افزایش خلاقیت ، رازی برای بهبود زندگی

تا به حال به این فکر کرده‌اید که داشتن کمی خلقیت در انجام کارها، چقدر می‌تواند برای ما اهمیت داشته باشد؟ فرقی ندارد که چه کاری انجام می‌دهیم، اضافه کردن کمی خلاقیت به آن کیفیت کار مارا بالا خواهد برد. خلاقیت، یکی از ملزومات زندگی امروز برای کسب موفقیت محسوب می‌شود. اما برای تقویت این حس در زندگی چه باید کرد؟ چگونه می‌توانیم ذهنی خلاق داشته باشیم؟ خبر خوب اینکه امکان تقویت و افزایش صخلاقیت در هر سنی برای شما فراهم است. تنها باید پشتکار داشته باشید و اطلاعات مفیدی درباره راه های افزایش خلاقیت کسب کنید.

تعریف خلاقیت

در یک تعریف کلی خلاقیت را می‌توان ثمره تفکر و سپس تولید دانست. تفکر بدون تولید چیزی جز خیال‌پردازی نیست. یک ذهن خیال‌پرداز هر چقدر هم که ایده‌های جذابی بپروراند باز هم هیچ سودی از آن حاصل نخواهد شد. خلاقیت اما یک نیروی ترکیبی است که علاوه بر ایده پردازی نیاز به عمل و تلاش هم دارد. از این رو هر کسی با سعی بیشتر می‌تواند این حس را در وجود خود پرورش داده و به درجه‌های بالاتری برساند. افزایش خلاقیت حاصل تقویت جمعی از نیروها اعم از دانش، بینش، اطلاعات و الهام گرفتن از سایر نیروهای پیرامون است.

خلاقیت را حتی می‌توان از یک اقتباس ساده از فرایندی که قبلاً تکرار شده است، شروع کرد و کم‌کم به آن پر و بال داد. افرادی که دائماً نگران به ثمر نشستن ایده‌های خود بوده و هرگز آن‌ها را از روی کاغذ به عمل نمی‌رسانند، قدرت کافی برای ریسک کردن را در وجود خود ندارند. این دسته افراد بیشتر در گروه خیال‌پردازان قرار می‌گیرند. اما تمرکز روی یک ایده و عملی کردن آن در نهایت می‌تواند ثمره‌ای بسیار عالی برای شما به دنبال داشته باشد.

تصور غلط در مورد افزایش خلاقیت

خلاقیت، هوش، نوآوری و ایده پردازی عبارت‌هایی تقریباً مشابه با یکدیگر می‌باشند اما از نظر معنی و مفهوم تفاوت‌های زیادی با هم دارند. بسیاری از ما با تصور اینکه خلاقیت نیاز به هوش بالایی دارد، سراغ کارهای نوآورانه نمی‌رویم و یا تصور می‌کنیم که برای نوآوری حتماً باید ایده‌ای عالی و به روز داشته باشیم. اما برخلاف همه این تصورات غلط، اکثریت افراد خلاق هوش متوسطی دارند. خلاقیت حاصل تفکری مداوم و پایدار و متمرکز است و در اکثر موارد هیچ نیازی به هوش و استعداد بالا ندارد. از این رو افزایش خلاقیت هم با استفاده از ترفندها کاملاً قابل دسترس خواهد بود. برخلاف استعداد که ذاتی بوده و قابلیت افزایش و ارتقاء ندارد، خلاقیت را می‌توان با پرورش انگیزه و تعهد افزایش داد. برای اینکه توانایی درک جهان به روش‌های جدید و یافتن الگوهای پنهان را داشته باشیم، نیازمند افزایش قوه خلاقیت در وجود خود هستیم.

بیشتر بخوانید: انواع هوش

خلاقیت از نگاه روانشناسان

خیلی از افراد خلاقیت را ناشی از تأثیرات ژنتیکی می‌دانند و معتقدند افزایش خلاقیت ممکن نیست. در تأثیر ژنتیک و محیط پیرامون روی خلاقیت مسلماً هیچ شکی نیست و گاهی افراد خلاق، خانواده‌ی خلاقی هم دارند. اما این موضوع برای درصد کمی از افراد صادق است. در اکثر موارد این افراد توانایی‌های اکتسابی خود را با خلاقیت‌ ژنتیکی خود ترکیب کرده‌اند. با یک نگاه کوتاه به زندگی افراد خلاق در می‌یابیم که آنها اکثراً خانواده‌ای ساده و بدون هیچ آثار خلاقانه‌ای داشته‌اند. از این رو تأثیر ژنتیک و محیط پیرامون روی افزایش خلاقیت تنها یک پای ماجرا است. 

از منظر روانشناسی حضور شخص در محیط‌های خلاقانه می‌تواند باعث شکوفایی استعدادهای او شده و حتی به عنوان قوه‌ی محرکه برای ذهنیت شخص نیز عمل نماید. اما از نگاه روانشناسی همچنین می‌توان قوه‌ی خلاقیت را با آموزش تقویت کرد. راه‌های افزایش خلاقیت می‌توانند از هر ذهنیتی یک فرد خلاق بسازند. از این جهت خلاقیت را می‌توان مشخصه‌ای در انسان تعریف کرد که هر کس بنا به انرژی که صرف آن می‌کند می‌تواند به درجات بالاتری از آن دست یابد. حال وراثت و محیط پیرامون نیز در این درجه‌بندی مقداری تأثیرگذار خواهند بود.

مقالات مرتبط:

عوامل موثر در یادگیری

چگونه مفهومی درس بخوانیم

---

 

هدف از افزایش خلاقیت

هر کدام از ما ممکن است برای افزایش خلاقیت هدف و انگیزه‌های مختلفی داشته باشیم. درآمدزایی و بهبود وضعیت اقتصادی می‌تواند یکی از این اهداف باشد. افراد برای کسب درآمد بیشتر به دنبال ترفندهای به روز و جدید هستند. هر انسانی در زندگی به دنبال ایجاد رفاه بیشتر و آسودگی خاطر در زندگی است. خلاقیت هم می‌تواند رفاه بیشتری برای کاربر ایجاد نماید. در گذشته افراد برای رسیدن به چنین رفاهی در زندگی به سراغ ترفندهای مختلفی می‌رفتند. آن‌ها معمولا شغل‌های مختلفی را انتخاب می‌کردند و ساعت کاری خود را افزایش می‌دادند. 

در شرایط کنونی اما این امر امکان‌پذیر نبوده و شغل بیشتر هر چند ممکن است درآمد بیشتری را برای شما به ارمغان بیاورد، ولی لزوما نمی‌تواند رفاه را به زندگی انسان‌ها هدیه کند. در این میان افزایش خلاقیت می‌تواند باعث استفاده از ترفندهای جذاب برای کسب درآمد شده و نتیجه مطلوب‌تری را به دنبال داشته باشد.

از این گذشته خلاقیت باعث می‌شود تا افراد با روش‌های راحت‌تری نسبت به گذشته برای حل مشکلات خود اقدام کنند. داشتن خلاقیت نه فقط برای کسب درآمد بیشتر بلکه برای افزایش رفاه و راحتی در حین کار هم مفید است. راحتی در کار، راحتی در زندگی، راحتی در شغل و حرفه، راحتی در یادگیری و آموزش هم از جمله مزیت‌هایی است که می‌توانید با افزایش خلاقیت به آن‌ها دست یابید.

افزایش خلاقیت چگونه در زندگی به کمک ما می‌آید؟

به طور کلی نمی‌توان حد نسابی را برای میزان خلاقیت افراد متصور بود. علاوه بر این زمانی که ما درگیر افزایش خلاقیت خود می‌شویم، زندگی ما از چنبه‌های مختلفی تغییر پیدا می‌کند. از جزئی‌ترین موارد زندگی تا پیچیده‌ترین آنها زیر سایه‌ی خلاقیت رنگ و بوی دیگری پیدا خواهد کرد. از طرز استفاده از وسایل و لوازم خانه گرفته تا حل مشکلات و پیدا کردن راه‌حل‌های مناسب برای آن‌ها همگی از خلاقیت تأثیر می‌پذیرند. افراد خلاق همیشه برای هر مشکلی راه‌حلی متفاوت‌تر و راحت‌تر نسبت به بقیه دارند.

مخترعین و مکتشفین نیز با استفاده از افزایش خلاقیت در وجود خود به دنبال رسیدن به درجات بالای علمی رفته و با اختراع وسایل مختلف، زندگی ما را نیز تحت تأثیر قرار داده‌اند. نمونه این واقعیت‌ها در زندگی را می‌توانید در نحوه برخورد افراد خلاق با مشکلات معمول با سایرین مقایسه نمایید.

آیا خلاقیت با بالا رفتن سن کاهش پیدا می‌کند؟

صحبت کردن درباره این واقعیت ممکن است کمی عجیب به نظر برسد اما میزان خلاقیت به کار رفته در رفتار بزرگسالان بسیار کمتر از کودکان و نوجوانان است. افراد در سنین پایین با اشتیاق بیشتری دست به کارهای مختلف زده و همیشه هم به دنبال استفاده از آن در حین انجام کارهای خود هستند. افراد با ورود به دوره‌ی نوجوانی کم کم در مسیر زندگی معمول جامعه‌ی خود قرار می‌گیرند. حضور در مدارس و استفاده از آموزش‌های رایج و همیشگی که سال‌هاست بدون تغییر باقی مانده‌اند، خلاقیت را در وجود آن‌ها از بین می‌برد. افزایش خلاقیت در این مواقع نیاز به تلاش و تمرین بسیار زیادی دارد که متأسفانه زندگی فردی انسان‌ها در مسیر عکس آن حرکت می‌کند.

با ورود به جامعه‌ی بزرگسالان نیز استرس‌ها و فشارهای زندگی و همزمان شدن آن‌ها با زندگی روتین باعث می‌شود تا خلاقیت به مرور در افراد از بین برود. چنین اتفاقاتی باعث می‌شود این باور به وجود بیاید که با افزایش سن، خلاقیت کاهش می‌یابد.

آزمون خلاقیت جورج لند و نتایج حاصل از آن

آزمون خلاقیت جورج لند و نتایج آن درباره افزایش خلاقیت و تأثیر سن در آن یکی از جالب‌ترین آزمایش‌ها در این باره می‌باشد. نتیجه‌گیری به عمل آمده از این آزمایش حتی می‌تواند سرلوحه بسیار از تحقیق‌های دیگر نیز باشد. جورج لند در سال ۱۹۸۶ این آزمایش ساده را انجام داد. وی تصمیم گرفت سؤالات و آزمون استخدامی مربوط به دانشمندان ناسا را از افراد در رده‌های سنی مختلفی بپرسد.

در این آزمایش در مرتبه‌ی اول کودکان ۳ تا ۵ سال انتخاب و تست از آن‌ها به عمل آمد. وی همین آزمون را از همین افراد در سنین ۱۰ و ۱۵ سالگی دوباره تکرار کرد. در نهایت آزمون به عمل آمده روی بزرگسالان نیز تست شد. نتایج این آزمون نشان می‌داد که افراد ۵ ساله دارای ۹۸ درصد خلاقیت بودند در حالی که این عدد برای ۱۰ ساله‌ها ۳۰%، برای ۱۵ ساله‌ها ۱۲ درصد و برای بزرگسالان تنها ۲ درصد بود.

خلاقیت بزرگسالان را چگونه می‌توان اندازه‌گیری کرد؟

هرچند خلاقیت یک کمیت کیفی است و بیشتر به احساسات درونی افراد باز می‌گردد، اما روش‌هایی برای سنجش و کمی کردن آن‌ها نیز وجود دارد. آزمون‌های سنجش خلاقیت می‌توانند راهی برای کنترل افزایش خلاقیت نیز باشند. این آموزش‌ها با سؤالات خاصی ساخته می‌شوند که می‌توانید از این طریق نسبت به سنجش میزان خلاقیت خود اقدام کنید. برای مثال یکی از معروف‌ترین آزمون‌های سنجش خلاقیت استفاده از آزمون سنجش خلاقیت تورنس است. در این آزمون شما با ۶۰ سؤال مختلف روبرو خواهید شد که در نهایت بسته به پاسخ‌هایی که می‌دهید می‌توانید میزان خلاقیت خود را به مرحله‌ی آزمون بگذارید.

البته ذکر این نکته هم ضروری است که نتیجه آزمون‌ها هر چند در اکثر موارد نزدیک به واقعیت است اما گاها نتایج اشتباهی نیز دارد. از این رو هرگز نباید روحیه و امید خود را برای انجام کارهای خلاقانه با استفاده از این آزمون‌ها و نتایج آن‌ها از دست بدهید.

تأثیر رنگ‌ها بر افزایش خلاقیت

یکی از فاکتورهای مهم برای افزایش خلاقیت ایجاد شور و انگیزه در افراد است. تمام روش‌های تدریسی افزایش خلاقیت نیز به نوعی به دنبال ایجاد انگیزه در افراد هستند تا از این طریق قوه‌ی تخیل و خلاقیت آن‌ها را برانگیخته نموده و این خصلت را در افراد افزایش دهند. اگر با روانشناسی رنگ‌ها آشنا باشید، به راحتی می‌توانید تأثیر آن‌ها را بر میزان خلاقیت افراد بفهمید. استفاده از محیط‌های رنگی  مخصوصاً برای کودکان و نوجوانان می‌تواند نتیجه‌ای فوق‌العاده برای آن‌ها به دنبال داشته باشد. هر رنگی روانشناسی خاص خود را داشته و تأثیر خود را روی روحیه افراد باقی می‌گذارد. استفاده از رنگ‌های شاد باعث می‌شود تا روحیه‌ی افراد نیز تحت تأثیر مثبت قرار گرفته و انگیزه‌ی کافی در وجود آن‌ها ایجاد شود. در ادامه برخی از این تأثیرات را با هم مرور می‌کنیم.

تأثیر رنگ قرمز در افزایش خلاقیت

رنگ قرمز یکی از پرانرژی‌ترین و هیجان آورترین رنگ‌ها است که اتفاقاً روانشناسی آن نیز نشان می‌دهد که این رنگ باعث ایجاد تحریک مغزی شده و از جمله محرک‌های عالی برای تقویت روحیه‌ی افراد و در نتیجه افزایش خلاقیت است. البته ذکر این نکته هم ضروری است که استفاده از هر رنگی جایگاه مناسب خود را دارد. برای مثال استفاده از رنگ قرمز در یک محیط آرام مانند کلاس درس که نیاز به تمرکز بالایی دارد نمی‌تواند گزینه‌‌ی مناسبی باشد. در عوض در محیط‌های شاد و مفرح مانند محیط‌های بازی می‌توانید از این رنگ استفاده نمایید.

 تأثیرگذاری خلاقیت از رنگ سبز

سبز رنگ طبیعت است و همراه با خود سرزندگی و نشاط را به بیننده القا می‌نماید. البته مانند رنگ قرمز این رنگ دارای انرژی زیادی نیست و از این رو  می‌توان از آن در محیط‌های آموزشی که نیاز به تمرکز دارند نیز استفاده کرد. این رنگ باعث می‌شود تا احساس امنیت در وجود افراد برانگیخته شده و میزان ریسک‌پذیری آن‌ها را افزایش می‌دهد.

تأثیر رنگ آبی بر افزایش خلاقیت

رنگ آبی رنگی برای آرامش و امنیت خاطر است. روانشناسی رنگ آبی آن را رنگ حقیقت معرفی کرده و تلطیف احساساتی مانند خشم و عصبانیت را در افراد به آن نسبت می‌دهد. استفاده از این رنگ در محیط اطراف باعث می‌شود تا احساس آرامش در محیط ایجاد شود. رنگ آبی از جمله رنگ‌هایی است که می‌تواند قوه‌ی تخیل افراد را به شدت تحت تأثیر قرار داده و باعث ارتقاء آن ‌شود.

روانشناسی رنگ زرد و اثر آن بر خلاقیت

رنگ زرد یکی از رنگ‌های اصلی است. این رنگ یکی از رنگ‌هایی است که بازتاب بسیار بالایی از نور داشته و از این نظر در میان انبوهی از رنگ‌ها به راحتی می‌توان آن را تشخیص داد و چشم هم به دنبال این رنگ می‌رود. این رنگ هم چشم و هم سلول‌های مغزی را معطوف خود نموده و باعث تحریک آن‌ها می‌شود. این تحریک‌پذیری می‌تواند در دراز مدت باعث تقویت سلول‌های مغزی و افزایش راندمان آن‌ها نیز شود. از این رو وجود رنگ زرد در اطراف انسان باعث می‌شود تا کمتر احساس خستگی کرده و شور و هیجان بیشتری در زندگی داشته باشد. شور و هیجان نیز از مؤثرترین عوامل بر افزایش خلاقیت می‌باشد.

رنگ‌های دیگر نیز تأثیر خود را بر خلاقیت دارند. البته این تأثیرپذیری بستگی به خود فرد نیز خواهد داشت. با این حال استفاده از رنگ‌هایی مانند قهوه‌ای و مشکی هم می‌تواند تأثیر منفی روی روحیات فرد داشته و خستگی را بر وی غالب نماید. از این جهت است که دقت به انتخاب رنگ محیط نیز از جمله موارد مهم برای آموزش خلاقیت و افزایش آن می‌باشد.

روش‌های کاربردی برای افزایش میزان خلاقیت

گوش دادن به موزیک

یکی از ترفندهای افزایش خلاقیت ایجاد آرامش مغزی است. به دلیل فشارهای زیادی که در زندگی وجود دارد، امکان بررسی یک موضوع در ابعاد مختلف وجود نداشته و کاربران نمی‌توانند نسبت به آن تمرکز کافی داشته باشند. گوش دادن به موزیک می‌تواند این کیفیت را به زندگی شما بازگردانده و ذهنی آرام و خلاق را برای شما به ارمغان بیاورد.

داشتن تخصص

برای یک حل مشکل در حیطه‌ی مهندسی اگر شما خلاق‌ترین فرد دنیا هم باشید بدون داشتن تخصص لازم و البته آموزش‌های لازم نمی‌توانید خلاقیتی به خرج دهید. از این رو تخصص نیز یکی از نیازمندی‌های داشتن خلاقیت در زندگی است.

رویا داشته باشید

هر اقدامی در زندگی به دلیل و هدفی است. نداشتن هدف و رویا در زندگی مانع از داشتن خلاقیت هم می‌شود. در واقع در این مواقع انگیزه‌ای برای خلاق بودن در فرد وجود نخواهد داشت. از این رو اگر به دنبال راه‌های افزایش خلاقیت در زندگی هستید بایستی برای آینده‌ی زندگی خود رویا پردازی نمایید.

دست به قلم شوید

هر چند تفکر و ایده پردازی از ملزومات داشتن خلاقیت است اما گاها در فکرهای پریشان خیلی از راه‌حل‌ها و پاسخ‌ها از ذهن ما دور می‌ماند. نوشتن تمام تجربیات و نتیجه‌های لازم در این مواقع می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای افراد باشد. با نوشتن زاویه‌های پنهان هر موضوع را نیز درک خواهید کرد و بهتر می‌توانید درباره‌ی آن تصمیم‌گیری کنید.

تقویت ریسک‌پذیری

خلاقیت و ایده پردازی بدون تحمل ریسک هیچ معنایی ندارد. همانطور که از اسم این واژه پیداست شما برای پاسخ به سؤالات مختلف بایستی راه‌حل‌های تازه‌ای را بررسی نمایید. از این رو نیاز به ریسک‌پذیری مناسبی خواهید داشت. این روحیه را نیز در خود تقویت نمایید.

از محیط‌های رنگی استفاده نمایید

همانطور که پیش از این گفتیم، داشتن محیط‌های رنگی باعث می‌شود تا افراد بتوانند خلاق‌تر از قبل رفتار نمایند. تأثیر رنگ‌ها روی افزایش خلاقیت امری اثبات شده است و در تحقیقات زیادی این امر به اثبات رسیده است. برای مثال رنگ‌هایی مانند آبی و سبز می‌توانند تأثیر بسازی در این امر داشته باشند.

معاشرت خود را با افراد افزایش دهید

یکی دیگر از ترفندهای افزایش خلاقیت داشتن روحیه‌ی اجتماعی است. در این روش شما می‌بایست با افراد صمیمی دور و بر خود ارتباط بیشتری برقرار کرده و بتوانید از این راه از ایده‌های آن‌ها نیز برای تقویت قدرت تخیل خود استفاده نمایید. صحبت کردن با اطرافیان همیشه می‌تواند راه‌حل‌های بهتری را پیش روی شما قرار دهد.

مسافرت بروید

در یک دیدگاه کلی افرادی که بیشتر سفر کرده و با نقاط مختلف جهان آشنا می‌شوند، خلاقیت بیشتری نسبت به موضوعات مختلف دارند. آشنایی با فرهنگ‌ها و رسومات مختلف باعث می‌شود تا ذهن راحت‌تر و بهتر تفکر داشته باشد.

حس کنجکاوی خود را تقویت کنید و برای آن جایزه تعیین نمایید

یکی از روش‌های افزایش خلاقیت تقویت حس کنجکاوی است. با افزایش این حس شما می‌توانید مسائل را عمیق‌تر و دقیق‌تر بررسی کرده و نگاه خود را به مسائل مختلف از چند دیدگاه بررسی کنید.

مطالعه داشته باشید

داشتن مطالعه زیاد می‌تواند همزمان چندین مزیت عمده را برای شما به دنبال داشته باشد. از این طریق هم با تجربیات سایرین آشنا خواهید شد و هم از این راه مغز خود را تمرین می‌دهید تا بتوانید نسبت به مسائل پیرامون خود با تجربه بالاتری روبرو شوید. افرادی که اهل مطالعه هستند معمولاً پخته‌تر از سایرین رفتار می‌نمایند.

ورزش را فراموش نکنید

ورزش کردن علاوه بر سلامتی فیزیکی سلامتی روحی افراد را نیز به دنبال دارد. با تمرین‌های ورزشی هورمون‌های لازم در بدن به خوبی ترشح شده و فعالیت مغزی نیز افزایش می‌یابد.

می‌توانید در کلاس‌های جذاب شرکت کنید

شرکت کردن در کلاس‌های جذاب نیز از جمله ترفندهای تقویت مغز و حس تخیل است. از این ترفند نیز برای افزایش خلاقیت می‌توانید بهره‌مند شوید.

همراه با طبیعت باشید

دائماً در خانه ماندن می‌تواند روحیه مناسب برای تقویت خلاقیت را در شما به وجود بیاورد. برای اینکه روحیه بهتری داشته باشید می‌توانید از فضاهای طبیعی و حضور در این فضاها کمک بگیرید.

انرژی‌های منفی را از خود دور کنید

موفقیت در افزایش خلاقیت هم مانند سایر موفقیت‌های انسان نیاز به انرژی‌های مثبت و دوری از انرژی‌های منفی دارد. با این کار علاوه بر تقویت روحیه و انگیزه می‌توانید بهتر تصمیم بگیرید و بدون فشارهای بیرونی تمرکز خود را بالا ببرید.

از شکست نترسید

ترس از شکست مانع از حضور افراد در کارهای نوآورانه می‌شود. افرادی که نمی‌ترسند به موفقیت‌های بزرگی در زندگی دست پیدا می‌کنند.

سخن پایانی

خلاقیت و افزایش خلاقیت در زندگی نیاز به ادغام چند حس مختلف دارد. برای این کار بایستی روحیه و پشتکار خود را همزمان ارتقاء بخشید. در این مقاله سعی کردیم تا مهم‌ترین ترفندهای تقویت خلاقیت را با هم مرور کنیم و اهمیت استفاده از این ترفندها را نیز بیان کنیم. برای رسیدن به موفقیت‌های بزرگ از همین پله‌های کوچک باید شروع کرد.