زنان همواره نقش مهمی در ادبیات فرهنگها و کشورهای مختلف جهان داشتهاند. نویسندگان زن زیادی هستند که ول تاریخ توانستهاند با آثار خود نظر افراد مختلف را به خود جلب کنند. اما فارغ از آثاری که به دست خود زنان نوشته شده است، برخی از آثار که درباره زنان نوشته شده است نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در این مقاله قصد داریم تعدادی از برترین کتاب های حوزه زنان را به شما معرفی کنیم. البته اگرچه همه این کتابها مستقیما در مورد زنان نوشته نشدهاند، اما برخی از آنها یا جریان سازی کرده و یا زوایای پنهان و آشکار زندگی زنان را به تصویر کشیدهاند.
از ویرجینیا ولف و مارگارت آتوود گرفته، تا فروغ فرخزاد و سیمین بهبهانی همگی نویسندگان و شاعرانی بودهاند که درباره زنان و زنانگی مینوشتند و میسرودند. حال بیایید با هم برخی از مشهورترین آثار این حوزه را ببینیم. مجموعه هوش برتر ایرانیان این مقاله را به تمام زنان سرزمینمان تقدیم میکند. باشد که بخشی از زحمات ایشان را جبران کرده باشیم.
کتاب های رمان تاثیر گذار حوزه زنان
خواندن روایتهای داستانی همیشه لذت خاصی دارد. کتابهایی که در ادامه به شما معرفی میکنیم در قالب داستانهایی جذاب و بعضا ناراحت کننده سرگذشت زنانی را روایت میکنند که برای اثبات تواناییهای خود تا جایی که توان داشتند ایستادگی کردند. با هم برخی از کتاب هایی که باید بخوانیم را بررسی میکنیم.
۱- سرگذشت ندیمه- اثر مارگارت آتوود
اگر به داستانهای غمگین علاقه دارید، سرگذشت ندیمه یکی از آنهاست. داستان این کتاب در جمهوری گیلاد (یک مکان تخیلی) اتفاق میافتد. جایی که حکومت آن توانسته با تفسیر انجیل به نفع مردان، تسلط کاملی بر روی زنان داشته باشند. در این جامعه خفقان زنان به قدری زیاد است که حالا انها حتی اجازه ندارند چیزی بخوانند.
آفرد شخصیت اصلی این داستان یک ندیمه است. ارباب وی به آفرد اجازه داده که روزها تنها یک بار از خانه خارج شود، به بازار برود و مایحتاج مورد نیاز منزل را تهیه کند. او هم مانند تمام زنان اجازه ندارد که در طول راه متن تابلوها یا اعلامیهها را بخواند. تنها آرزوی او این است که بتواند بعد از هربار همبستر شدن با ارباب، برای او فرزندی به دنیا بیاورد. چرا که در دنیای او تنها ندیمههایی ارزش دارند که قابلیت باروری داشته باشند.
آتوود به خاطر نوشتن این کتاب موفق به کسب جایزه “آرتور سی کلارک” شد. وی که تقریبا مهمترین چهره ادبی حال حاضر کانادا به حساب میآید در داستان تخیلی خود توانسته به خوبی برخی از مهمترین مصائب زنان را به تصویر بکشد. در سرگذشت ندیمه ما میبینیم که زنان تنها به ابزاری برای تولید مثل تبدیل شدهاند. گذشته از آن آزادی زنان نیز به طور کامل از آنها گرفته شده است. در نتیجه زنان جمهوری گیلاد (یا گیلیاد) هویت خود را از دست دادهاند. روایت شجاعانه مارگارت آتوود از مصائبی که زنان در طول تاریخ متحمل شدهاند دلیل اصلی محبوبیت این اثر بعد از گذشتن بیش از ۴۵ سال از تاریخ انتشار آن به حساب میآید.
این کتاب در ایران به دست سهیل سمی ترجمه شده و انتشارات ققنوس نیز آنرا به چاپ رسانده است.
همچنین بخوانید: بهترین رمان ها و کتاب های ایرانی
۲- زنان کوچک- اثر لوئیزا می الکات
اثری که پیر و جوان و زن و مرد را با داستان عاشقانه و در عین حال جذاب خود شگفت زده میکند. زنان کوچک اولین کتاب لوئیزا می الکات به حساب میآید. اقتباسهای زیادی هم از فیلم و کارتون گرفته تا برخی نمایشنامهها از این اثر وی انجام شده است. اگرچه زنان کوچک به اندازه سرگذشت ندیمه کتاب ساختارشکن و رکی نیست، اما درون خود موضوعاتی را بیان میکند که به تفاوتهای جنسیتی موجود در زمان نویسنده میپردازد. در واقع بد نیست بدانید الکات سعی کرده تا تمامی شخصیتهای رمان خود را از بین دوستان یا اعضای خانواده خود انتخاب کند و آنها را مدل خود قرار داده است. جالبتر اینکه این اثر ابتدا قرار بود به عنوان “رمان دختران” وارد بازار شود. اما موفقیت آن بسیار چشمگیرتر از چیزی بود که در ابتدا تصور میشد.
داستان کتاب زنان کوچک در مورد خواهران مارچ است. دخترانی که حالا مجبورند برای گذران زندگی خود کار کنند. آن هم در کشوری که درگیر جنگ داخلی است. اما آنها نیز مانند خود الکات خیلی علاقهای به انجام کارهای “زنانه” ندارند. در واقع خود نویسنده هم دقیقا چنین شرایطی داشته است. برای همین هم تصمیم گرفت این رمان را بنویسد تا برای جایگاه زنان در امریکای مشغول جنگ داخلی کاری کرده باشد. این کتاب توسط کیوان عبیدی آشتیانی ترجمه و در انتشارات افق به چاپ رسیده است.
۳- غرور و تعصب- جین آستین
ازدواج، ازدواج و بازهم ازدواج. مهمترین موضوعی که در این رمان جین آستین با آن مواجه هستیم همین مسئله ازدواج است. آستین اما جور دیگری به آن نگاه کرده است. در واقع ازدواج کردن با فردی اصیل و ثروتمند، یکی از مهمترین ارزشهای زندگی دختران در زمان جین آستین به حساب میآمده است. چیزی که ما در رمان غرور و تعصب هم با آن روبرو هستیم. پس از ورود یک جوان نجیب زاده به دهکده، تمام اعضای خانواده آقای بنت به تکاپو میافتند تا یکی از دختران خود را به عقد او دربیاورند. اما در این بین آقای دارسی که همان جوان ثروتمند داستان است عاشق الیزابت، یکی از دختران آقای بنت شده است.
غرور و تعصب از آنجا به عنوان یکی از کتاب های حوزه زنان و فمینیسم شناخته میشود که شخصیت اصلی آن برخلاف استانداردهای جامعه آن روز عمل میکند. الیزابت دختری است که علیرغم موقعیت خوبی که برای ازدواج با آقای دارسی به دست آورده، مانند سایر دختران هم عصر خود عمل نمیکند. در واقع او غرور و جایگاه خود را برای ازدواج با دارسی زیر پا نمیگذارد.
با هم بخوانیم: بهترین کتاب های انگیزشی
۴- دلبند (محبوب)- اثر تونی موریسون
این کتاب شاید از برخی جهات با سایر آثار این لیست متفاوت باشد. محبوب یا همان دلبند روایتگر زندگی زنان سیاه پوست در دوران بردهداری است. داستان تلخ و غم انگیز این کتاب شما را از ابتدا تا انتها با خود همراه خواهد کرد. دلبند به نوعی نگاه تازهای به سرگذشت بردههای سیاه پوست و به خصوص زنان آنها داشته است. تونی موریسون ، نویسنده این کتاب تنها زن و سیاه پوستی است که تا به حال موفق به جذب جایزه نوبل شده است. او همچنین اولین زن سیاه پوستی است که توانسته در دانشگاه پرینستون یک صندلی را به نام خود کند.
دلبند داستان زنی را روایت میکند که از رنج بردهداری خسته شده و از مزرعهای که در آن کار میکرده میگریزد. اما در این راه مرتکب کارهایی میشود که آثار آن تا پایان داستان با او همراه است. این کتاب به خوبی روایتگر نقش زنان در دوران بردهداری است. در واقع با خواندن اثر موریسون ما بیشتر با این حقیقت آشنا خواهیم شد که زنان تا چه اندازه توانستند با اقدامات خود به پایان دادن بردهداری کمک کنند و در این راه متحمل چه رنج و مکافاتی شدند. در سال ۱۹۹۸ فیلمی با اقتباس از این رمان ساخته شد که اپرا وینفری نیز در آن به ایفای نقش پرداخت.
بهترین کتاب های زندگینامه حوزه زنان
اما از رمانها که بگذریم به زندگینامه زنان مشهوری میرسیم. مطالعه تجربیات شخصی آنها میتواند علاوه بر سگرم کننده بودن حاوی نکات و درسهای مهم برای ما باشد.
۵- شدن- میشل اوباما
خواندن بیوگرافی قدرتمندترین زن امریکا در طول سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۷ قطعا میتواند جذابیتهای خاص خودش را به همراه داشته باشد. این کتاب، به گفته خود میشل اوباما بیشتر ما را با رشد شخصیتی او در طول زمان آشنا میکند. اوباما گفته است که با مطالعه این کتاب میتوانیم با موضوعاتی چون حقیقت زندگی او به عنوان بانوی اول امریکا، کمپین سلامت وی و همچنین نقش او به عنوان یک مادر بیشتر آشنا شویم.
اوباما در کتاب خود سرگذشتش را از زمان کودکی روایت میکند. خواندن داستان او ما را بیشتر با سختیهایی که در راه تبدیل شدن به بانوی اول امریکا پیموده آشنا میکند. داستانی که تا حد زیادی ما را یاد رویای امریکایی یا همان American Dream میاندازد. سادگی بیان و صحبت کردن در مورد برخی از مهمترین اتفاقات سیاسی و اجتماعی دنیای امروز ما، باعث شده که این کتاب بتواند فروش نسبتا خوبی در سراسر جهان داشته باشد. کیوان سپهری نیز این کتاب را برای چاپ در انتشارات نحل ترچمه کرده است.
بیشتر بخوانیم: عادت های صحیح مطالعه
۶- من ملاله هستم- ملاله یوسف زی، کریستینا لمب
اگر به شما بگویم در همین نزدیکیها و در کشور پاکستان، داستانی مانند سرگذشت ندیمه در حال اتفاق افتادن است چه حسی پیدا خواهید کرد؟ ملاله یوسف زی نوجوانی ۱۵ ساله اهل دره سوات پاکستان بود. جایی که به دلیل حضور طالبان دخترانش احازه رفتن به مدرسه را نداشتند. در نتیجه سعی میکردند تا به صورت مخفیانه و با چنهان کردن کتاب و دفتر خود به مدرسه بروند. ملاله دختری بود که در وبلاگ شخصی خود از رنج و سختی که زنان این منطقه با آن روبرو بودند مینوشت. موضوعی که خشم طالبان را برانگیخت و در نهایت باعث شد که روزی اتوبوس مدرسه وی را متوقف کنند و به سر او شلیک کنند.
ملاله اما بسیار قویتر از چیزی بود که طالبان تصور میکرد. خوشبختانه او از حادثه ترور جان سالم به در برد و به انگلستان رفت. ملاله نماد تمام دختران و زنانی است که در راه آزادی و تحصیل حتی از جان خود نیز گذشتند. مطالعه این کتاب علاوه بر اینکه ما را با سرگذشت زنان دره سوت بیشتر آشنا میکند، میتواند انگیزهای زنان را برای تسلیم نشدن و ادامه دادن دوچندان کند.
۷- میدانم چرا پرنده در قفس میخواند- مایا آنجلو
شاعر، نویسنده و خواننده سیاه پوست امریکایی که سرگذشت خود را در ۷ جلد نوشته است، مایا آنجلو. ویژگی منحصر به فرد آثار او این است که این کتابها تنها یک خودزندگینامه ساده به حساب نمیآیند. نثر شاعرانه آنها باعث شده که مطالعه این کتابها اصلا شما را خسته نکند. میدانیم چرا پرنده در قفس میخواند در واقع اولین جلد از این مجموعه هفت جلدی است. این کتاب از ۳ تا ۱۷ سالگی مایا را روایت میکند. با مطالعه سرگذشت وی درمییابیم که گاهی اوقات عشق و شور نسبت به ادبیات میتواند تا چه اندازه در سختیها و ناملایمات روزگار همراه ما باشد و به ما کمک کند.
مطالعه این اثر به ما نشان میدهد که آنجلو چگونه از کودکی ضعیف و شکننده به جوانی تبدیل میشود که میتواند برای به دست آوردن حقوق خود به عنوان یک زن و سیاه پوست تلاش کند. این کتاب همچنین به عنوان اولین کتاب پرفروش غیرداستانی (Non-Fiction) نوشته شده توسط یک نویسنده افریقایی-امریکایی تبار شناخته میشود.
این مقاله را از دست ندهید:
سایر کتاب های مهم حوزه زنان و فمینیسم
اما در بخش بعدی کتاب های حوزه زنان به سراغ برخی کتابها میرویم که اگرچه در دو دسته بندی پیشین جای نمیگیرند، اما به همان میزان مهم هستند.
۸- اتاقی از آن خود- ویرجینیا وولف
یکی دیگر از کتابهای مهم فمینیستی لیست ما که در واقع یک رمان مشهور است. اتاقی از آن خود نه تنها به خاطر موضوع آن، بلکه به دلیل سبک نگارش کم نظیر خود از مهمترین آثار ادبیات زنان به حساب میآید. از آنجا که وولف و برخی از هم عصران وی زبان موجود را مردانه میدانستند، وی سعی کرده تا در نگارش کتاب خود نیز از لحنی استفاده کند که آن را بیشتر شبیه به زبان زنان میداند. ویرجینیا وولف یکی از مهمترین چچهرههای نقد فمینیستی نیز به حساب میِآید. این کتاب یشتر از هرچیز به مقالهای میماند که وولف برای بیان افکار و نظرات خود آن را گسترده است.
در بخشی از این کتاب میخوانیم: یک زن برای نوشتن به سرمایه و اتاقی از آن خود نیاز دارد.” موضوعاتی که وولف در این اثر بیان میکند، با توجه به شرایط موجود در زمان وی کاملا قابل درک به نظر میرسند. برای مثال جورج الیوت که از مهمترین نویسندگان قرن نوزدهم به حساب میآید، حتی نمیتوانسته کتابش را به نام خود چاپ کند. در واقع اسم اصلی او ماری ان اونز بوده است. او برای اینکه بتواند کتاب خود را چاپ و به فروش برساند مجبور میشود نامی مردانه برای خود انتخاب کند. ویرجینیا وولف نویسنده جریانساز و مهم بریتانیایی است که آثار او بیشتر غالب و تم فمینیستی دارند.
همچنین بخوانید: بهترین کتاب های افزایش اطلاعات عمومی
۹- جنس دوم- سیمون دوبووار
غیر ممکن است که حرف از کتابهای حوزه زنان و فمینیسم به میان بیاید و از سیمون دوبووار نامی نبریم. کتاب جنس دوم مجموعهای است که به بررسی رفتارهایی که با زنان در طول تاریخ میشده است میپردازد. دوبووار حدود ۱۴ ماه زمان برای نگارش این کتاب صرف کرد. به گفته نویسنده تمامی مطالب این کتاب برگرفته از حقایق است. موضوعی که چندان به مذاق مردان خوش نمیآید و حتی باعث شد این کتاب مدتی در اسپانیا سانسور شود. به هر حال سیمون دوبووار به عنوان یکی از مهمترین چهرههای مبارزرات بر ضد نابرابریهای جنسیتی به حساب میآید.
۱۰- لحظه صعود- ملیندا گیتس
نام اصلی این کتاب “لحظه صعود (برخاستن): چگونه قدرتمندسازی زنان دتیا را تغییر میدهد” است. ملیندا گیتس، همسر بیل گیتس، سالهاست که دغدغه کمک کردن به دیگران را دارد. او در اثر خود این نکته را بیان میکند که توانمند سازی زنان میتواند تاثیر شگرفی بر روی پیشرفت جوامع بگذارد. گیتس ما را با راهکارهایی آشنا میکند که توجه به هریک از آنها میتواند چراغ راه را برای افراد روشن کند. مهمترین موضوعاتی که او در کتاب خود دنبال میکند عبارتند از: ازبین بردن نابرابریهای جنسیتی و توجه به این نکته که آیا زنان هم میتوانند در مشاغل مختلف فعالیت کنند یا خیر.
۱۱- صورتت را بشور دختر- ریچل هالس
آخرین کتاب لیست ما گرچه تنها مختص به حوزه زنان و دختران نیست، اما بخش مهمی از محتوای آن برای خانمها نوشته شده است. این اثر در مورد دروغهایی است که ما اسنانها به خود میگوییم. مثلا اینکه “از شنبه شروع میکنم” و یا اینکه “من مادرخوبی نیستم”. هالیس در کتاب خود سعی میند به شما توضیح دهد که زندگی و آینده شما تنها در دستان خودتان است. به بیان دیگر این خود شما هستید که با انتخابهایتان میتوانید بهشت یا جهنم را در این دنیا برای خود بنا کنید. متن جذاب، شوخیهای جالب و مطالب مهمی که در این کتاب بیان میشود همگی دلیل محبوبیت و پرفروش بودن آن هستند.
یک مقاله فوقالعاده:
کتاب های حوزه زنان و فمینیسم؛ سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم تا شما را با انواع مختلفی از کتابهای حوزه زنان و فمینیسم آشنا کنیم. البته مسلما آثار بسیار بیشتری در حوزه مطالعات زنان نوشته و به چاپ رسیدهاند. لطفا اگر کتابی را میشناسید که در لیست نبود، آن را در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
4 پاسخ
البته آقای امانی پِهِنیسم درسته نه فمینیسم. چون فمینیسم چیزی جز مغلطه نداره