کتاب کاغذی الکترونیکی یا صوتی +مزایا و معایب هریک

یار مهربان ما امروزه به کمک پیشرفت علم و فناوری واقعا به سخن گفتن در آمده است. کتاب و کتابخوانی در دنیای امروز دیگر تنها منتهی به کتاب‌های کاغذی نیست. ما حالا در کنار کتاب‌های چاپی موجود در قفسه‌های کتابخانه، کتاب‌هایی داریم که می‌توانیم آن‌ها را همه جا همراه خود ببریم. آن هم بدون آنکه برای ما بار اضافی‌ای باشند. کتاب‌های صوتی و الکترونیکی چند سالی است که با استقبال خوبی از جانب مردم و قشر کتابخوان روبرو شده‌‌اند. در این مقاله قصد داریم به بررسی مزیت ها و معایب هر یک از کتاب های کاغذی الکترونیکی و صوتی بپردازیم و ببییم با هرکدام چگونه با یکبار خواندن می‌توانیم یاد بگیریم؟ پس به شما توصیه می‌کنیم حتما تا پایان همراه ما باشید.

مزایا و معایب کتاب صوتی در مقایسه با الکترونیکی و کاغذی

تا حرف از کتاب می‌آید، معمولا ذهن ما به سمت فعل “خواندن” می‌رود. اما امروزه و به لطف فناوری، ما می‌توانیم کتاب‌ها را “بشنویم”. کتاب‌های صوتی مدت‌هاست که توسط افراد مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما تنها چند سال از فراگیر شدن آن‌ها به شکل جدی می‌گذرد. مانند دو نوع کتاب دیگر یعنی کتاب الکترونیکی یا کاغذی ، کتاب صوتی نیز معایب و مزایای خود را دارد. در ادامه برخی از این معایب و مزایا را بررسی خواهیم کرد. 

کتاب صوتی برای چه استفاده‌ای مناسب است؟

مهمترین مزیت تمام کتاب‌های صوتی این است که در همه‌جا قابل استفاده‌اند. بله درست شنیده‌اید، همه جا! از رختخواب گرفته تا داخل تاکسی، مترو، اتوبوس و حتی هنگام راه رفتن شما می‌توانید به کتاب‌های صوتی گوش کنید. اما این تمام ماجرا نیست. کتاب‌های صوتی به لطف روایت داستان برای شما، باعث تقویت قوه تصویرسازی شما خواهند شد. نتایج یک تحقیق نشان می‌دهد که کتاب‌های صوتی مغز شما بیشتر از سایر انواع کتاب به کار می‌‌اندازد. در واقع دلیل تقویت مغز و تصویرسازی شما نیز همین نکته است. مطالب موجود در کتاب‌های صوتی بهتر به حافظه سپرده می‌شوند. به همین دلیل هم در گذشته بیشتر داستان‌ها به شکل روایت و دهان به دهان میان افراد نقل می‌شده است. 

از دیگر فواید کتابخوانی صوتی این است که اگر قصد دارید داستانی را بخوانید که زیاد با نوع لحن و ادای جملات آن (در فرهنگ مقصد) آشنا نیستید، استفاده از کتاب صوتی برای شما خوب خواهد بود. چرا که با اینکار شما به خوبی با لحن و نحوه ادای کلمات و حتی منظور افراد از گفتن آن‌ها آشنا خواهید شد. اما جذابیت‌های کتاب صوتی به همینجا ختم نمی‌شود. اگر به کتاب‌های غیر داستانی مانند کتاب‌های زندگینامه افراد مشهور یا کتاب‌های خودیاری و مهارت‌آموزی علاقه‌مندید، خبرهای خوبی برای شما داریم. بیشتر این آثار توسط خود نویسنده روایت شده است. برای همین هم گوش کردن آن‌ها برای شما لذت دوچندانی خواهد داشت. 

مطالعه دوباره کتاب‌هایی که دوستشان می‌داریم برای همه ما تجربه شیرینی است. اگر دوست دارید این کار برای شما حتی شیرین‌تر هم شود می‌توانید یک بار هم نسحه صوتی کتاب مورد علاقه خود را گوش کنید. اینگونه متوجه برخی نکات می‌شوید که هنگام خواندن خودتان متوجه آن‌‌ها نبوده‌اید. همچنین اگر به سلامت دستان خود اهمیت می‌دهید، می‌توانید کتاب صوتی را جایگزین کتاب‌های قطور و سنگین کنید!

کی و کجا نباید از کتاب صوتی استفاده کنیم؟

کتاب‌های صوتی معمولا زمان بیشتری را در مقایسه با کتاب کاغذی از شما خواهند گرفت. علاوه بر این بهتر است برای مطالعه کتاب‌هایی که جزئیات مهم زیادی دارند، از کتا‌ب‌های کاغذی استفاده کنید. همچنین اگر خیلی انگیزه و میل کتاب خواندن ندارید، بهتر است که برای رفع تکلیف سعی نکنید که از کتاب صوتی استفاده کنید. گوش دادن به این کتاب‌ها زمانی با ارزش است که شما با تمرکز کافی این کار را انجام دهید. اشتباه دیگر برخی افراد این است که هنگام انجام کارهایی مانند تمیز کردن خانه یا رسیدگی به کارهای دیگر کتاب صوتی گوش می‌کنند. این کار که همان چند وظیفگی یا مالتی تسکینگ نام دارد، از مهمترین عوامل و دلایل حواس پرتی به شمار می‌رود. کتاب خواندن بدون تمرکز هم که… خودتان بهتر می‌دانید!

همچنین بخوانید: ۷ عادت غلط در مطالعه

مزایا و معایب کتاب الکترونیکی در مقایسه با صوتی و کاغذی

اما می‌رسیم به کتاب‌های الکترونیکی (E-Books) یا همانطور که در بین مردم مشهورند، پی‌دی‌اف ها. به طور کلی آزادی عمل شما هنگام مطالعه کتاب الکترونیکی از کتاب کاغذی یا حتی صوتی بیشتر است. برای مثال شما می‌توانید اندازه حروف را خودتان مشخص کنید و یا هرجا که دوست داشتید علامتی بگذارید و چیزی بنویسید، آن‌هم بدون آنکه کتاب شما دچار خط خوردگی شود. حال به سراغ موارد استفاده و عدم استفاده از کتاب‌های الکترونیکی می‌رویم.

چه زمانی می‌توانیم از کتاب الکترونیکی استفاده کنیم؟

یکی از فواید بهترین کتاب‌های جهان این است که به شما اجازه می‌دهد در زمان و مکان سفر کنید. آن‌هم بدون آنکه نیاز باشد یک متر از جای خود تکان بخورید. اما چه می‌شد اگر می‌توانستیم خود کتاب‌ها را نیز همیشه و همه جا همراه خود ببریم؟ خوشبختانه کتاب‌های الکترونیکی این چالش را هم پشت سر گذاشته‌اند. البته این نکته را در مورد کتاب‌های صوتی هم گفته بودیم، اما یک لحظه به این فکر کنید که وارد مترو یا اتوبوس شده‌اید و قصد دارید فصل پنجم کتاب خوشه‌های خشم را با یک کتاب گویا گوش کنید. دستتان را در کیف خود فرو می‌برید و… ای وای، هندزفری خود را جا گذاشته‌اید! حتی فکر کردن به این مسئله هم برای انسان دردناک است. اما خوشبختانه شما برای خواندن یک کتاب الکترونیکی نیازی به هندزفری ندارید، فقط کافی است گوشی موبایل یا تبلتتان همراه شما باشد. 

نکته جالب دیگر در مورد کتاب‌های الکترونیکی ارزانتر بودن آن‌ها نسبت به کتاب‌های کاغذی است. شما می‌توانید با پرداخت مبالغی بسیار کمتر از قیمت خرید یک کتاب کاغذی، کتاب‌های الکترونیکی را به صورت قانونی خریداری و دانلود کنید (بین خودمان بماند، خیلی از این کتاب‌ها را هم می‌توانید به صورت رایگان از اینترنت دانلود کنید!) 

معایب کتاب‌های الکترونیکی

مهمترین عیب کتاب الکترونیکی در واقع همان بزرگترین مزیت آن است. شما می‌توانید صدها و حتی هزاران کتاب الکترونیکی را روی گوشی، تبلت و یا لپ‌تاپ خود ذخیره کنید. صبر کنید، کجا؟ روی موبایل؟ بله، مشکل همینجاست. پیش‌تر و در مقاله مینیمالیسم دیجیتال به این اشاره کرده بودیم که گوشی موبایل شما در واقع مهمترین تهدید برای تمرکزتان است. پس اگر در حال مطالعه کتاب مورد علاقه خود از روی تلفن همراهتان هستید، هرلحظه ممکن است تمرکز خود را از دست بدهید. این کار به راحتی آب خوردن اتفاق می‌افتد اما بازیابی تمرکز برای ادامه مطالعه قطعا کار بسیار دشواری خواهد بود. کوچکترین پیامی از یک دوست یا وسوسه چک کردن استوری‌های اینستاگرام می‌تواند شما را ساعت‌ها در فضای مجازی غرق کند!

اما می‌رسیم به دومین عیب بزرگ کتاب الکترونیکی که تقریبا عادت همه ما ایرانی‌هاست، آرشیو کردن. بیشتر ما عادت داریم کتاب‌های زیادی را دانلود کرده و روی دستگاه‌‌های خود انبار کنیم. چرا؟ چون امید داریم که بلاخره روزی آن‌‌ها را خواهیم خواند. روزی که گویا هرگز نخواهد رسید. از آنجایی که این کتاب‌ها معمولا حجم زیادی هم از فضای داخل دستگاه ما را اشغال نمی‌کنند، زیاد نگران تعداد آن‌ها نیستیم. موضوعی که در مورد کتاب‌های کاغذی صدق نمی‌کند. چرا که روبرو شدن با آن‌ها و مبلغی که برای خریداریشان پرداختیم این عذاب وجدان را در ما ایجاد می‌کند که حتما سریعتر به سراغ خواندن آن‌ها برویم. 

این مقاله را از دست ندهید: بهترین رمان‌ها و کتاب‌های ایرانی

مزایا و معایب کتاب کاغذی در مقایسه با صوتی و الکترونیکی

می‌رسیم به پدربزرگ انواع کتاب‌های موجود یعنی کتاب کاغذی. کتاب‌های کاغذی همچنان پرفروش‌ترین نوع کتاب به حساب می‌آیند. این یعنی حتی پیشرفت علم و فناوری و افزایش مشغله انسان‌ها نیز نتوانسته کتاب کاغذی را از میدان به در کند. به بیان دیگر کتاب ‌های چاپی همچنان همان تاثیر مطالعه را بر روی مغز دارند.  حال بیایید با هم ببینیم چه عواملی باعث شده کتاب‌های کاغذی همچنان هم محبوبترین نوع کتاب در بین مردم باشند.

چرا کتاب کاغذی؟

شاید مهم‌ترین برتری کتاب کاغذی نسبت به کتاب الکترونیکی یا صوتی قابل لمس بودن آن است. حس خوب در دست گرفتن کتاب، ورق زدن آن و بوی نویی کاغذهای آن همگی برای یک فرد کتابخوان خوشایند است. حتی حس خوبی که پس از انتخاب و خرید یک کتاب داریم هم برای ما بسیار ارزشمند است. اما ازین بهتر هم می‌شود! بله، داشتن یک کتابخانه شخصی می‌تواند حس بسیار بهتری را به شما منتقل کند. جایی که خاطرات شیرین ما از مطالعه کتاب‌های مختلف در آن جای گرفته است، بی‌شک حس بسیار خوبی را به ما منتقل می‌کند. البته شاید برخی افراد ادعا کنند همین احساس در مورد کتاب‌‌های صوتی یا الکترونیکی نیز ممکن است وجود داشته باشد، ولی مسلما حسی که دیدن و لمس کردن یک کتاب کاغذی و چاپی به ما منتقل می‌کند با سیار انواع کتاب قابل مقایسه نیست. 

نکته مثبت دیگری که در کتاب‌های کاغذی وجود دارد این است که ما می‌توانیم آن‌‌ها را به دوستانمان قرض یا هدیه بدهیم. صادقانه بگویید،تا به حال شنیده‌اید کسی به دوستش یک کتاب الکترونیکی هدیه داده است؟ در مورد قرض دادن حرف نمیزنم چون حتی فکر قرض دادن یک کتاب صوتی یا الکترونیکی به دیگران هم خنده‌دار به نظر می‌رسد. حال آنکه هدیه دادن و قرض دادن کتاب‌های کاغذی به یکدیگر کاری کاملا معمول و طبیعی است. 

اگر به خواندن کمیک بوک‌ها علاقه دارید و یا به دنبال جلدهای زیبا هستید، کتاب کاغذی بدون شک برای شما انتخاب فوق‌العاده‌ای خواهد بود. همچنین همانطور که کمی بالاتر گفتیم، دیدن کتاب‌های کاغذی موجود در قفسه کتابخانه‌مان، میل و اشتیاق ما را برای مطالعه کردن افزایش خواهد داد.

بیشتر بخوانیم: عادات صحیح مطالعه

کتاب کاغذی برای چه کسانی مناسب نیست؟

به طور کلی دو نوع آدم در جهان وجود دارند: دسته اول انسان‌هایی که مطالبی که قصد دارند روی کتاب یادداشت کنند را به کمک برچسب‌های مخصوص به صفحات آن می‌چسبانند و با استفاده از چوق الف (یا همان بوکمارک) کتاب را تا جایی که مطالعه کرده‌اند علامت می‌زنند.

دسته دوم اما هیولاهایی هستند که به جای استفاده از چوق الف، گوشه صفحه کتاب خود را تا می‌کنند و یا تمام صفحات کتاب‌های خود را با مداد و خودکار و ماژیک خط خطی می‌کنند!

اگر آدم با سلیقه‌ای نیستید، استفاده از کتاب‌های کاغذی را به شما توصیه نمی‌کنیم. یادتان باشد برای تهیه کتاب‌های کاغذی درختان زیادی قطع می‌شوند. پس بهتر است به طبیعت و زحمتی که برای تهیه یک کتاب کاغذی کشیده می‌شود احترام بگذارید. لازم نیست روزی یک کتاب بخوانید، همین که بیشتر به چنین مواردی توجه داشته باشید کافی است! همچنین اگر کم بینا یا نابینا هستید و یا مطالعه از روی کاغذ برای شما دشوار است سایر انواع کتاب می‌توانند به شما کمک کنند. 

کتاب کاغذی، صوتی یا الکترونیکی؛ بهترین انتخاب برای من کدام است؟

اما برمی‌گردیم به پرسش اصلی خود، کدام کتاب برای ما بهتر است؟ پاسخ این سوال کاملا شخصی است. اولین چیزی که باعث شخصی بودن پاسخ این سوال می‌شود، کتابی است که ما قصد مطالعه آن را داریم. از آنجایی که افراد بنابر سلیقه یا نیاز خود کتاب‌های مختلفی را مطالعه می‌کنند، استفاده از انواع مختلف کتاب برای آن‌ها بهتر خواهد بود. علاوه بر این میزان صفحات، تصویرهای موجود در کتاب و نیاز به یادداشت برداری باعث می‌شود که هرکدام از ما یک نوع یا فرمت کتاب را برای مطالعه کردن انتخاب کنیم. 

پس اگر شما هم به دنبال بهترین شکل کتاب برای مطالعه کردن با توجه به نکاتی که گفته شد و پرسیدن این سوالات از خود به جواب دلخواه خواهید رسید:

1. آیا من به جز مطالعه، باید متن کتاب را هم علامت بزنم؟
2. کتاب من تا چه اندازه قطور است؟
3. آیا پرداخت هزینه آن برای من مشکلی ایجاد نمی‌کند؟
4. حمل آن و مطالعه در فضای عمومی آسان است؟
5. سبک یادگیری من تا چه حد با فرمت کتاب همخوانی دارد؟

سخن پایانی

کتاب و کتابخوانی یکی از بهترین عادت‌هایی است که هر فرد در زندگی می‌‌تواند داشته باشد. اما انواع قالب‌های مختلف آن می‌تواند برای افراد گوناگون مفید باشد. در این مقاله سعی کردیم تا علاوه بر آشنا کردن شما با هر سه قالب کاغذی، الکترونیکی و صوتی کتاب و همچنین بیان مزایا و معایب آن‌ها، شما را در تصمیم گیری برای انتخاب هریک راهنمایی کنیم.