وقتی حرف از آینده میشود، ناخودآگاه ذهن ما به سمت 50 تا 100 سال بعد میرود. غافل از اینکه آینده گاهی اوقات بسیار نزدیکتر از تصورات ما است. فیلم آواتار در زمان اکران خودش در سال 2009 بسیار مورد استقبال قرار گرفت و تا سالها لقب پرفروشترین فیلم سینمایی تاریخ را یدک میکشید! اما چرا به سراغ آواتار رفتیم؟ اگر یادتان باشد در فیلم آواتار ما تکنولوژیای را میبینیم که به افراد اجازه میدهد در یک کالبد مجازی قرار بگیرند و قدم به دنیای دیگری بگذارند. خب، بد نیست بدانید ایدهای که در آن زمان تخیلی به نظر میرسید، حالا در حال اجرا شدن است. امروز قرار است به سراغ دنیای متاورس برویم. البته، قصد ما از سرک کشیدن به این جهان موازی این است که فرصتهای آموزشی را در آن بررسی کنیم. پس بیایید با هم به آینده آموزش و یادگیری در بستر متاورس نگاهی بیندازیم.
متاورس چیست؟!
اگر با دنیای رمز ارزها آشنا باشید، احتمالا اسم متاورس به گوشتان خورده است. واژه متاورس از ترکیب دو کلمه انگلیسی Meta به معنای فراتر و Universe به معنای جهان تشکیل شده است. پس معنای اصلی این کلمه “فراتر از جهان یا فرا جهان” است. در نتیجه متاورس را میتوان همان دنیای موازی دانست که همیشه از آن صحبت میکردیم. البته با یک تفاوت کوچک، اینکه قرار نیست حتما همه چیز در دنیای متاورس مثل جهان موازی خیالی درون ذهن ما برعکس واقعیت باشد. اما فضای متاورس چگونه است؟
متاورس در واقع بستری است که از تکنولوژیهای روز دنیا ساخته شده است. البته این پایان کار نیست، متاورس فضایی است که شما میتوانید در آن زندگی کنید! تجربهای که شاید عجیب به نظر بیاید، اما شاید خیلی هم دور از دسترس نیست. بیایید به اول مقاله و فیلم آواتار برگردیم. اگر در زمان ساخت این فیلم یعنی سال 2009 از ما پرسیده میشد که، “به نظرتون این تکنولوژی تا چند سال دیگه معرفی میشه؟” احتمالا پاسخ ما کمتر از 30 تا 40 سال نبود. اما بد نیست بدانید که در همین مدت کم پیشرفتهای بسیار بزرگی در این زمینه پدید آمده است. یک نمونه جالب که شاید شما هم تجربه کرده باشید بازیهای کامپیوتری هستند. تجربه بازی با عینکهای واقعیت مجازی یا VR بسیار شبیه به چیزی است که ما در متاورس شاهد آن خواهیم بود. با این تفاوت که در متاورس حواس ما هم فعال خواهند بود.
مارک زاکربرگ هم اخیرا اعلام کرد که با تغییر اسم فیسبوک به متا، به حوزه متاورس ورود کرده است. احتمالا تا همینجا هم شگفتزده شدهاید. اما صبر کنید، هدف اصلی ما از گفتن تمام این موارد چیز دیگری است. ما قرار است به سراغ آموزش و یادگیری و ارتباط آنها با متاورس برویم.
همچنین بخوانید: کتاب های آموزش ارزش دیجیتال
نقش متاورس در یادگیری و آموزش
خب، رسیدیم به اصل مطلب! پاندمی کرونا و تعطیل شدن دانشگاهها و مدارس تا حد زیادی ما را با آموزش مجازی و یادگیری از راه دور آشنا کرده است. آموزش از راه دور اگرچه مزیتهای خاص خودش را داشته و برای مثال باعث صرفهجویی در زمان و هزینه ما شده است، اما برخی معایب را هم با خود به همراه داشته است. شاید مهمترین عیب آموزش مجازی که تقریبا همه با آن روبرو شدهاند بی روح بودن آن است که تقریبا به یکی از موانع یادگیری ما تبدیل شده بود. بله، تقریبا هیچ کدام از ما هنگام تجربه یک کلاس آنلاین از فضای خود آن لذت نمیبریم. در واقع بعضی از این ابزارها بعد از مدتی برای ما خستهکننده خواهند بود. به همین دلیل هم خیلی زود میزان یادگیری ما کاهش پیدا میکند.
اما اگر میتوانستیم خود را در داخل یک کلاس درس مجازی، با صندلی و نیمکت مجازی و فضایی که به سلیقه خودمان طراحی شده ببینیم، یادگیری ما تا چه اندازه افزایش پیدا میکرد؟ مهمترین ویژگی فضای متاورس که باعث شده ما به فکر استفاده از آن برای یادگیری و آموزش باشیم همین انتقال حس است. حتی اخیرا مارک زاکربرگ هم از دستکشی رونمایی کرد که به شما حس لمس اجسام در دنیای مجازی را منتقل میکند! چنین چیزی فوقالعاده نیست؟ شما بدون آنکه از جای خود تکان بخورید و تنها به کمک یک عینک واقعیت مجازی میتوانید در کلاس درستان حضور پیدا کنید. کلاس درسی که به مراتب زندهتر، واقعیتر و جذابتر از تجربههای گذشته شما است.
البته، نباید از نقش مهم همین ابزارهای خسته کننده هم غافل شد. اسکایروم، ادوبی کانکت، واتسپ یا هر فضای دیگری که کلاس شما در آن برگزار میشده است در واقع لطف بزرگی به شما کردهاند. این ابزارها ذهن شما را برای ورود به دنیای متاورس و یادگیری آماده کردند.
یادگیری زبان از طریق متاورس
یکی از مهمترین چیزهایی که میتواند باعث یادگیری سریع زبان انگلیسی یا هر زبانی شود استفاده از منابع مختلف است. از فیلم و عکس گرفته تا آهنگ و متن، همگی میتوانند سرعت و کیفیت یادگیری زبان شما را افزایش دهند. اما به نظرتان یک معلم میتواند همه آنها را با هم در اختیار شما بگذارد؟ از آن گذشته، آیا فضا و امکانات کلاس این اجازه را به او میدهند که بتواند از همه این موارد برای بهبود یادگیری شما استفاده کند؟ البته که نه!
اینجاست که متاورس دست به کار میشود. همانطور که گفتیم پاندمی کرونا یک توفیق اجباری هم برای ما داشت و آن هم آشنا شدن ما با فضای آموزش آنلاین بود. در طول این دوران ما از انواع اپلیکیشن ها برای یادگیری استفاده کردیم. به همین دلیل حالا هم دانش آموز و هم معلم کمابیش با این نوع از یادگیری آشنا هستند. با این تفاوت که با رشد و پیشرفت متاورس، این یادگیری در فضای جذابتری اتفاق میافتد. برای مثال معلم میتواند به راحتی و با کلیک بر روی یک دکمه فیلم مورد نظرش را پخش کند.
یکی دیگر از مشکلات کلاسهای مجازی عدم تعهد دانشآموزان به کلاس بود. اما این مشکل در کلاسهای متاورسی تا حد زیادی حل خواهد شد. چرا؟ چون علیرغم اینکه جسم شما از کلاس دور است، اما بدن مجازی یا همان آواتار شما همواره درون کلاس است. به همین دلیل هم سر کلاس باید همیشه هشیار باشید.
ضعف دیگری که در آموزش آنلاین زبان انگلیسی به چشم میخورد این است که زبانآموزان خیلی علاقهای به مشارکت در کلاس ندارند. مهمتر آنکه بسیاری از فعالیتهای گروهی هم تقریبا حذف شدهاند. اما خوشبختانه متاورس این فرصت را برای افراد ایجاد میکند تا از درون منزل بتوانند در فعالیتهای کلاسی و گروهی مشارکت داشته باشند.
نمونه واقعی آموزش و یادگیری در متاورس
اگر فکر میکنید متاورس حالاحالاها دست نیافتنی است بد نیست بدانید که اخیرا نمونهای شبیه به آن در دفتر آموزش شهری سئول تصمیم گرفتند کلاسهای علوم عدهای از دانشآموزان را در یک فضای واقعیت مجازی برگزار کنند. این کار به آنها کمک میکرد تا تجربه بهتری از درس علوم را تجربه کنند. در واقت 2100 دانشآموز از طریق واقعیت مجازی و در یک شهر مجازی کنار هم جمع میشدند و آزمایشها و تجربههای جدید علمی را انجام میدادند. این تجربه به آنها کمک کرد تا مطالب درسی را بهتر یاد بگیرند. آن هم بدون آنکه بخواهند به خودشان یا دیگران صدمهای بزنند و از آن مهمتر اینکه لذت انجام آزمایشات علمی را از دست بدهند.
البته این مثال با چیزی که قرار است از نقش متاورس در یادگیری و آموزش ببینیم فاصله زیادی دارد. هرچند که با توجه به سرعت سرسامآور رشد و پیشرفت تکنولوژی، فاصله زمانی دستیابی به این تکنولوژی چندان زیاد نخواهد بود.
همچنین بخوانید: یادگیری در خواب
ویژگیهای مثبت یادگیری و آموزش در متاورس
اما نوبت به دستهبندی مزایای این محیط میرسد. همانطور که گفتیم محیط متاورس فضایی کاملا باز و آزاد را در اختیار معلم و دانشجو/دانشآموز قرار میدهد. به این ترتیب آنها میتوانند کلاس و فضای آموزشی را بر طبق سلیقه خود بسازند. این نکته بسیار مهم چند فایده دارد که عبارتند از:
- افزایش مشارکت در کلاس: شما میتوانید با طراحی یک کلاس درس خوب فضایی را به وجود بیاورید که مشابه کلاس درس حقیقی است. به این دلیل میل به مشارکت در خود شما یا دانشآموزانتان تقویت میشود.
- بهبود مداوم: اگر 20 سال قبل کسی با شما درباره کلاس درس مجازی حرف میزد، احتمالا او را جدی نمیگرفتید. اما در طول همین 20 سال تحولات فوقالعادهای در فناوریهای مختلف به وجود آمده است. متاورس هم از این قاعده مستثنی نیست و با رشد تکنولوژی پیشرفت میکند. این دقیقا بر خلاف مدارس و دانشگاههای ما است که همچنان با استفاده از سیستمهای سنتی تدریس اداره میشوند.
- به اشتراک گذاری: ویژگی اشتراک گذاری آسان در متاورس حتی در کلاسهای حقیقی هم دیده نمیشود! به کمک یادگیری و آموزش در فضای متاورس شما میتوانید هر آنچه دوست دارید را به راحتی با دیگران به اشتراک بگذارید. با متاورس ما یاد میگیریم که چگونه از یادگیری لذت ببریم.
- صرفهجویی: آموزش در فضای متاورس میتواند به شما کمک کند تا در جنبههای مختلف زندگی صرفهجویی کنید. از کرایه تاکسی گرفته تا زمانی که برای رسیدن به دانشگاه و مدرسه باید طی کنید و حتی انرژی و توانی که باید صرف این کار کنید. شما به کمک این سبک از یادگیری میتوانید در تمام این موارد صرفهجویی کنید. البته این تکنولوژی بدون شک بیهزینه هم نخواهد بود. اما به هرحال آینده آموزش به متاورس گره خورده است.
جمع بندی
سرعت پیشرفت تکنولوژی به حدی زیاد است که هر لحظه از پدیده جدیدی رونمایی میشود. در این بین برخی از آنها مانند متاورس وجود دارند که میتوان روی آن به عنوان آینده آموزش حساب باز کرد. همانطور که در این مقاله خواندیم هم این تکنولوژی میتواند موجب تقویت یادگیری شما شود. پس باید از همین حالا برای آن آماده شویم. یادتان باشد که زمان برای کسی نمیایستد، پس بهتر است خودمان را با آن هماهنگ کنیم.