تقویت یادگیری با ۸ راهکار طلایی و موثر!

اغلب افراد تصور می‌کنند که پروسه‌ی یادگیری بعد از دوران مدرسه تمام می‌شود و دیگر لازم نیست چیز جدیدی یاد بگیریم. اما این چارچوب فکری بسیار اشتباه است. فرایند یادگیری فقط محدود به یک سن و یا دوران خاص نیست. ما به طور دائم در حال یادگیری مطالب جدید هستیم. اگر بعد از مدرسه وارد دانشگاه هم نشویم باز هم یادگیری ادامه خواهد داشت. پس یادگیری هیچوقت تمام نمی‌شود. برخی افراد حتی در سن ۶۰ سالگی هم تمایل دارند مطلبی جدید در زندگی یاد بگیرند. یادگیری تنها محدود به موضوعاتی که مطالعه می‌کنیم نیست بلکه ما از طریق مشاهده‌ی محیط اطرافمان نیز چیزهای جدیدی یاد می‌گیریم. پس چرا فرایند یادگیری را برای خودمان آسان‌تر نکنیم؟ در واقع ما باید به دنبال راه یا راه‌هایی برای تقویت یادگیری باشیم تا بتوانیم در هر سنی که هستیم، رشد بیشتری داشته باشیم.

هدف یادگیری تنها کسب یک نمره‌ی خوب و یا پاس کردن یک امتحان نیست. چیزهایی که امروز یاد می‌گیریم می‌تواند فردا در زندگی کاری به کمک ما بیاید. در واقع اهمیت دادن به یادگیری مطالب جدید از اصلی‌ترین موارد در مسیر توسعه فردی به حساب می‌آید. پس چرا مهارت یادگیری را در خود تقویت نکنیم ؟ 

راهکارهای تقویت یادگیری

در ادامه ۸ راهکار را به شما معرفی خواهیم کرد، که پیروی از آن‌ها به تقویت یادگیری شما کمک خواهد کرد. برای اینکه بهره بیشتری از زمانی که به یادگیری خود اختصاص داده‌اید ببرید، بهتر است که از این راهکارها غافل نشوید. 

۱-  قبل از یادگیری، آمادگی داشته باشید

بهتر است قبل از اینکه وارد کلاس شوید، خودتان درباره‌ی موضوعی که قرار است یاد بگیرید کمی پیش مطالعه داشته باشید. اینکار باعث می‌شود آن موضوع را بهتر فهمیده و در ذهن خود ثبت کنید. در این صورت زمانیکه دیگران تازه در حال یادگیری هستند شما آن را دوره می‌کنید . چون از قبل با موضوع آشنا هستید گوش کردن دوباره آن کمک می‌کند که ابهامات و سوالات شما در رابطه با درس برطرف شود. بنابراین سعی کنید که حتما خودتان را با پیش مطالعه برای یادگیری موضوعی آماده کنید.

۲– با نظم و انضباط باشید

داشتن نظم یکی دیگر از عوامل تقویت یادگیری است. بهتر است تمام جزوه‌ها و کتاب‌ها و نکته‌هایی که یادداشت کردید را در پوشه‌های جداگانه و در دسترس قرار دهید. ممکن است این تکنیک کم اهمیت به نظر برسد ولی داشتن جزوه‌ی مرتب و خوش‌خط کمک بسیار زیادی به یادگیری بهتر می‌کند.

مثلا فکر کنید که برای یک درس جزوه‌ی کامل، مرتب و خوش‌خط دارید که آن را در پوشه‌ای جدا از بقیه درس‌ها گذاشته‌اید و برای درس دیگر تکه ورقه‌هایی از مطالب دارید که در میان جزوه‌های دیگرتان پخش است و یک جا نیست. در این شرایط مایلید کدام درس را مطالعه کنید ؟؟؟ مسلما درسی که تمام مطالب موردنیازش ، آماده و در دسترس شما است. دسته بندی مطالب در وقت هم بسیار صرفه‌جویی می‌کند. داشتن یک میز مطالعه و جزوه‌های مرتب می‌توانند یادگیری را خیلی آسان‌تر کنند.

همچنین بخوانید: عوامل موثر در یادگیری

۳- برای تقویت یادگیری، حتما نکته برداری کنید

یادداشت کردن مطالب مهم در طول کلاس یکی از مواردی است که باعث تقویت یادگیری می‌شود. فراموش نکنید که در یادداشت برداری صحیح و اصولی، نیازی نیست که کلمه به کلمه همه چیز را یادداشت کنید. بلکه باید سعی کنید که تنها کلمات کلیدی و مهم هر بخش را پیدا کرده و آن‌ها را یادداشت کنید. شما حتی می‌توانید کلاس را ضبط کنید و بعدا با گوش کردن ‌آن، درس را دوره کنید و نکات مهم را یادداشت کنید. یادداشت برداری در مواقعی که زمان کافی برای مطالعه‌ی کل مطالب ندارید هم به کمک شما می‌آید. شما می‌توانید با خواندن نکات مهم و کاربردی، آنچه قبلا خوانده‌اید را مرور کنید. نکته‌ی مهم دیگر اینکه سعی کنید همیشه قبل از هر جلسه  به یادداشت‌های خود نگاهی بیندازید، این کار به یادگیری مطالب جدید کمک شایانی می‌کند.

۴– سبک یادگیری خودتان را مشخص کنید

هرکس برای خودش سبک یادگیری مخصوصی دارد. پس ابتدا باید متوجه شویم از چه راهی بهتر یاد می‌گیریم و سپس یادگیری را شروع کنیم. مثلا اگر از راه شنیداری بهتر مطالب را می‌فهمید و یادگیری از این طریق برای شما آسان‌تر است پس سعی کنید از دیسک‌های آموزشی استفاده کنید و یا حتی کلاس‌های خود را به صورت صوتی ضبط کنید و بعد از کلاس به آن‌ها گوش دهید. حتی می‌توانید با گوش کردن این فایل‌های صوتی در زمان‌های تلف شده‌تان مثل وقتی که در ترافیک مانده‌اید، آن‌ها را به زمان مفید تبدیل کنید. 

هرچه سریع‌تر سبک یادگیری خود را بشناسیم بهتر است. اگر هنوز در مورد نوع یادگیری خودتان مطمئن نیستید، سعی کنید راه‌های مختلف را امتحان کنید مثلا یک درس را از طریق شنیداری گوش دهید، درس دیگر را با تصاویر و فیلم یاد بگیرید و بعد ببینید کدام را بهتر یاد گرفتید و در ذهنتان ثبت شده و از این طریق سبک یادگیری خود را انتخاب کنید.

بیشتر بخوانید: برای آشنایی بیشتر با این مبحث، مقاله سبک های یادگیری را مطالعه کنید. 

۵– رفع نکات مبهم برای تقویت یادگیری ضروری است

اگر برای شما سوالی در رابطه با درس یا چیزی که یاد می‌گیرید پیش آمد، آن را سریع یادداشت کرده و به دنبال جواب آن بروید.  اگر به طور کامل یک موضوع را متوجه نشویم و در رابطه با آن ابهاماتی در ذهن  وجود داشته باشد، بیشتر باعث می‌شود که گیج شویم و به احتمال زیاد آن مطلب را در مدت زمان کوتاهی فراموش می‌کنیم. در واقع همین که ما درون ذهن خود و در بخشی از آن بدانیم که موضوعی آنجاست که ما هنوز بر آن مسلط نیستیم، بخشی از مغز و حافظه ما را اشغال می‌کند. این پدیده که به اثر زایگارنیک مشهور است، می‌تواند تا حد زیادی بازده کاری ما را پایین بیاورد. 

این را هم بدانید که هیچ سوالی اشتباه نیست و از سوال پرسیدن خجالت نکشیم. همانطور که همگی شنیده‌ایم: پرسیدن بهتر از ندانستن است. به علاوه معلمان اعتقاد دارند که سوال پرسیدن نشانه‌ی توجه کردن است. چرا که اگر به درس گوش نکنید، سوالی هم برای شما پیش نمی‌آید. پس برای تقویت یادگیری سوال بپرسید، برای پیدا کردن جواب ،تا جایی هیچ ابهامی برای شما باقی نماند، تلاش کنید.

برای آشنایی بیشتر با اثر زایگارنیک و کنترل و مقابله با آن
برنامه ریزی به کمک GTD را بیاموزید. 

۶– از انجام تکالیف فرار نکنید

انجام تکالیف روزانه کمک بیشتری به یادگیری می‌کند. تمرین بیشتر برابر است با یادگیری بهتر و با کیفیت تر. با انجام تکالیف می‌توانید دانسته‌های خود را محک زده و متوجه شوید چقدر مطالب را متوجه شدید. اگر در کلاسی غیبت می‌کنید حتما از دیگران کمک بخواهید تا مطالب را به شما توضیح دهند تا بتوانید تکالیف خود را انجام دهید. تمرین مطالبی که یاد گرفته‌اید باعث می‌شود نقاط ضعف خود را پیدا کرده و روی آن‌ها کار کنید. تمرین کردن یکی از مهمترین مراحل یادگیری است. در واقع بدون داشتن تمرین مناسب و کافی، یادگیری برای ما دشوار خواهد شد. کاملا طبیعی است اگر در انجام تکالیف احساس ضعف کنید زیرا حجم زیادی از مطالب را یکباره یاد گرفته‌اید. از این احساس ضعف فرار نکنید و با تمرین بیشتر باعث تقویت یادگیری در خود شوید.

۷- برای تقویت یادگیری خود برنامه‌ریزی کنید

حتما برای خودتان برنامه‌ریزی کنید که چطور،چه وقت و در چه مکانی می‌خواهید مطالعه کنید. برنامه‌ریزی به شما کمک می‌کند که یادگیری را به سایر عادت‌های مفید خود اضافه کنید. اگر جزو افرادی هستید که  دوست دارید هر روز مطالعه کنید ولی دائما آن را عقب می‌اندازید تا زمانی که می‌بینید روز تمام شده و شما هیچ کاری نکردید، برنامه‌ریزی دقیقا همان چیزی است که شما نیاز دارید.  هنگامی که برای کاری محدودیت زمانی داشته باشید، برای انجام آن تلاش بیشتری خواهید کرد. از دیگر راه‌هایی که به  برنامه ریزی بهتر کمک می‌کند. داشتن to do list (کارهایی که باید انجام دهیم) یا habit tracker ( پیگیری عادت‌های روزانه)است. در زیر شکل این جدول‌ها را می‌بینید.

شما می‌توانید در این جداول عادت‌های مفیدی که مایلید به زندگی خود اضافه کنید را نوشته و بعد از انجام کار، آن را تیک بزنید. مثلا اگر قصد دارید هر روز مطالعه کنید و مطالب جدیدی یاد بگیرید، آن را نوشته و سعی کنید هر روز به آن عمل کنید. با این کار شما خودتان را تشویق می‌کنید که هرچه سریع‌تر کارهایتان را انجام دهید و جلوی آن علامت بزنید.

برای اینکه برنامه مناسبی طراحی کنید حتما مقاله برای درس خواندن چگونه برنامه‌ریزی کنیم را مطالعه کنید.

۸– از مطالب سخت شروع کنید

وقتی برای خواندن درسی در دوراهی قرار گرفته‌اید، بهتر است ابتدا موضوع سخت را انتخاب کنید. چرا که اگر مطلب سخت‌تر را برای آخر بگذارید، انرژی کافی برای یادگرفتن آن‌ها را ندارید و نمی‌توانید آن‌ها را به خوبی به ذهن خود بسپارید. ولی اگر مطلب سخت‌تر را اول شروع کنید با انرژی بیشتری به سراغ آن‌ها رفته و تمام تلاش خود را برای یادگیری آن‌ها به کار می‌گیرید.

اما باید دقت کنید که تمام زمان خود را به مطالب سخت اختصاص ندهید و مطالب آسان را به طور کلی  نخوانده باقی بگذارید. به زمان دقت کنید و با مطالب سخت شروع کرده و رفته رفته به موضوعات آسان‌تری که وقت کمتری می‌گیرند برسید. به این صورت شما شیب منحنی یادگیری را به مرور زمان طی خواهید کرد.

تقویت یادگیری سخن پایانی

یادگیری هیچ نقطه‌ی پایانی ندارد. چه ۶ ساله باشید چه ۶۰ ساله، همیشه چیز جدیدی برای یادگیری وجود دارد. نکاتی که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم همگی به بهبود فرآیند یادگیری شما کمک خواهند کرد. پس آن‌ها را جدی بگیرید!