11 عادت اشتباه هنگام درس خواندن و مطالعه + راه حل

عادت های غلط همیشه سرعت پیشرفت ما را کند می‌کنند. چه این عادت بد در زندگی شخصی و فردی باشد، که باعث کندش دن سرعت رشد فردی ما می‌شود؛ چه این عادت اشتباه در مطالعه و درس خواندن ما باشد، که میزان یادگیری و سرعت مطالعه ما را کاهش می‌دهد. در هر صورت برای اینکه بتوانیم پیشرفت کنیم ناچاریم که عادت های بد خود را با عادات خوب جایگزین کنیم. برای همین هم تصمیم گرفتیم در این مقاله به سراغ عادت های اشتباه هنگام درس خواندن و مطالعه برویم. عادت‌هایی که اصلاح آن‌ها باعث کنار رفتن موانع یادگیری هم می‌شوند.

نکته مهم درباره عادت های اشتباه هنگام درس خواندن

قبل از اینکه بخواهیم سراغ عادت های اشتباه مطالعه و نحوه اصلاح آن‌ها برویم بد نیست بدانید که این نکات به درد کسانی می‌خورند که به دنبال مطالعه شب امتحانی نیستند. در واقع با استفاده از این نکات شما می‌توانید سبک و روش مطالعه خود را هم متحول کنید. اگر به دنبال راهکارهای شب امتحانی هستید، مقاله شب امتحان چگونه درس بخوانیم را مطالعه کنید. 

1- مطالعه ماراتنی!

اولین اشتباه رایج در درس خواندن چیزی است که تقریبا همه ما یا دچارش هستیم، یا حداقل در دورانی آن را مرتکب می‌شدیم. این اشتباه زمانی رخ می‌دهد که شما یک گوشه دنج برای مطالعه پیدا می‌کنید. جایی که نه صدای اضافی مزاحمتان شود و نه موجب حواس پرتی شما می‌شود. پس شما هم تصمیم می‌گیرید که چند ساعتی را همانجا بمانید و بکوب مطالعه کنید!

در نگاه اول این تصمیم کاملا عقلانی و درست است. اما فاجعه درست زمانی اتفاق می‌افتد که شما فکر می‌کنید همه چیز روبراه است! مطالعه کردن به سبک یک دونده ماراتن و بدون استراحت بزرگترین اشتباهی است که شما می‌توانید مرتکب شوید.

فرقی ندارد اگر برای آزمون یک سال بعد مطالعه می‌کنید، یا اینکه باید برای امتحان فردا آماده شوید. تا وقتی که نتوانید دقایقی را به استراحت کردن حین درس خواندن اختصاص دهید، شانس موفقیت شما بسیار کم خواهد بود.

راه‌حل:

بهترین کار این است که هر 25 دقیقه یک بار به خودتان 5 دقیقه استراحت دهید. این همان تکنیک پومودورو است. نگران وقت کم آوردن نباشید چون با استفاده از این الگو می‌توانید آنچه مطالعه می‌کنید را مستقیما به خاطر بسپارید. در حالی که با مطالعه بی‌وقفه و بدون استراحت تنها مغز خود را خسته می‌کنید.

2- مطالعه انتحاری!

من در دوران دانشجویی دوستی داشتم که انتحاری مطالعه می‌کرد! یعنی چی؟ خب، این دوست من به جای آنکه در طول ترم و به مرور مطالب را مطالعه کند، همیشه در لحظات آخر و شب امتحان به سراغ درس‌ها می‌رفت. شاید حتی خود شما هم چنین اشتباهی را مرتکب شوید. تلمبار کردن دروس و عدم مطالعه آن‌ها به تدریح باعث می‌شود که فشار زیادی به شما وارد شود.

اول از همه اینکه مطالعه آنچه در طول یک ترم یاد گرفتید آن‌هم در تنها یک شب تقریبا غیرممکن است. برای همین هم شما به راحتی مضطرب می‌شوید و حتی همان احتمال کم یادگیری در شب امتحان هم کاهش پیدا می‌کند. علاوه بر این‌ها شما با مطالعه مطالب در طول ترم، فرصت مرور دوباره و چند باره آن‌ها را دارید. پس به جای انتحاری درس خواندن، مطالعه تدریجی را انتخاب کنید.

راه حل:

برای مقابله با این عادت اشتباه رایج در درس خواندن می‌توانید از منحنی فراموشی ابینگهاوس کمک بگیرید. پیشنهادم این است که با کلیک بر روی لینک زیر و مطالعه این مقاله، مطالعه و مرور مطالب درس خود را بر طبق آن انجام دهید.

بیشتر بخوانید: منحنی فراموشی ابینگهاوس چیست

3- یادداشت برداری نارنجکی!

شما را نمی‌دانم ولی من هم در دانشگاه و هم در دبیرستان دوستانی را داشته‌ام که برای خلاصه نویسی یا یادداشت برداری از هیچ روش مشخصی استفاده نمی‌کردند. تنها هنرشان این بود که یک ماژیک فسفری بردارند و با آن تمام قسمت‌های به ظاهر مهم را علامت بزنند. البته وقتی کتاب این افراد را باز می‌کردید، تصور می‌کردید که یک نارنجک رنگی وسط آن خورده است! چرا؟ چون تقریبا تمام متن کتاب را علامت می‌زنند.

استفاده بیش از حد از این ماژیک‌ها باعث می‌شود که هنگام مطالعه متن کتاب یا جزوه، چشمان شما زودتر خسته شوند. همچنین شما دیگر با این کار فرق بین قسمت‌های مهم و سایر بخش‌های کتاب را نمی‌فهمید!

راه حل:

استفاده از ماژیک علامت زن یا همان فسفری کار اشتباهی نیست، اما به شرطی که استفاده درست آن را بلد باشیم. پیشنهاد من این است که با مطالعه مقاله روش های خلاصه نویسی خودتان را با انواع تکنیک‌های موجود آشنا کنید و از آن‌ها بهره ببرید.

4- مطالعه بدون برنامه‌ریزی

تا به حال چند بار تصمیم گرفتید از شنبه درس بخوانید و در انجام آن ناکام باشید؟! به نظر شما چرا ما در انجام این کار ناموفق هستیم؟ دلیلش ساده‌ است، چون ما بیشتر مواقع اصلا برای شروع مطالعه برنامه‌ریزی نمی‌کنیم! منظور من از برنامه‌ریزی صرفا تکرار جمله: “خب فردا حتما فیزیک میخونم” نیست! بلکه شما باید بخشی که قرار است مطالعه کنید و حتی زمانی که قصد دارید برای مطالعه آن صرف کنید را هم مشخص کرده باشید.

مهم ‌تر از آن، برنامه شما نباید فقط شامل یک روز باشد! شما حداقل باید هفته پیش روی خودتان را برنامه‌ریزی کرده باشید. البته حتی با این حال هم برخی برنامه‌ها شکست می‌خورند.

راه حل:

اگر دوست دارید برنامه خوب و قابل اجرایی برای مطالعه داشته باشید باید به این نکات توجه کنید:

• حتما زمان‌هایی را برای استراحت کردن اختصاص دهید.
• به برنامه خود پایبند باشید.
• زیاده روی نکنید، برنامه شما باید منطقی و قابل اجرا باشد.
• مطالب را اولویت بندی کنید.
• و از همه مهمتر، برنامه ریزی کوتاه و بلند مدت داشته باشید.

5- مطالعه محیطی!

همه ما حداقل یک بار هم که شده تلاش کردیم هنگام مطالعه برای امتحان ریاضی ، همزمان مسابقه فوتبال تیم مورد علاقه خود را هم پیگیری کنیم. یا اینکه بخواهیم در پذیرایی و کنار بقیه افراد خانواده درسمان را بخوانیم. مخصوصا اگر مهمانی مثل پسرخاله عزیزمان هم به خانه ما آمده باشد! یکی دیگر از عادت های اشتباه در درس خواندن و مطالعه این است که ما در محیط نامناسبی درس بخوانیم.

درس خواندن در محیط‌های شلوغ به شدت تمرکز ما را کاهش می‌دهد. تا زمانی هم که هنگام مطالعه تمرکز نداشته باشیم، یادگیری ما به شکل چشمگیری کاهش خواهد یافت! در واقع مغز ما قادر نیست بیش از 1 کار را همزمان انجام دهد. برای همین هم وقتی حواسمان پرت می‌شود، کیفیت کلی کار ما کاهش می‌یابد.

راه حل:

بر اساس برنامه‌ای که قبلا ریختید، محلی خوب و راحت را برای مطالعه مطالب انتخاب کنید. یادتان باشد محلی که انتخاب می‌کنید باید تا جای ممکن از سر و صدا و هرچیزی که حواس شما را پرت میکند به دور باشد. مطالعه در کتابخانه هم گزینه بسیار خوبی است، البته به شرطی که استراحت کردن را فراموش نکنید!

همچنین بخوانید: درس خواندن در کتابخانه بهتر است یا خانه ؟

6- مطالعه تک نفره

البته که مطالعه کردن به تنهایی کار بدی نیست. اما اگر بخشی از مطالب را متوجه نشدید چه کار می‌کنید؟ به سادگی بیخیالش می‌شوید؟ یا اینکه تلاش می‌کنید با صرف وقت زیاد آن را یاد بگیرید؟ خب مشکل همینجاست، در واقع برخی از ما ترجیح می‌دهیم تک و تنها و بدون تقاضای کمک از دوست، معلم یا هر فرد دیگری مطالعه کنیم. در حالی که گاهی اوقات این افراد می‌توانند موضوعی که درک و یادگیری آن برای ما بسیار دشوار است را به سادگی به ما آموزش دهند. پس بهتر است دیگر بر روی این اشتباه رایج هنگام مطالعه پافشاری نکنید.

راه حل:

سعی کنید یک حریف تمرینی برای خودتان پیدا کنید! یک دوست که نه تنها شما را در یادگیری مطالب جدید همراهی می‌کند، بلکه شما را تشویق می‌کند تا همراه هم بتوانید از پس مطالب بربیایید. علاوه بر این، همانطور که گفتیم یکی از کارهایی که به یادگیری بهتر مطالب توسط شما کمک می‌کند، تدریس آن به دیگران است. شما می‌توانید با تدریس آنچه خودتان یاد گرفتید به دوست یا خانواده خود، مطالب را بهتر درون ذهنتان تثبیت کنید. برای آشنایی با سایر فواید این نوع مطالعه، مقاله مطالعه گروهی را بخوانید. 

7- مطالعه نسنجیده!

شاید برای شما این سوال پیش بیاید که مطالعه نسنجیده دیگر چیست؟! خیلی از ما عادت داریم هنگام مطالعه دروس برای امتحان صرفا آن‌ها را روخوانی کنیم. خیلی اگر به خودمان زحمت دهیم، ممکن است یادداشت‌های نه چندان درستی هم داشته باشیم. اما به نظر شما این‌ها کافی است؟ آیا برای یادگیری مطالب دروسی مثل ریاضی، فیزیک، شیمی و هر درس محاسباتی دیگر صرفا روخوانی آن‌ها کافی است؟ البته که نه!

تا زمانی که شما دانش و میزان یادگیری خود را نسنجید نمی‌توانید مطمئن باشید که آن را یاد گرفتید یا نه! در واقع بهترین راه برای افزایش آمادگی شرکت در آزمون‌های مختلف همین تمرین کردن است. شما برای موفقیت در یک آزمون باید به نمونه سوالات آن پاسخ دهید. 

راه حل:

سعی کنید حتما بعد از اتمام هر بخش یا در انتهال هر جلسه مطالعه، تمرینات مربوط به بخشی که مطالعه کردید را حل کنید. اینگونه هم متوجه نقاط ضعف و قوت خود می‌شوید و هم باعث تثبیت مطالعه درون ذهن خود خواهید شد.

بیشتر بخوانید: هرم یادگیری چیست + تاثیر آن بر افزایش یادگیری

8- مطالعه یک بار مصرف!

شاید این عنوان برای خیلی از ما چیز عجیبی نباشد. تقریبا همه ما تجربه این را داشتیم که مطالب یک آزمون یا امتحان را فقط برای قبولی در همان آزمون مطالعه کردیم و یا شانس آوردیم و در آزمون قبول شدیم، یا اینکه موقع امتحان همه چیز را با هم قاطی کرده و قبول نشدیم. در هر دو صورت بعد از مدتی تمام آنچه مطالعه کرده بودیم از یاد ما می‌رود. 

این یعنی مطالعه یک بار مصرف که اتفاقا از بزرگترین عادت های اشتباه هنگام درس خواندن هم هست. این نوع مطالعه در واقع چیزی به ما یاد نمی‌دهد. بلکه ما فقط مطالبی را برای نهایتا 24 ساعت حفظ می‌کنیم تا روی کاغذ بیاوریم. ما تا پیش از این توهم یادگیری داشتیم و تصور می‌کردیم آنچه خواندیم برای همیشه در ذهنمان باقی می‌مانند. در حالی که یادگیری واقعی به مرور و تدریجی اتفاق می‌افتد!

راه حل:

بهترین روش همان چیزی است که پیش‌تر هم گفتیم. شما باید مطالب را به تدریج بخوانید و مدام آن‌ها را مرور کنید. 

9- درس خواندن در اینستاگرام!

حتما با دیدن این تیتر از خودتان پرسیدید که مگر می‌شود داخل اینستاگرام هم درس خواند؟! نه، ولی می‌شود درس خواند و همزمان داخل اینستاگرام بود! یکی از بدترین عادت های اشتباه درس خواندن و مطالعه این است که به عوامل حواس پرت کن مثل شبکه های اجتماعی یا هر چیز دیگری توجه کنیم. اما برای اینکه حواسمان موقع مطالعه پرت نشود و متمرکز باقی بمانیم باید چکار کنیم؟ خب، تنها کافی‌است عوامل حواس پرت کن را از خودتان دور کنید!

اگر از آن دست افراد هستید که در زمان‌های استراحت خود هنگام مطالعه به اینستاگرام یا تلگرام یا هر شبکه اجتماعی ایرانی و خارجی دیگری سر می‌زنید، بهتر است این عادت را کنار بگذارید. چرا که خیلی زودتر از آن‌که متوجه شوید چند ساعت از زمان خود را صرف گشتن در این فضا خواهید کرد!

راه حل:

گوشی تلفن همراهتان را روی حالت بیصدا بگذارید و ترجیحا اینترنت خود را قطع کنید. بهترین کار این است که شما همانطور که برای درس خواندن خود زمان تعیین کردید و وقت گذاشتید، برای استفاده از تلفن همراه یا کامپیوتر و تبلت هم زمانی را مشخص کنید. به این ترتیب هم موقع مطالعه حواستان پرت نمی‌شود، هم اینکه می‌توانید سر فرصت از گشت و گذار در فضای مجازی لذت ببرید.

10- خوردن و آشامیدن

البته که ما برای ادامه حیات و تامین انرژی مورد نیاز برای مطالعه کردن به آب و غذا نیاز داریم. اما آیا هر غذا و نوشیدنی برای ما هنگام درس خواندن مناسب است؟ البته که نه.خوراکی‌هایی مثل چیپس و پفک باعث تشنگی شما می‌شوند. نوشابه‌های انرژی‌زا هم کافئین زیادی به بدن شما وارد می‌کنند. شاید یک بطری نوشابه انرژی‌زا خواب را از سرتان بپراند، اما به همان نسبت با کافئینی که وارد بدن شما می‌کند استرس شما را افزایش می‌دهد. غذاهای چرب و فست‌فودی هم که به دلیل هضم دشوار، معده را دچار مشکل می‌کنند. در نتیجه خون بیشتری اطراف معده جمع می‌شود و کمتر به مغز شما می‌رسد! در نهایت هم شما خوابتان می‌گیرد و نمی‌توانید خوب درس بخوانید.

راه حل:

بهتر است چیپس و پفک را با انواع مغزها، خرما و خوراکی‌های سالم جایگزین کنید. همچنین به جای آنکه از قندهای مصنوعی مثل نوشابه استفاده کنید، موز، توت خشک و سایر قندهای طبیعی را مصرف کنید که اثر بیشتر و طولانی‌تری دارند.

همچنین بخوانید: قبل از امتحان چه بخوریم؟!

11- مطالعه به روش غلط

آخرین مورد شاید مهمترین و متاسفانه بدترین عادت اشتباه هنگام درس خواندن و به طور کلی مطالعه کردن است. بسیاری از ما هنوز هم به روشی که در سال اول دبستان یاد گرفتیم مطالب را مطالعه می‌کنیم. این کار نه تنها باعث خستگی ما هنگام مطالعه می‌شود، بلکه باعث می‌شود نتوانیم به موقع مطالب درسی را مطالعه کنیم و یاد بگیریم. متاسفانه در هیچ مقطعی از نظام آموزشی هم کسی به دنبال بهبود شیوه مطالعه و یادگیری ما نبوده است. در حالی که به کمک روش‌های مطالعه و یادگیری ما می‌توانیم از مطالعه کردن و درس خواندن لذت ببریم و نتیجه هم بگیریم.

راه حل:

آشنایی با تکنیک‌ها و مهارت‌هایی مثل تندخوانی و نقشه‌کشی ذهنی به ما کمک می‌کند تا نه تنها سریع‌تر و بهتر از قبل مطالعه کنیم، بلکه آنچه می‌خوانیم را راحتتر به خاطر بسپاریم. اگر دوست داشتید با تندخوانی بیشتر آشنا شوید می‌توانید روی لینک زیر کلیک کنید.  

بیشتر بخوانید: دوره غیر حضوری تندخوانی تایفون

جمع بندی

یادتان باشد تمام نکاتی که در این مقاله گفتیم، برای مطالعه بلند مدت و اصولی کافی هستند. حتی اگر یک فرد شب امتحانی هستید، سعی کنید روش مطالعه خود را تغییر دهید. اگرچه این کار در ابتدا برای شما دشوار است، اما به مرور یاد می‌گیرید که به روش درستی درس بخوانید.