آشنایی با بهترین کتاب های تاریخی ایران و جهان

تاریخ بخش بسیار مهمی از زندگی همه‌ی انسان‌ها است. تاریخ هر کشور یا قوم و سلسله‌ای نشان دهنده‌ی تمدن و فرهنگ آن است. علاوه بر این جذابیت ذاتی تاریخ افراد زیادی را به خواندن کتاب‌های تاریخی دعوت می‌کند. طبق آمار سرانه مطالعه در ایران میزان مطالعه در کشور ما بسیار کم است و همان‌طور که می‌دانید میزان مطالعه تاثیر مستقیمی بر میانگین ضریب هوشی یک کشور دارد. پس خواندن کتاب‌های مختلف مثل کتاب تاریخی علاوه بر زندگی شخصی بر جامعه هم موثر است. مخصوصا کتاب‌های تاریخی که می‌توان با خواندن آن‌ها تاثیر بسزایی در آینده‌ گذاشت و از آن درس گرفت. پس اگر علاقه دارید از رازهای گذشتگان پرده بردارید این مقاله را از دست ندهید. چرا که قصد داریم تعدادی از بهترین کتاب های تاریخی را به شما معرفی کنیم.

خواندن بهترین کتاب‌های تاریخی نیاز به دقت و تمرکز زیادی دارند پس برای خواندن آن‌ها خود را در شرایط مطالعه‌ی مناسبی قرار دهید. در ادامه کتاب‌های تاریخی که باید خواند را به شما معرفی می‌کنیم که از خواندن آن‌ها پشیمان نمی‌شوید.

۱– تاریخ تمدن 

“تمدن زمانی آغاز می‌شود که آشوب و احساس ناامنی از بین برود. همین که بر قدرت ترس غالب شویم، نیروی کنجکاوی و میل به سازندگی رها می‌شوند انسان بر پایه‌ی طبیعت خود به درک زندگی و زیباتر کردن آن میل پیدا می‌کند.”

کتاب تاریخ تمدن اثر ویل دورانت مجموعه کتابی شامل ۱۱ جلد است. شاید بتوان تاریخ تمدن ویل دورانت را غنی‌ترین و شاید بهترین کتاب تاریخی در دنیا نامید.‌ ویل دورانت تاریخ تمدن را با کمک همسرش آریل دورانت نوشته است. البته آریل دورانت در ۶ جلد اول تاریخ تمدن ویراستار این کتاب بوده است و از جلد ششم به بعد به عنوان نویسنده نامش آورده شده است. ویل دورانت در تاریخ تمدن برای اولین بار تاریخ را به صورت تحلیلی به قلم درآورده است. یعنی برخلاف دیگر تاریخ نگاران  تنها وقایع را تعریف نکرده است بلکه آن‌ها را تحلیل هم کرده است و عوامل موثر بر آن را مورد بررسی قرار داده است. علاوه بر این تاثیر هر واقعه را بر تاریخ بازگو می‌کند.

ویل دورانت به‌‌ همراه همسرش برای نوشتن هر فصل از کتاب به قسمتی از دنیا سفر می‌کرده است او‌ حتی سفری به ایران هم داشته است. متاسفانه این کتاب در جلد ۱۱ و در دوران ناپلئون به علت مرگ ویل دورانت و همسرش ناتمام ماند. آن‌ها قصد داشتند کتاب را تا سال ۱۹۳۳ ادامه دهند که متاسفانه این اتفاق نیفتاد. در این  ۱۱ جلد تاریخ تمدن ویل دورانت تاریخ را از زمان شروع نوشتن آن تا دوران ناپلئون تعریف و تحلیل کرده است. نام این ۱۱ جلد به ترتیب به شرح زیر است: 

• مشرق زمین، گهواره‌ی تمدن 
• یونان باستان
• قیصر و مسیح
• عصر ایمان 
• رنسانس
• اصلاح دین
• آغاز عصر خرد
• عصر لویی چهاردهم
• عصر ولتر
• عصر روسو و انقلاب
• عصر ناپلئون

این ۱۱ جلد کتاب با ترجمه‌ی اسماعیل دولتشاهی در نشر علمی فرهنگی منتشر شده است.

خرید کتاب از کتاب ایران

این مقاله را از دست ندهید:
کتاب هایی که باید خواند

۲– دو قرن سکوت

نام کتاب ۲ قرن سکوت اثر عبدالحسین زرین‌کوب همیشه در میان کتاب‌های پرحاشیه و بحث‌برانگیز دیده می‌شود. عبدالحسین زرین‌کوب در این کتاب اوضاع کشورمان  را قبل و بعد از اسلام و سلطه‌ی اعراب  بررسی می‌کند. در این کتاب زرین‌کوب فرهنگ و تاریخ ایران را قبل از ورود اسلام به آن، فرهنگی غنی می‌داند ولی بعد با ورود اسلام به ایران آن را در معرض فروپاشی توصیف می‌کند. این دیدگاه زرین‌کوب باعث جلب توجه افراد بسیاری شد و انتقادهای فراوانی نیز به زرین‌کوب‌ و کتابش وارد شد. زرین‌کوب دلیل نامگذاری کتابش را سکوت نویسندگان و مورخان در آن زمان بیان کرده است. چرا که در آن زمان رویداد‌های بسیار مهمی اتفاق افتاده است که بسیاری از مورخان از آن چیزی ننوشته‌اند یا خیلی سربسته آن را تعریف کرده‌اند.

یکی از مهم‌ترین افرادی که به زرین‌کوب و کتابش انتقاد کرد استاد مطهری بود. استاد مطهری در کتاب خودش یعنی خدمات متقابل ایران و اسلام دیدگاه زرین‌کوب نسبت به اسلام را به طور کلی مورد انتقاد قرار داد. البته این نقد بعدها در صفحه‌ی اول کتاب دو قرن سکوت به چاپ رسید.

جالب است بدانید که کتاب دو قرن سکوت ابتدا به شکل تکه تکه در نشریه مهرگان منتشر می‌شده است ولی بعدا در دوران پهلوی به شکل کتاب و یک‌جا منتشر شد. دو قرن سکوت به شدت مورد توجه قرار گرفت و تمام نسخه‌های آن خیلی زود فروش رفت. اما زرین‌کوب اجازه نداد که کتاب دوباره چاپ شود. او پنج سال دیگر درباره‌ی گفته‌هایش در کتاب تحقیق کرد و بعد در نسخه‌ی جدید کتاب گفت که بسیاری از نظرات و انتقاداتش در نسخه‌ی قبلی از روی تعصبش بوده است. خلاصه که حرف درباره‌ی این کتاب فراوان است اما خواندن آن با قلم بی‌نظیر زرین‌کوب آن را به لیست بهترین کتاب های تاریخی اضافه می‌کند.

خرید کتاب از کتاب ایران

۳– ایران بین دو انقلاب

از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی!

ایران بین دو انقلاب اثر یرواند آبراهامیان نویسنده‌ی ارمنی- آمریکایی است. شاید برای شما تعجب‌آور باشد که نویسنده‌ی ارمنی- آمریکایی درباره‌ی تاریخ ایران کتاب نوشته باشد ولی باید بدانید که آبراهامیان خود در ایران به دنیا آمده است. اما بعدا به بریتانیا مهاجرت می‌کند و به تحصیلاتش ادامه می‌دهد. کتاب ایران بین دو انقلاب از دوران قاجار شروع می‌شود و بعد عواملی را برای ما بازگو می‌کند که منجر به انقلاب مشروطه می‌شود. آبراهامیان شرایط کشور بعد از انقلاب مشروطه تحلیل می‌کند و از روی کار آمدن رضاخان صحبت می‌کند. سپس به دوران سلطنت رضاخان و سرنگونی او می‌پردازد تا به دوران پهلوی دوم و سرانجام به انقلاب اسلامی می‌رسد.

 او در کتابش از امام خمینی که رهبر انقلاب اسلامی بوده است هم صحبت می‌کند. آبراهامیان اعلام کرده است که برای نگارش کتابش از منابع موجود در دفتر هند و بریتانیا و البته روزنامه‌ها و نشریات فارسی زبان داخلی و خارجی استفاده کرده است.

این کتاب با ترجمه‌ی احمد گل‌محمدی و محمد ابراهیم فتاحی در نشر نی منتشر شده است.

خرید کتاب از کتاب ایران

۴- خواجه‌ی تاجدار

با خواندن نام کتاب به یاد کدام پادشاه ایرانی می‌‌افتید؟ احتمالا تنها پادشاه ایرانی که خواجه بوده است. آقا محمدخان قاجار! 

کتاب خواجه تاجدار نوشته ژان گور، نویسنده فرانسوی است. البته ذبیح الله منصوری هم این اثر را ترجمه کرده که تقریبا مانند اغلب آثار او در واقع برداشت شخصی خود او از رمان گور است. این کتاب سرگذشت آقا محمدخان قاجار را بیان می‌کند. در واقع کتاب تولد و زندگی و مرگ محمدخان قاجار را به ما نشان می‌دهد. 

در کتاب خواجه‌ی تاجدار روایت‌های متفاوتی از نحوه‌ی خواجه شدن آقا محمدخان بیان شده است و نشان داده می‌شود که افراد بسیار زیادی از جمله برادران آقا محمد خان به دلیل خواجه بودن او قصد سرنگونی او را داشته‌اند. تقریبا تمام اطرافیان آقا محمدخان قاجار مخالف او بودند به جز برادرزاده‌اش خانباباخان جهانبانی که بعد‌ آقا محمدخان با نام لطفعلی‌خان به سلطنت رسید. کتاب خواجه‌ی تاجدار جزو کتاب‌های تاریخی محسوب می‌شود که باید آن را خواند.

نثر این‌ کتاب بسیار ساده است و مانند دیگر کتاب‌های تاریخی نثر سختی ندارد که همین موضوع باعث جذابیت این کتاب می‌شود. به علاوه این کتاب به شکل داستان و رمان هم بیان شده است. در واقع خواجه تاچدار به نوعی یک رمان تاریخی به حساب می‌آید. 

همچنین بخوانید: بهترین رمان‌های ایرانی

۵– سیاحت‌نامه‌ی ابراهیم بیگ

سیاحت‌نامه‌ی ابراهیم بیگ اثر زین‌العابدین مراغه‌ای برگی از تاریخ ایران در زمان قاجار را به تصویر می‌کشد.

ابراهیم بیگ تاجری ایرانی ولی بزرگ شده‌ی مصر است. ابراهیم بیگ  فرد بسیار ثروتمندی است که عشقی حقیقی نسبت به ایران  دارد. تمام فکر و ذکر او ایران بوده است  به شکلی که هیچ عیب و ایرادی در مورد ایران را باور نمی‌کرده است. سرانجام روزی می‌رسد که ابراهیم بیگ تصمیم می‌گیرد  مکان آرزوهایش ایران را از نزدیک ببیند پس به مقصد مرقد امام هشتم شیعیان به راه می‌افتد. این جاست که در میانه‌ی راه در استانبول به زین‌العابدین مراغه‌ای برخورد می‌کند. ابراهیم بیگ در خانه‌ی مراغه‌ای کتابی در مورد ایران می‌خواند ولی او هرگز توصیفات بدی که از ایران در این کتاب شده است را جدی نمی‌گیرد و وارد ایران می‌شود. در این لحظه است که کاخ آرزوهای ابراهیم بیگ بر سرش خراب می‌شود و او خود به اوضاع بد مردم و کشور پی می‌برد و سیاحت‌نامه‌ی ابراهیم بیگ شکل می‌گیرد.

قلم این کتاب تند و طنزآمیز بوده و همین به جذابیت کتاب افزوده است. در این کتاب خبری از دروغ نیست. ابراهیم بیگ سعی نکرده است چیزی را به دروغ خوب نشان دهد و همه چیز را به شکل واقعی‌اش بیان کرده است. همه‌ی این ویژگی‌ها آن را در دسته‌ بهترین کتاب های تاریخی قرار می‌دهد.

۶-  انسان خردمند؛ از جدیدترین و بهترین کتاب های تاریخی

آتش به ما قدرت داد. کشاورزی ما را برای غذای بیشتر گرسنه کرد. پول به‌ ما هدف بخشید و علم ما را مرگبار ساخت. این حکایت هیجان انگیز تاریخ فوق‌العاده‌ی ماست. از میمون‌هایی ناچیز تا فرمانروایان دنیا!! یووال نوح هراری در این کتاب شگفت‌انگیز به اکتشاف این می‌پردازد که ما که هستیم؟ چگونه به این جا رسیدیم و در حال حاضر به کجا می‌رویم؟ 

بیل گیتس در مورد انسان خردمند گفته است که: انسان خردمند را به هرکسی که به گذشته و آینده‌ی گونه‌ی ما (انسان) علاقه دارد، پیشنهاد می‌کنم.

در جلد پشت کتاب آمده است که: سیاره‌ی زمین ۴.۵ میلیارد سال قدمت دارد. در این بازه‌ی زمانی تنها یک گونه میان تعداد بیشماری از گونه‌های دیگر توانست زمین را تسخیر کند. ما پیشرفته‌ترین و مخرب‌ترین جانورانی هستیم که تا به حال وجود داشته است. چه چیزی ما را نابغه کرده است؟ و چه چیزی ما را مرگبار؟ چه عاملی باعث شده ما خردمند شویم؟ علاوه بر نسخه‌ی چاپی این کتاب نسخه‌ی  صوتی انسان خردمند هم موجود است. اگر برای انتخاب بین این دو نسخه شک دارید بهتر است سری به مقاله‌ی کتاب‌های صوتی یا کاغذی بزنید.

این کتاب با ترجمه‌ی نیک گرگین در انتشارات نشر نو به چاپ رسیده است.

از کتاب‌های مهم دیگر یووال نوح هراری می‌توان به انسان خداگونه اشاره کرد. انسان خداگونه در مورد آینده‌ صحبت می‌کند. آینده‌ی انسانی با قدرتی مثل خدا! قدرت خلق زندگی و نامیرا بودن. انسان خداگونه هم از دسته کتاب‌هایی است که حتما خواندن آن را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

بیشتر بخوانید: کتاب های حوزه زنان و فمینیسم

۷- صلحی که همه‌ی صلح‌ها را بر باد داد

دیوید فرامکین مورخ و پروفسور دانشگاه  بوستون در کتاب صلحی که همه‌ی صلح‌ها را بر باد داد از سرنگونی سلسله‌ی عثمانی و تاثیر این سرنگونی در خاورمیانه صحبت می‌کند. فرامیکن نقش اروپا در این اتفاقات و هم‌چنین تاثیر آن‌ها در اروپا را هم مورد بررسی قرار می‌دهد. می‌شود گفت این کتاب از چگونگی تشکیل خاورمیانه‌ی امروزی صحبت می‌کند. همانطور که گفتیم این کتاب تنها در مورد خاورمیانه نیست بلکه ما از دل خاورمیانه به اروپا می‌رویم و تمام اتفاقات را مورد بحث قرار می‌دهیم. دلیل قرار دادن این کتاب در لیست بهترین کتاب های تاریخی اهمیتی است که ماجراهای اتفاق افتاده در آن بر روی زندگی ما دارد. پس اگر علاقه‌مند به خاورمیانه و اتفاقات تمام نشدنی آن هستند حتما  مطالعه‌ی این‌ کتاب را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

این کتاب با ترجمه‌ی حسن افشار در نشر ماهی منتشر شده است.

خرید کتاب از کتاب ایران

۸– تاریخ بیهقی

تاریخ بیهقی نوشته‌ی ابوالفضل بیهقی یکی از معروف‌ترین کتاب‌های تاریخ ایرانی به شمار می‌آید. ابوالفضل بیهقی در این کتاب دوران پادشاهی مسعود غزنوی را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد. به همین علت عده‌ی زیادی این‌ کتاب را با نام تاریخ مسعودی هم می‌شناسند. البته این کتاب از طرف علمای دیگر نام‌های دیگری هم مثل تاریخ ناصری، تاریخ سبکتگین، جامع‌التواریخ و تاریخ یمینی را هم گرفته است. اما بیشتر با نام تاریخ بیهقی شناخته می‌شود. این کتاب در مورد سلسله‌های پیش از غزنویان مانند سامانیان و صفاریان هم صحبت می‌کند. البته کتاب اصلی تاریخ بیهقی حدود ۳۰ جلد بوده که بیشتر آن به دستور سلطان مسعود از بین رفته است و امروزه تنها ۵ جلد آن در دسترس ماست. تاریخ بیهقی بدون شک در لیست کتاب‌های تاریخی‌ای که باید بخوانیم قرار می‌گیرد.

خرید کتاب از کتاب ایران

۹–تاریخ طبری؛ یکی از بهترین کتاب های تاریخی اسلام

تاریخ طبری؛ از آفرینش تا پیامبر اسلام!

تاریخ طبری کتابی تاریخی به زبان عربی و نوشته‌ی محمد بن جریر طبری است. این کتاب با نام‌های «تاریخ‌‌الرسل‌والملوک» و «تاریخ‌الامم‌والملوک» هم شناخته می شود. این کتاب یکی از ارزشمند‌ترین کتاب‌های تاریخی در حوزه‌ی اسلام است. که تاریخ بشریت را از ابتدای خلقت تا زمان ساسانیان و زمان زندگی پیامبر اسلام بررسی و تحلیل می‌کند. از کتاب‌های مهم دیگر محمد بن جریر طبری می‌توان به جامع‌البیان فی التفسیر القرآن اشاره کرد که قبل از تاریخ طبری نوشته شده است. تاریخ طبری یکی از معتبرترین کتاب‌های تاریخی است امروزه در دسترس ما است.

خرید کتاب از کتاب ایران

بهترین کتاب های تاریخی؛ سخن پایانی

کتاب خواندن درباره‌ی هر موضوعی یکی از واجبات زندگی امروزه‌ی انسان است. مخصوصا کتاب‌های تاریخی که خواندن آن نه‌ تنها جذاب و لذت‌بخش است بلکه موجب افزایش اطلاعات عمومی نیز می‌شود. کتاب‌های تاریخی درس‌های بیشماری را در خود جای داده‌اند که با خواندن آن‌ها می‌توانیم سرنوشت یک کشور یا جامعه را عوض کنیم. کتاب‌های تاریخی که در این مقاله معرفی شدند به شما کمک خواهند کرد شناخت کامل و جامعی از گذشته‌ی بشریت گرفته تا کشور خودمان پیدا کنیم.