از این شبکه ها استفاده کنیم، نا خودآگاه به استفاده از آن‌ها معتاد خواهیم شد. همین موضوع باعث می‌شود که زمانی که مشغول انجام تکالیف، درس خواندن یا هر کار دیگری هستیم، مدام فکر و ذکرمان درگیر این شبکه های اجتماعی باشد. این حواس پرتی اما قابل پیشگیری و درمان است.

ما در دوره ذهن متمرکز با آموزش راهکارهای مختلف توانسته ایم ریسک چنین مشکلاتی را به حداقل برسانیم. مثلا آموزش مینیمالیسم دیجیتال (Digital Minimalism ) یکی از راهکارهای موثر و مناسب در جهت مقابله با این مشکلات است که ما در این دوره به شرکت کنندگان می‌آموزیم.

اما شما هم می‌توانید تا حدی این آثار را کمرنگ کنید. چگونه؟ با تعریف کردن زمان‌هایی به خصوص در برنامه خود برای استفاده از شبکه های اجتماعی. این یعنی هر روز فقط ساعات و دقایق مشخصی را به استفاده از این شبکه ها اختصاص دهید و خارج از این ساعات به سراغ گوشی خود نروید. می‌دانم سخت است، اما با کمی تمرین ممکن خواهد بود.

ما مخالف استفاده از فضای مجازی نیستیم!

ما به هیچ وجه مشکلی با استفاده درست از فضای مجازی نداریم. برای مثال خود من به شخصه ۸۰ درصد از دانش خود در زمینه فعالیتم را مدیون فضای مجازی هستم. علاوه بر آن الان هم ما از طریق همین فضا با هم در ارتباط هستیم. موضوعی که ما به آن تاکید داریم اما استفاده درست از این فضاست. چرا که اگر یاد بگیریم چگونه از شبکه های اجتماعی و فضای اینترنت به خوبی استفاده کنیم؛ آنگاه نه تنها یاد می‌گیریم که چگونه تمرکز خود را افزایش دهیم، بلکه از استفاده از آن لذت هم خواهیم برد.

در ضمن، فراموش نکنید که همین الان که در حال مطالعه این مقاله هستید هم در اینترنت حضور دارید و از آن استفاده می‌کنید. پس این فضا به هیچ وجه بد و مضر نیست، البته به شرط آنکه بلد باشید چگونه از آن استفاده کنید. آنگاه می‌توانید تاثیرات شبکه های اجتماعی بر تمرکز را خنثی کنید. 

 

مه آلودگی مغزی چگونه بر افزایش تمرکز تاثیر خواهد گذاشت؟

آیا برای شما هم پیش آمده است که نتوانید تمرکز کنید؟ خسته و کلافه باشید؟ حافظه‌تان ضعیف شده باشد؟ استرس وجودتان را بگیرد و در یک کلام ذهن شما قفل شده باشد؟ اگر پاسخ شما بله است، پس احتمالا در این مواقع دچار مه آلودگی مغزی شده بوده‌اید. اما این مشکل هم مثل تمام اتفاقات راه حل هایی دارد که عبارتند از:

1.  خواب کم
2. به چالش نکشیدن مغز
3.  باز هم، ورزش نکردن!

خواب کم

اولین موضوعی که موجب کاهش تمرکز و قفل شدن ذهن ما می‌گردد، کمبود خواب کافی است. افراد بالغ به ۷ تا ۹ ساعت خواب در شبانه روز نیاز دارند. اما متاسفانه زندگی امروز به ما چنین اجازه ای را نمی‌دهد. هرچند نزدیک شدن به این میزان خواب در شبانه روز بسیار کمک کننده خواهد بود. خواب نقش مهمی در تمرکز و حافظه ما دارد، به همین دلیل هم اگر از بی خوابی رنج می‌برید، باید حتما فکری به حال آن بکنید. در ادامه چند روش موثر برای مقابله با بی خوابی را به شما معرفی خواهیم کرد

موسیقی کلاسیک

موسیقی جزو جدایی ناپذیر زندگی ماست. اما ما می‌توانیم از آن در جهت افزایش تمرکز و مبارزه با بی خوابی به بهترین شکل کمک بگیریم. چگونه؟ خب موسیقی (مخصوصا موسیقی کلاسیک) به همان اندازه که می‌تواند شما را هیجان زده کند و به رقص دربیاورد، می‌تواند شما را آرام هم کند. بهترین نوع موسیقی برای مغز، موسیقی کلاسیک است. آثار موسیقی دوران باروک (مثل باخ) یا رومانتیک (مثل چایکوفسکی) حتی اگر ضرب آهنگ تندی هم داشته باشند، باز هم به مغز شما کمک خواهند کرد تا با حفظ آرامش بیشتر، تمرکز شما را افزایش دهد. بهتر است هر شب قبل از خواب کمی به این نوع موسیقی گوش کنید. اینگونه هم از چنین شاهکارهایی لذت خواهید برد. هم اینکه خواب راحتی را تجربه خواهید کرد.

دوش بگیرید

گرفتن یک دوش آب گرم قبل از خواب به شما کمک می‌کند تا خستگی را از تن خود بشویید و برای خوابی راحت به خوبی آماده شوید. فقط حواستان باشد، دوش آب گرم! چون دوش آب سرد نه تنها شما را برای خواب آماده نخواهد کرد، بلکه بدتر خواب را از سر شما می‌پراند.

مطالعه کنید

نیم ساعت قبل از خواب یک کتاب بردارید و در همان تخت یا تشک خود آن را مطالعه کنید. به راحتی سر جای خود لم بدهید و این کتاب را مطالعه کنید. این کار دو مزیت دارد. اول اینکه کم کم چشم و بدن شما را برای خوابیدن آماده می‌کند. دوم هم اینکه شما از مطالعه یک کتاب خوب، لذت خواهید برد.

برای افزایش تمرکز مغز خود را به چالش بکشید

دومین راه برای مقابله با مه مغزی و افزایش تمرکز، به چالش کشیدن مغز است. مغز ما مثل تمام ماهیچه های بدن ماست و با تمرین و چالش های مختلف قویتر می‌شود، پس بهتر است برای اینکه همیشه مغز خود را در سطحی خوبی از آمادگی نگه دارید، از تمرین غافل نشوید. بازی هایی مثل شطرنج، پازل و سودوکو از جمله بازی هایی هستند که به مرور زمان تمرکز شما را افزایش خواهند داد. آن هم با به چالش کشیدن مغز شما.
بله، قرار نیست همیشه با معادلات اینشتین مغز خود را به چالش بکشید. گاهی اوقات حل کردن یک پازل هم به شما کمک خواهد کرد که به بهترین شکل مغز خود را تحت فشار بگذارید. (البته فشار مثبت!)

کمبود فعالیت بدنی

پیش تر هم از نقش مهم و غیرقابل انکار ورزش کردن در افزایش تمرکز گفتیم. ورزش کردن علاوه بر اینکه به بدن شما تناسب اندام می‌بخشد، برخی از مواد سمی و خطرناک را نیز از مغز شما دور می‌کند. همچنین ورزش کردن به مغز شما اکسیژن بیشتری خواهد رساند. این یعنی سلول های مغز شما با قدرت و دقت بیشتری کار خواهند کرد. در نتیجه تمرکز شما نیز افزایش خواهد یافت.

 

نکته هوش برتری یادداشت برداری روزانه یکی از بهترین روش های فعال نگه داشتن سلول‌های مغزی است. نوشتن یادداشت های روزانه به شدت برای تقویت حافظه و افزایش تمرکز مفید است.

 

تاثیر منفی اهمال کاری بر تمرکز

اهمال کاری یا به تعویق انداختن انجام کارهای مختلف باعث خواهد شد که شما نتوانید به خوبی تمرکز کنید. دلیل آن این است که زمانی که شما انجام کاری را به تعویق می‌اندازید، در ناخودآگاه خود مدام به آن فکر می‌کنید. به همین دلیل هم تمرکز داشتن تقریبا برای شما غیر ممکن خواهد شد. در حالی که اگر همان ابتدا چاره ای برای آن می‌اندیشیدید دیگر لازم نبود ادامه روز را به آن فکر کنید. خب، اجازه دهید ببینیم که اهمال کاری چگونه اتفاق می‌افتد و مهمتر از آن چگونه می‌توان از آن جلوگیری کرد؟
معمولا اهمال کاری محصول یکی یا همه این موارد زیر است:

۱٫ کمال گرایی بیش از حد (که کمی بالاتر در مورد آن صحبت کردیم)
۲٫ ترس از تصمیم گیری
۳٫ نداشتن برنامه مناسب
۴٫ درک نادرست از زمان

از آنجا که در مورد کمال گرایی و ضرر های آن صحبت کردیم، بگذارید از مورد دوم یعنی ترس شروع کنیم.

ترس از تصمیم گیری

به شما گفتیم که کمال گرایی بیش از حد در نهایت به یک نوع وسواس فکری تبدیل خواهد شد. این وسواس همیشه با ماست و هرگاه که بخواهیم تصمیم یا تصمیمات بزرگی برای زندگی خود بگیریم، ما را از آن باز می‌دارد. ترس از شکست، فراهم نبودن شرایط یا شک داشتن با توانایی های خود از مهمترین عوامل بازدارنده ما در هنگام تصمیم گیری هستند. به همین دلیل هم ما در بسیاری از موارد انجام کارهای خود را به زمان و مکان دیگری موکول می‌کنیم. در صورتی که این کار جز حواس پرتی و عدم تمرکز برای ما فایده ای نخواهد داشت. این را به یاد داشته باشید که شروع هر کار مهمترین بخش آن است. چرا که خیلی از شرایط و اتفاقات در ادامه برای ما رقم خواهند خورد تا بتوانیم به هدفی که در ذهن داریم برسیم.

برنامه نامناسب

دومین دلیل اهمال کاری، برنامه ریزی غلط است. شلوغ کردن بی مورد سر خود با کارهایی که به ما و آینده‌مان کمک نمی‌کنند کاری به شدت اشتباه است. شلوغی بیش از حد و بی مورد مانند سدی محکم است که از افزایش یافتن تمرکز شما جلوگیری خواهد کرد. به همین دلیل هم بهتر است برنامه منطقی ای برای خود تنظیم کنید. فراموش نکنید که برخی موقع نه گفتن نه تنها مشکلی ندارد، بلکه به شما در افزایش تمرکز و خلوت شدن سرتان هم کمک خواهد کرد.

درک نامناسب از زمان

دقیقه نودی بودن بدون شک یکی از بدترین و اشتباه‌ترین عادات ما ایرانی هاست. متاسفانه ما عادت کرده‌ایم که بیشتر کارهای خود را در زمانی خارج از وقتی که برای آن معین کرده‌ایم انجام دهیم. به همین علت هم معمولا یک یا چند قدم عقب هستیم. برای اینکه این موضوع را هم جبران کنیم، معمولا کارها را به تعویق می‌اندازیم. غافل از اینکه خیلی وقت‌ها گره های زندگی بسیار ساده باز می‌شوند. در حالی که با بی اعتنایی به کارهایی که باید انجام دهیم و توجه به چیزهای غیر ضروری، ما این فرصت را از خود می‌گیریم.
فراموش نکنید که زمان ارزشمند‌ترین و گرانبهاترین هدیه خداوند به شماست. پس سعی کنید آن را تنها در زمانی استفاده کنید که واقعا ارزشش را داشته باشد.

 

روش های غلبه بر استرس و افزایش تمرکز

خب، به غول آخر رسیدیم! مهمترین چیزی که تمرکز را از ما می‌گیرید، استرس است. استرس در جود شما رسوخ کرده و تمامی کارهایتان را مختل می‌کند. اگر خوب هستید شما را نگران و اگر مریض هستید شما را بدتر می‌کند. اما خب بالاخره این مرض هم مثل بقیه مشکلات راه حلی دارد. استرس بزرگترین عامل کمبود تمرکز در افراد است. اما امروز یاد خواهید گرفت که با انجام کارهایی به ظاهر کوچک، چگونه آن را تا حد زیادی کنترل کنید.

 

چه چیزهایی باعث افزایش استرس و کاهش تمرکز ما می‌شوند؟

با یک دست نمی‌توان دو هندوانه برداشت. این ضرب‌المثل را احتمالا خیلی از شما شنیده اید. پیشتر گفتیم، یک برنامه شلوغ موجب اهمال کاری ما خواهد شد. اما دلیل این اهمال کاری چیزی نیست به جز استرس. زمانی که با کارهای زیادی روبرو هستیم که باید آنها را هرچه زودتر انجام و تحویل دهیم، مغز ما به صورت ناخودآگاه به دنبال راه فرار می‌گردد تا هرچه زودتر خود را از شر بخشی از آنها خلاص کند. بله، استرس ناشی از کوهی از مسئولیت که در برابر ما قرار گرفته است باعث خواهد شد که مغزمان خود به خود وارد عمل شود. پس نتیجه می‌گیریم (برای چندمین بار) که یک برنامه ریزی درست تا چه اندازه می‌تواند به ما در پیشبرد اهدافمان کمک کند.

اما این بمباران فقط محدود به مسئولیت ها نیست، بلکه در بسیاری از موارد مغز ما در مواجهه با حجم زیادی از مطالب که برای یادگیری در اختیار آن قرار می‌دهیم هم دچار مشکل خواهد شد. به همین علت هم باز همین پروسه تکرار می‌شود. بهترین برنامه آن است که بین ورودی و خروجی مغز ما و میزان هریک از آن‌ها یک تناسب درست و منطقی ایجاد کند.

۲ روش ساده برای غلبه بر استرس

اما حال وقت آن رسیده تا به هر نحوی که هستن چاره ای برای غلبه بر این شرایط بیندیشیم. اولین کاری که می‌توانید برای غلبه بر استرس انجام دهید، تنفس است. می‌پرسید چگونه؟

•  چشمان خود را ببندید و راحت بنشینید.
•  حال شروع کنید به نفس کشیدن، آرام و آهسته.
•  سعی کنید در ذهن خود مسیر هوا را تصور کنید.
•  همچنین انبساط و انقباض های درون بدن خود را هم تصور کنید.
• ۱۰ تا ۱۵ دقیقه این تمرین را انجام دهید تا از تنش و اضطراب دور بمانید.

این تمرین به نوعی یک مدیتیشن به حساب می‌آید. با این تفاوت که معمولا آن را وقتی انجام می‌دهید که به خاطر استرس به مشکل خورده اید. در حالی که مدیتیشن را می‌تواند در هر زمانی از شبانه روز انجام داد.

روش دوم اما، تصور هدایت شده است. این تمرین هم یکی از تمرینات مدیتیشنی به حساب می‌آید. با این تفاوت که در این تمرین ما بیشتر از قوه تخیل و تصویر سازی خود کمک می‌گیریم. برای درک بهتر این موضوع راهنمای زیر را مطالعه کنید:

•  باز هم نشسته و چشمان خود را ببندید.
• به یک مکان آرامش بخش که آن را دوست دارید فکر کنید.
•  جنگل، دشت، کوه ، صحرا، فرقی ندارد. مهم این است که شما با فکر کردن به آن آرام شوید.
•  حال سعی کنید سایر حس های خود را هم دخیل کنید.
• مثلا اگر در باغ هستید، یک سیب برداشته و آن را بو کنید.
•  شما حتی می‌توانید مزه و طعم آن را هم تصور کنید.
• این تمرین به خصوص در موارد مهم است که اتفاق ناراحت کننده ای برای شما افتاده است. با انجام این تمرین، علاوه بر اینکه تمرکز خود را افزایش خواهید داد، به تقویت حواس پنجگانه خود هم کمک می‌کنید.

 

 

افزایش تمرکز با استفاده از روش های طبیعی

خوراکی ها همیشه برای ما جذاب بوده و هستند. مخصوصا وقتی که قرار باشد خوردن آن ها به ما کمک کند تا بخشی از مغز خد را تقویت کنیم. در این بخش ما تصمیم گرفته ایم که شما را با برخی از گیاهان دارویی و خوراکی های مفید برای تمرکز آشنا کنیم. پس بیایید با هم ببینیم که برای افزایش تمرکز باید چه بخوریم؟

بخش اول- خوراکی های افزایش تمرکز

ابتدا با همدیگر ۶ خوراکی مفید را که برای افزایش تمرکز ما بسیار مهم هستن به شما معرفی می‌کنیم. مصرف این خوراکی ها با در اختیار گذاشتن مواد مغذی مورد نیاز مغز، به این عضو از بدن ما این اجازه را می‌دهد که بهتر و بیشتر از قبل تمرکز کند. این خوراکی ها عبارتند از:

۱٫ تخم کتان
۲٫ موز
۳٫ لبو
۴٫ غلات صبحانه
۵٫ شکلات تلخ
۶٫ آب

۱٫تخم کتان

تخم کتان سرشار از ویتامین های گروه B است. این ویتامین علاوه بر اینکه در چرخه انرژی درون بدن نقش مهمی ایفا می‎‌کند، برای عملکرد و سلامت مغز هم بسیار مفید است. همچنین مقادیر زیاد منیزیم و امگا-۳ موجود در این دانه روغنی، بر روی خاصیت قوه ادراکی مغز تاثیر بسیار مثبتی خواهد گذاشت. این یعنی تخم کتان فقط برای افزایش تمرکز مفید نیست، بلکه به طور کلی باعث بهبود عمرکرد مغز ما خواهد شد.

۲٫ موز

همه ما موز را به خاطر پتاسیم و منیزیم بالایی که در آن پیدا می‌شود می‌شناسیم. اما حقیقت این است که نقش موز در افزایش تمرکز بیش از این هاست. موز به خاطر قند بالایی که دارد انرژی مورد نیاز بدن و مغز را به خوبی تامین می‌کند. قند و اکسیژن دو ماده‌ای هستند که سلول‌های مغز ما برای بهتر کار کردن به آن‌ها نیازمندند. همچنین موز بر روی حافظه و قوه ادراک ما هم تاثیرات مثبتی می‌گذارد.

۳٫لبو

لبو هم مثل موز تا حدی قند بدن را تامین می‌کند. اما تاثیر اصلی لبو بر روی سیستم گردش خون ماست. لبو گردش خون را در بدن ما سریع تر خواهد کرد. این افزایش سرعت باعث خواهد شد که اکسیژن و مواد مغذی بیشتری در اختیار سلول های مغز قرار بگیرند. به این ترتیب، مغز قادر است بهتر از قبل تمرکز کند.

۴٫ غلات صبحانه

برشتوک، گندمک یا فرآورده های بر پایه جو که چند وقتی است در کشور ما باب شده اند، منبعی غنی از مواد مغذی برای مغز است. فقط در هنگام مصرف این غلات حواستان باشد که آن هایی را انتخاب کنید که در درست کردنشان از شکر و مواد مصنوعی استفاده نشده است.

۵٫ شکلات تلخ

شکلات تلخ خوراکی است که بیش از سایر اعضای این لیست آن را به شما توصیه می‌کنیم. نه فقط چون خوشمزه و خوش خوراک است، بلکه به خاطر خواص شگفت انگیزی که برای مغز دارد. شکلات تلخ هیچگونه قند و چربی اضافی ندارد. علاوه بر آن سرشار از منیزیم است. اما اصلا خود منیزیم چه تاثیری بر افزایش تمرکز ما دارد؟

 

منیزیم ماده ای است که به کاهش استرس تا حد بسیار زیادی کمک می‌کند. منیزیم همچنین باعث افزایش ترشح هورمون اندورفین در بدن می‌شود. این دو اتفاق هر دو به افزایش تمرکز و دقت ما کمک ویژه‌ای خواهند کرد.

اما شما لازم نیست که هر روز یک تخته شکلات را یک ضرب بخورید. می‌توانید شکلات‌ها را تکه تکه کرده، و هربار که چای میخورید یک قطعه از آن را مصرف کنید. فقط یادتان نرود، شکلاتی تهیه کنید که فارغ از شیر و شکر باشد.

۶٫آب

دو سوم بدن ما را آب تشکیل می‌دهد. به همین دلیل هم باید مدام سطح آب بدن خود را در حد قابل قبول قرار دهیم. آب، ماده‌ای ضروری برای انجام تمام واکنش های درون بدن است. بدون آب گردش خون، جابجایی سلول ها، تقسیم سلولی، عملکرد مغز و به طور کلی همه چیز به مشکل خواهد خورد. برای همین هم به شما توصیه می‌کنیم که حتما روزانه به اندازه نیاز بدن خود و حتی کمی بیشتر از آن آب بنوشید. کمبود آب در بدن باعث به وجود آمدن احساس کرختی و خستگی در ما خواهد شد.

 

افزایش تمرکز با دارو های گیاهی

حال که دانستیم کدام خوراکی ها برای افزایش تمرکز ما مفید هستند، وقت آن رسیده تا بفهمیم کدام گیایاهن دارویی می‌توانند به ما در دستیابی به این مهم کمک کنند. یادتان نرود، طبیعت همیشه بهترین دوست ما بوده است. پس بیایید ببینیم دیگر چه چیزهایی برای افزایش تمرکز ما سراغ دارد:

۱٫ سوسنبر
۲٫ فرنجمشک
۳٫ جینسینگ
۴٫ بوزیدان
۵٫ کهن دار

 

۱٫سوسنبر

سوسنبر اولین گیاه این لیست است که احتمالا همه شما آن را مصرف کرده اید. این گیاه که شکلی مثل پونه و نعنا دارد، خیلی وقت ها در سبزی خورد هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. سوسنبر خواص زیادی دارد اما از آن جهت برای افزایش تمرکز مفید است، که ترکیبات موجود در آن به تقویت قوای شناختی ما کمک می‌کنند. سوسنبر را می‌توان به شکل های مختلفی مصرف کرد. از میل کردن آن با سبزی خوردن گرفته، تا دم کرده آن. شما حتی می‌توانید این سبزی را خشک کنید، سپس آن را به انواع ماست و دوغ اضافه کنید و از آن لذت ببرید. آن هم وقتی در حال کمک به افزایش تمرکز خود هستید.

۲٫ فرنجمشک

خوردن یک فنجان دم کرده فرنجمشک (که اتفاقا از لحاظ ظاهری بسیار شبیه سوسنبر هست) به تقویت قوه تمرکز ما کمک می‌کند. چرا؟ دلیل اصلی آن این است که فرنجمشک درست مثل گل گاو زبان به ما آرامش می‌دهد. داشتن آرامش یعنی دور بودن از استرس‌های اضافی. فراموش نکرده‌اید که استرس تا چه اندازه می‌تواند سلامت مغز و تمرکز ما را به خطر بیاندازد؟ برای همین هم ما فرنجمشک را در این لیست قرار داده‌ایم. تا شما با آرامش داشتن به افزایش تمرکز خود کمک کنید.

۳٫ جینسینگ

گیاه کهن و ریشه دار (درست مثل شکل ظاهری اش) که تقریبا بر هر درد بی درمان دواست! جینسینگ یکی از پر خاصیت ترین گیاه های موجود است که مصرف آن می‌تواند انواع و اقسام بیماری ها و ناتوانی ها را برطرف کند. حتی در برخی از موارد آسیب نخاعی هم به کمک مصرف جینسینگ بهبود خواهد یافت. همچنین مصرف جینسینگ برای کودکان هم می‌تواند مفید باشد. البته بهتر است قبل از آن حتما با پزشک مشورت شود.

۴٫بوزیدان

حیف بود که حرف از جینسینگ بزنیم اما دوست هندی اش را فراموش کنیم. بوزیدان که به جینسینگ هندی هم معروف است، دقیقا مثل فرنجمشک باعث کاهش استرس و افزایش تمرکز ما می‌شود. اما خواص این گیاه جادویی به همینجا ختم نمی‌شود. بوزیدان علاوه بر تمرکز برای تقویت حافظه ام مفید است و می‌تواند از ابتلا به بیماری هایی نظی آلزایمر هم جلوگیری کند.

۵٫کهن دار

کهن دار آخرین پیشنهاد ما به شما برای افزایش تمرکز است. این گیاه که در گذشته از آن برای درمان جنون استفاده میشد، باعث گردش خون بهتر درون مغز می‌شود. امروزه حتی قرص هایی از این گیاه ساخته شده اند که برای درمان برخی از آسیب های مغزی و لخته های کوچک و خفیف درون مغز از این قرص ها استفاده می‌شود. اگرچه قرص های مربوط به این گیاه وجود دارند، اما پیدا کردن گیاه طبیعی آن بسیار مشکل است.

 

تقویت تمرکز به کمک دارو

اگر علاقه ای به خوراکی ها و درمان های گیاهی ندارید، داروهایی هم وجود دارند که می‌توانند تمرکز شما را تا حدی افزایش دهند. البته باید در مصرف هر دارویی خیلی خیلی مراقب باشید. چرا؟ چون برخی از این داروهایی که به نام قرص افزایش تمرکز فروخته می‌شوند بسیار برای سلامتی مضر هستند.

افسانه ای به نام ریتالین

مدت هاست که بسیاری از افراد از ریتالین یا متیل‌فنیدات به عنوان قرص افزایش تمرکز و دقت یاد می‌کنند. غافل از آنکه همه آن ها به شدت اشتباه می‌کنند. ریتالین حاوی مواد و ترکیبات متامفتامینی است. به همین دلیل هم حتی بعد از استفاده از آن به مدت کوتاه هم ممکن است شما به آن اعتیاد پیدا کنید.

البته ریتالین صد در صد هم سیاه نیست و استفاده های دارویی هم دارد. برای مثال برخی از پزشکان برای درمان بیماری بیش فعالی، آن را تجویز می‌کنند. البته به همان دلایلی که گفتیم، باید در مصرف این قرص حتما با پزشک مشورت کرد و به هیچ عنوان سر خود از آن استفاده نکرد.

اگر چه وابستگی جسمانی به ریتالین همانند مواد مخدری نظیر تریاک و شبه مرفین‌ها گزارش نشده ‌است؛ اما پزشکان بر وابستگی روانی و نیاز به افزایش میزان مصرف آن که پدیده تحمل (Tolerance) نیز نامیده می‌شود، اتفاق نظر دارند. از علائم ترک جسمانی و روانی این قرص می‌توان به دردهای عضلانی، خواب آلودگی و افسردگی نام برد. ویکی‌پدیا

پروویجیل یا مدافینیل

دومین دارویی که بهتر است از آن استفاده نکرد یا حداقل قبل از مصرف آن با پزشک متخصص مشورت کرد، پروویجیل یا همان مدافینیل است. مدافینیل هم یک داروی محرک است که اگرچه به اندازه ریتالین مشهور نیست، اما به همان اندازه می‌تواند برای شما خطرات ایجاد کند. البته تفاوت آن با ریتالین این است که در فرد اعتیاد ایجاد نمی‌کند. اما در صورت قطع مصرف ممکن است موجب بروز مشکلاتی در فرد شود.

تحقیقات نشان داده است که در افرادی که این دارو را مصرف می‌کردند، بعد از اینکه آن مصرف آن را قطع کردند، دچار برخی مشکلات شدند. برای مثال بعضی از آن ها در فراموش کردن برخی خاطرات بد خود ناتوان بودند. این موضوع باعث شد که پس از مدتی این افراد به افسردگی دچار شوند. در موارد حاد تر هم حتی برخی از این افراد به جنون کشیده شدند. سر درد و تهوع هم از دیگر عوارض قطع مصرف مدافینیل به حساب می‌آید.
اما مدافینیل اینقدر ها هم سیاه نیست. از این دارو برای درمان اختلالات خواب و اختلال نقص توجه هم استفاده می‌شود. البته فقط با دستور پزشک و دوز مناسب.

پس چه قرصی برای افزایش تمرکز مصرف کنیم؟

اگر حالا این سوال برایتان پیش آمده که باید چه قرصی را برای تمرکز بیشتر و بهتر مصرف کنید، ما برای شما دو پیشنهاد داریم. ال تیانین ها و ال کارنیتین ها آمینو اسیدهایی هستند که به شدت برای تقویت حافظه و افزایش تمرکز مفیدند.
ال کارنیتین ها معمولا توسط ورزشکاران استفاده می‌شوند. البته نه برای افزایش تمرکز، بلکه برای عضله سازی. این گروه از آمینو اسید ها را علاوه بر اینکه می‌توان در قرص و کپسول و آمپول پیدا کرد، در برخی مواد غذایی هم می‌توان یافت. لبو، آووکادو و کلم بروکلی از این دست مواد غذایی به حساب می‌آیند.

ال تیانین ها گروه دوم آمینو اسیدهایی هستند که برای افزایش تمرکز مفیدند. جالب اینکه این دارو در کنار ریتالین و مئافینیل قرار می‌گیرد، با این تفاوت که مثل دوتای دیگر خطرناک نیست. البته باز هم به شما توصیه می‌کنیم که قبل از مصرف ال تیانین ها هم با دکتر مشورت کنید. اما به جز قرص این آمینو اسید را هم می‌توان در مواد طبیعی پیدا کرد. چای و قارچ دو ماده غذایی هستند که ال تیانین ها به وفور در آنها یافت می‌شود. یکی از دلایلی که باعث می‌شود ما بعد از نوشیدن چای احساس کنیم خستگی مان در رفته هم وجود همین ماده در آن است.

برای افزایش تمرکز دارو بخوریم یا نه؟

به شما پیشنهاد می‌کنیم چنانچه قصد مصرف هریک از این دارو ها را دارید حتما از قبل با یک پزشک متخصص مشورت کنید و از او کمک بخواهید. مغز عضو مهمی از بدن ماست و باید با احتیاط با آن رفتار کرد. به همین علت هم اگر قرار است کاری برای تقویت مغز و افزایش حافظه تان انجام دهید، بهتر است که آرام قدم بردارید.

 

افزایش تمرکز در کودکان

یکی از معضل هایی که بسیاری از ما با آن روبرو هستیم، بازیگوش بودن و حواس پرتی کودکان است. به دلیل حجم زیادی از اطلاعات و امکاناتی که امروز در اختیار کودکان قرار دارد، عدم تمرکز آن ها قابل پیش‌بینی است. به همین دلیل هم باید راهی پیدا کرد که به کمک آن بتوان کودک را کمی کنترل کرد. البته در حالت عادی افزایش تمرکز در کودکان به مراتب سختتر از بزرگسالان است. دلیل آن هم این است که بچه ها عموما به انجام چنین کارهایی علاقه ندارند و آن‌ها را خسته کننده می‌دانند.
اما در ادامه ما به شما راهکارهایی جذاب برای حل این مشکل پیشنهاد خواهیم کرد.

افزایش تمرکز در کودک، به کمک یک سیستم پاداش

فرقی ندارد که کودک باشیم یا نه، همه ما از جایزه و پاداش خوشمان می‌آید. اما این علاقه قطعا در کودکان بیشتر است. به همین علت هم می‌توان با طراحی یک سیستم پاداش، به مرور زمان تمرکز کودک خود را افزایش داد.. اما این سیستم باید چگونه باشد؟
• اول از همه کارهایی که کودک می‌بایست در طول روز انجام دهد را لیست کنید.
• سپس آن ها را اولویت بندی کرده و از مهمترین آنها شروع کنید.
• احتمال دارد کودک شما در ابتدا نسبت به انجام کارهایش علاقه ای نشان ندهد.
• برای مقابله با این مشکل، به او بگویید که اگر این تمرین را انجام دهد یا سوالات مدرسه اش را پاسخ دهد، اجازه خواهد داشت که کمی کارتون تماشا کند.
• خوراکی های مفید هم می‌توانند جایزه و پاداشی مناسب برای کودک باشند.

نکات مربوط به سیستم پاداش گذاری

اول از همه اینکه سعی کنید این نوع از رابطه با کودک به شکل امر و نهی نباشد. بهتر است کاملا دوستانه و صمیمی با کودک خود ارتباط برقرار کنید. بگذارید او این سیستم را به چشم یک بازی ببیند. اینگونه راحتتر از آن پیروی خواهد کرد. دوم اینکه اگر می‌خواهید به اون برای جایزه خوراکی دهید، سعی کنید از میوه ها و سبزیجات طبیعی استفاده کنید. چیپس و پفک و خوراکی های قندی را فراموش کنید!

استفاده از تبلت و بازی‌های ویدیویی را محدود کنید

بدون شک هیچ بچه‌ای از بازی کردن با تکنولوژی های جدید بدش نمی‌‌آید. به همین علت هم اگر استفاده از این وسایل را محدود نکنید، کودکان ما تمام وقت خود را به بازی کردن با آنها می‌پردازند. اما راه بهتری هم هست که از همین ابزارها هم برای افزایش تمرکز کودک خود بهره ببریم. چگونه؟ بیایید با هم ببینیم.
اول از همه اینکه بازی کردن با کنسول بازی یا تبلت، خود می‌تواند گزینه‌ای جذاب برای سیستم پاداش شما باشد. برای این کار بهتر است که به کودک خود اجازه دهید بعد از انجام دادن تکالیف خود، مدتی را به بازی کردن بپردازد. البته قبل از آن با او شرط کنید که فقط در صورتی به او اجازه بازی می‌دهید که تکالیفش را بدون غلط و اشتباه انجام داده باشد.

دومین راه اما، معین کردن ساعت مشخصی برای بازی است. این یعنی کودک تنها یک یا دو ساعت در روز اجازه داشته باشد با تبلت یا کنسول خود بازی کند. انجام دادن این کار به طور مداوم، این ذهنیت را در کودک ایجاد می‌کند که حتی اگر زمان بیشتری هم در اختیار داشته باشد، همان روزی یک یا دو ساعت کافی است. این یعنی مغز او کمتر درگیر چیزهای جانبی شده و راحتتر می‌تواند تمرکز کند.

هدف گذاری و اموزش آن به کودک

داشتن هدف اصلی ترین لازمه موفقیت است. این یعنی تقریبا هیچ آدم موفقی را نخواهید یافت که بدون هدف به جایگهی که دارد رسیده باشد. به خاطر همین هم بهتر است کودک خود را از همان ابتدا هدف مند تربیت کنید. این یعنی هم از تربیت او هدف داشته باشید (البته نه اهداف شخصی!) و هم به او یاد بدهید که چگونه هدفگذاری کند. اهداف به ما کمک می‌کنند که ذهن خود و مسیرمان را برای آینده مشخص کنیم. جالب تر اینکه تا زمانی که هدف نداشته باشیم، تمرکز کردن بر روی کارهایی که انجام می‌دهیم هم مشکل خواهد بود.

برای اینکه کودک شما بتواند به خوبی از پس تمام کارهایش بر بیاید، بهتر است به او هدفگذاری را آموزش دهید. سعی کنید ابتدا خودتان برای او هدف هایی را تعیین کنید. این اهداف نباید دور از دسترس و سخت باشند. رسیدن به این اهداف باعث احساس رضایت در کودک خواهد شد. مخصوصا اگر با جایزه همراه باشد! به همین خاطر هم کودک یاد می‌گیرد که بر روی اهداف خود متمرکز شود. شما هم به همین راحتی توانسته‌اید با افزایش تمرکز کودک خود کمک کنید.

خواب کافی مهمترین عامل افزایش تمرکز در کودکان است

پیش تر از اهمیت داشتن خواب کافی برای متمرکز باقی ماندن گفتیم. اما خواب در کودکان حتی از بزرگسالان هم مهمتر است. دلیل آن هم این است که مغز آن‌ها هنوز به بلوغ کامل نرسیده. به همین علت هم توانایی دریافت و پردازش حجم زیادی از اطلاعات را در طول روز ندارد. پس باید هم کمتر در معرض این اطالاعات قرار بگیرد، هم بیشتر استراحت کند. خواب ناکافی اصلی ترین عامل کلافگی و بدخلقی کودکان است. به همین علت هم بسیاری از آن ها در تمرکز کردن دچار مشکل می‌شوند.
اما خواب علاوه بر نقشی که در افزایش تمرکز دارد، در رشد آن‌ها هم نقش ویژه‌ای را ایفا می‌کند. پس آن را جدی بگیرید.

چگونه تمرکز کودکان بیش فعال را افزایش دهیم؟

احتمالا همه ما در خانواده و یا در نزدیکی خود افرادی را می‌شناسیم که دچار اختلال نقص توجه (ADHD) هستند. مسلما متمرکز کردن این افراد سختتر از سایرین است. مخصوصا اگر کودک باشند و بازیگوش. به همین علت هم چند راهکار دیگر برای کمک به افزایش تمرکز در کودکان بیش فعال به شما پیشنهاد خواهیم کرد.

۱- مراجعه به پزشک

بله، اولین و بهترین راه برای مقابله با این اختلال، مراجعه به پزشک است. دلیل اصلی ان هم این است که در بسیاری از موارد، این مشکل صرفا با انجام تمرینات برطرف نخواهد شد. بلکه به برخی دارو ها هم برای مقابله با آن نیاز است. موضوعی که کمی بالاتر و در بخش قرص افزایش تمرکز هم به آن پرداختیم. البته بهتر است که او را قبل از مراجعه به دکتر آرام کنید و برایش توضیح دهید که لازم نیست از چیزی بترسد.

۲-  تخلیه انرژی به افزایش تمرکز کمک خواهد کرد

اگر یک کودک بیش فعال را دیده باشید، می‌دانید که در مورد چه چیزی صحبت می‌کنم. این کودکان انرژی زیادی داشته و همیشه به دنبال راهی برای تخلیه آن هستند. به همین علت هم به شما توصیه می‌کنیم زمان‌هایی را به این کار اختصاص دهید. اما چگونه، کی و کجا؟
اول از همه اینکه فضای باز بهترین جا برای تخلیه انرژی است. کودک خود را حتما هفته‌ای یکبار به پارک ببرید و به او اجازه دهید تا با بازی کردن به خوبی بتواند انرژی خود را تخلیه کند. این بازی کردن فقط به درد تخلیه انرژی نمی‌خورد. کودک با بازی کردن و جنب و جوش داشتن خود را از بند استرس‌هایی که هر روز ممکن است به او وارد شوند رها می‌کند. علاوه بر این بازی کردن در چنین فضایی باعث ترشح اندورفین بیشتری در مغز خواهد شد که برای خلق و خو و افزایش تمرکز کودک بسیار مفید است.

دومین سوال اما این است که چه زمانی کودک را به پارک ببریم. سیستم پاداش را که یادتان نرفته؟ خب این کار هم می‌تواند به نوعی پاداش برای کودک تبدیل شود. به شما توصیه می‌کنیم که هنگام رفتن به پارک حتی خودتان هم با او مشغول بازی شوید. داشتن رابطه‌ای صمیمانه و دوستانه با کودک به هر دوی شما کمک خواهد کرد.

۳-  اصلاح رژیم غذایی

غذا ها یکی از بزرگترین عوامل تاثیرگذار بر خلق و خوی ما هستند. بله، اصلا تعجب نکنید. مواد غذایی به شکلی کاملا جدی بر روی رفتار ما تاثیر گذار هستند. پس اگر کودکی بیش فعال دارید، بهتر است که یک تجدید نظر جدی در رژیم غذایی خود انجام دهید. در قدم اول قندهای مصنوعی را تا جای ممکن از سبد غذایی خانواده خود دور کنید. این قند ها (مثل کیک و کلوچه‌های آماده و هرچه شکر در آن پیدا می‌شود) به صورت ناگهانی قند خون شما را افزایش می‌دهند. اما به همان سرعت که قند خون شما بالا می‌رود، به همان سرعت هم کاهش پیدا خواهد کرد. این افزایش و کاهش به شدت بر روی عملکرد مغز شما و به خصوص قدرت تمرکز و حافظه تاثیرگذار است.

دوم اینکه بهتر است از ادویه های محرک مثل فلفل، مواد کافئین دار و هرچیزی که باعث تحریک رشته‌های عصبی ما شوند خودداری کنید یا حداقل کمتر استفاده کنید.
سوم مصرف سبزیجات و میوه‌ها است. هرچه می‌توانید میوه و سبزی مصرف کنید. چرا؟ چون سرشار از آنتی اکسیدان های مفید برای مغز هستند.

کمک به افزایش تمرکز کودکان در کلاس درس

اما اگر معلم هستید و سر کلاس با چنین کودکان حواس پرت و بازیگوشی سر و کار دارید، می‌توانید با استفاده از این ۳ روش تا حد بسیار زیادی به افزایش تمرکز آن‎ها کمک کنید.

تدریس خود را رنگ‌آمیزی کنید

لازم نیست به دنبال مداد یا ماژیک رنگی بگردید، منظور ما از رنگ امیزی کردن تدریس این است که شما سعی کنید با استفاده از بازی و سرگرمی، یادگیری را برای کودکان جذابتر کرده و درس خواندن را به یک سرگرمی برای آن‌ها تبدیل کنید. استفاده از شعر و آواز، یکی از همین راه‌ها است. سعی کنید بخش‌هایی از درس را به شکل ترانه هایی شاد در آورده و آنرا با ریتم به بچه‌ها بیاموزید. این کار نه تنها یادگیری را برای کودکان جذاب می‌کند و حواس آنها را جمع، بلکه به کودمان کمک خواهد کرد تا مطالب را بهتر به خاطر بسپارند و در صورت لزوم به یاد بیاورند.

دومین راهکار اما داستان تعریف کردن است. شما می‌توانید از کودکان بخواهید بخش های تدریس شده را به شکل داستانی خنده دار در آورند و آن را در کلاس بخوانند. این موضوع سبب خواهد شد که کودک حواس خود را بیش از پیش سر کلاس جمع کند. پس به صورت ناخوداگاه تمرکز او افزایش خواهد یافت. اگر می‌خواهید این تکنیک را حتی یک مرحله جلوتر هم ببرید، می‌توانید برای بهترین داستان جایزه هم تعیین کنید!

محل نشستن کودکان بازیگوش و بیش فعال

یکی از مورد علاقه ترین کارها برای این کودکان نگاه کردن به بیرون از پنجره و یا در کلاس است. پس بهتر است که آن‌ها را از هردوی این مکان‌ها دور کنید. به این ترتیب شما خواهید توانست بخشی از ریسک حواس پرتی کودکان سر کلاس درس را از بین ببرید. اما در مرحله دوم شما بهتر است که این کودکان را کنار کسانی بگذارید که آرام تر از بقیه هستند. چرا؟ چون کودکان بسیار ساده تر از ما بزرگترها بر روی یکدیگر تاثیر می‌گذارند. به همین علت هم ممکن است که هم نشینی با یک کودک آرامتر، باعث افزایش تمرکز کودک بیش فعال شود. البته باید خیلی مراقب باشید که برعکس آن اتفاق نیفتد!

استفاده از روش‌های گوناگون تدریس

همه ما سبک یادگیری مختص خودمان را داریم. پس بهتر است شما به عنوان یک معلم در هنگام تدریس، از روش‌های مختلف برای درس دادن استفاده کنید. این کار نه فقط برای افزایش تمرکز کودکان بیش فعال، بلکه برای تمام دانش‌آموزان شما مفید است. چرا که باعث می‌شود کلاس شما خسته کننده نباشد. از طرفی دانش‌آموزان مطالب را از راه های مختلفی یاد میگیرند که خود این موضوع بر یادگیری آن‌ها تاثیر مثبت خواهد گذاشت.

 

 

ابزارهای افزایش تمرکز

وقت آن رسیده که به سراغ برخی از بهترین ابزارها و روش‌های افزایش تمرکز برویم که می‌توانند تمرکز ما را چند برابر کنند. هر یک از این روش‌ها به شما کمک خواهند کرد که کنترل مغز خود را به شکلی به دست آورید. این ابزارها عبارتند از:
۱٫ مدیتیشن
۲٫ امواج مغزی
۳٫ بازی های تمرکزی

مدیتیشن ؛ درمانی قطعی برای افزایش تمرکز

انجام مدیتیشن آن هم به صورت روزانه، بدون شک بهترین راه برای افزایش تمرکز است. دلیل اصلی آن هم این است که مدیتیشن فقط مغز ما را برای تمرکز کردن آماده نمی‌سازد. بلکه انجام مدیتیشن به سلامت کلی بدن ما کمک خواهد کرد و آن را افزایش خواهد داد. چگونه؟ تقریبا همه انواع مدییتشن بر روی سلامت روح و جسم تاکید دارند. از آنجایی هم که ریشه بیشتر مشکلات ما در زندگی (حتی مشکلات جسمی) همین درگیری های روحی است، انجام مدیتیشن آن هم به صورت روزانه می‌تواند شما را به فردی سالمتر تبدیل کند.

مدیتیشن همچنین موجب کاهش چشمگیر استرس و تنش‌های موجود در ذهن ما می‌گردد. قبلا هم گفتیم که استرس و تنش تا چه اندازه بر روی تمرکز تاثیر منفی می‌گذارند. همچنین مدیتیشن می‌تواند به ما کمک کند تا افکار منفی و مزاحم را نیز از سر خود بیرون کنیم.
در نهایت خودآگاهی یا Mindfulness آخرین ثمره‌ی مدیتیشن است که به شما در تمامی مراحل زندگی کمک خواهد کرد.

چند نمونه معروف از انواع مدیتیشن

مدیتیشن انواع بسیاری دارد و مردم در سراسر دنیا از آن استفاده می‌کنند. اما ما قصد داریم ۳ نوع مدیتیشن معروف و پرکاربرد را به شما اموزش دهیم، تا به کمک آن‌ها تمرکز خود را افزایش دهید.

۱٫ مدیتیشن ذاذن

بودایی ها از قدیم الایام به آموزش و انجام مدیتیشن مشهور بوده‌اند. مدیتیشن ذاذن هم یکی از مشهورترین انواع مدیتیشن است که حالا در همه جای دنیا انجام می‌شود و دیگر محدود به بودایی ها نیست. اصول اصلی این مدیتیشن بر مبنای سه چیزی است که در هنگام نشستن باید آن را رعایت کرد:
• موقعیت بدنی
• تنفس
• ذهن فرد
اما اجازه دهید با هم ببینیم که این مدیتیشن چگونه انجام می‌شود.

نحوه انجام مدیتیشن ذاذن

• یک تشکچه، بالش یا هر چیز دیگه ای که می توانید بر روی آن بنشینید را انتخاب کنید.
• سپس آن را روی زمین گذاشته و بر روی آن بنشینید هدف اصلی این است که شما از سطح زمین اندکی فاصله داشته باشید.
• حال باید از میان حالت هایی که برای انجام ذاذن وجود دارد یک حالت را برای نشستن انتخاب کنید. اولین انتخاب می تواند چهار زانو نشستن باشد. توجه داشته باشید چهار زانو نشستن صحیح در زاذن به شکلی است که قوزک پای شما نباید روی همدیگر قرار بگیرد. حالت دوم زمانی اتفاق می‌افتد که شما چهار زانو نشسته و پای چپ خود را بدون اینکه آن را خم کنید روی پای راستتان قرار دهید. شکل دیگر چهار زانو نشستن برای ذاذن این است که شما چهار زانو نشسته و هر پا را بدون خم کردن بر روی ران پای دیگر بگذارید.

• به هنگام انجام این تمرین باید پشت انگشتان یک دست ها روی انگشتانه از سوی دیگر قرار گرفته باشد همچنین هر دو شست باید با یکدیگر اتصال داشته باشد.
• حال صورت تان را روبه بالا گرفته و شانه های تانرا هرگونه انقباضی رها کن دهان خود را بسته و دندان هایتان را روی هم قرار دهید.
• همچنین زبانتان باید به سقف دهانتان چسبیده باشد.
• حالا سعی کنید که با دماغ نفس بکشید و و تمام تمرکز خود را به نفس کشیدن از بینی محدود کنید.
• در آخر هم باید سعی کنید که حالت بدن تان را در همانطور که هست حفظ کنید.

مدیتیشن چاکرا

دومین مورد از انواع مدیتیشن که قصد داریم به شما معرفی کنیم، مدیتیشن چاکرا نام دارد. به طور کلی چاکرا ها نقاطی از بدن هستند که بیشترین انرژی در آن‌ها متمرکز شده است. این نقاط در بدن ما ۷ جا هستند و هدف اصلی ای انجام این نوع از مدیتیشن، یافتن چگونگی گردش انرژی در بدن، به کمک این چاکرا ها است. از آنجا که هر یک از این چاکرا‌ها با بخشی از رشته های عصبی ما در ارتباط هستند، متمرکز شدن بر روی آن ‌ها می‌تواند به ما برای افزایش تمرکز کمک کند. چاکرا ها از سر شروع شده و تا استخوان دنبالچه ادامه می‌یابند. هر کدام از آنها هم وظیفه کنترل بخشی از علایق ما را بر عهده دارند که در تصویر می‌بینید:
ا

نحوه انجام مدیتیشن چاکرا

• بصورت چهارزانو روی یک بالش بنشینید.
• آهسته و با آرامش نفس بکشید
• چشمان‌ تان را ببندید، یک چرخ قرمز را در ذهنتان مجسم کنید و با این کار بر روی چاکرای ریشه متمرکز شوید. تمرکزتان را معطوف به مکان چاکرا در بدن کنید. حالا باید جریان گردش انرژی در بدن خود را تجسم کنید. تا جایی به این کار ادامه دهیدکه نهایت تصویری واضح از جریان انرژی چاکرای ریشه و انرژی که از آن در حال چرخیدن در بدن است، در ذهن‌تان شکل بگیرد.
• همین کار را درمورد سایر چاکراها هم انجام دهید تا جایی ادامه دهید تا به چاکرای تاج برسید. عجله نکنید و برای هر چاکرا زمان بگذارید
• انقدر این تمرینات را انجام دهید تا به درجه برسید که هر زمان احساس کمبود انرژی کردید بفهمید ناشی از خلل در کدام چاکرای بدنتان است.

مدیتیشن کندالینی

آخرین پیشنهاد ما از سرزمین ۷۲ ملت برگرفته شده است. کندالینی نوعی از مدیتیشن است که با فرهنگ و فلسفه هندی عجین شده و زادگاه آن هندوستان است. البته خود هندی ها این نوع از مدیتیشن را با نوع خاصی از رژیم غذایی همراه می‌کنند. کندالینی به نوعی با چاکرا هم خانواده است (درست مثل جینسینگ و بوزیدان!). به همین علت هم فلسفه هردوی آنها بر مبنای انتقال انرژی از استخوان دنبالچه به مغز است. اما بگذارید ببینیم این مدیتیشن چگونه انجام می‌شود.

آموزش مدیتیشن کندالینی

• سوراخ سمت چپ بینی‌تان را مسدود کنید و نفسی عمیق و طولانی بکشید.
• برای عمل دمِ بعدی این بار سوراخ سمت راست را مسدود کنید.
• این کار را برای مدتی تکرار کنید و در این حین، به چیز دیگری فکر نکنید.
• نباید فراموش کرد که کندالینی، از تمرین‌های یوگا گرفته شده است و برای یادگیری‌ آن به مطالعه و پشتکار احتیاج است.

امواج مغزی و نقش آن‌ها در افزایش تمرکز

مغز ما از میلیون‌ها سلول عصبی یا نورون تشکیل شده است. وظیفه این نورون ها هم انتقال پیام های عصبی است. این انتقال به وسیله امواجی صورت می‌گیرد که بین نورون ها برقرار می‌شوند. هر یک از این امواج در زمان ها و موقعیت های مختلفی مخابره می‌شوند. از بین این امواج اما برخی از آنها از بقیه مهم تر هستند. دلیل آن هم نقشی است که این امواج بر روی مغز ما و نحوه عملکرد آن می‌گذارند.
انواع امواج مغزی عبارتند از:
• موج یا حالت اینفرا
• موج یا حالت دلتا
• موج یا حالت تتا
• موج یا حالت آلفا
• موح یا حالت بتا
• موج یا حالت گاما
از این بین اما حالت آلفا از سایر امواج مغزی برای ما مهمتر است. به همین علت هم ما مستقیما به سراغ آن می‌رویم.

چگونه در حالت آلفا بمانیم؟

موج آلفا به دلیل اینه بیشتر از سایر امواج مخابره می‌شود از بقیه اهمیت بیشتری دارد. اما همین موضوع هم دلیل دیگری دارد. جالب است بدانید که ما فقط کنترل حدود ۲۱ درصد مغز خود را در اختیار داریم. این یعنی نزدیک به ۸۰ درصد تصمیمات ما به ضمیر ناخودآگاه ما برمی‌گردند. به همین علت هم اهمیت بسیار زیادی دارد که با ضمیر ناخودآگاه خود دوست باشیم و نه دشمن! موج آلفا به دلیل اینکه تقریبا در بیشتر زمان روز در مغز ما در حال مخابره شدن است، با ضمیر ناخودآگاه ما ارتباط نزدیکی دارد. پس کنترل و نظارت بر آن به ما در متمرکز باقی ماندن کمک ویژه ای خواهد کرد.

در دوره ذهن متمرکز، یکی از مهمترین و جذابترین جلسات به تاثیر و نقش امواج مغزی بر افزایش تمرکز اختصاص داده شده است. ضمن اینکه خونسردی و هشیار بودن از جمله عواملی هستند که می‌توانند به ما در تثبیت حالت آلفا کمک کنند. کارهایی مثل نماز خواندن (یا هر نوع عبادتی) و مدیتیشن هم به تقویت امواج آلفا و افزایش تمرکز کمک خواهند کرد.