دنیای مغز و علوم اعصاب پر است از نکات جالب و ناشناخته که آشنایی با آنها برای هر کسی جذاب است. برای همین هم ما در این مقاله تصمیم گرفتیم به سراغ معرفی 10 تا از بهترین کتاب های نوروساینس برویم. کتابهایی که فقط مناسب متخصصین یا دانشجویانی که در این رشته تحصیل میکنند نیست و همه میتوانند از مطالعه آنها هم لذت ببرند و هم برای بهبود عملکرد مغزشان کمک بگیرند. پس بیایید با هم به سراغ این 10 کتاب برتر در زمینه نوروساینس و علوم اعصاب برویم.
1- رام کردن ذهن سرکش
مغز مهمترین عضو بدن ما است و بدون آن هیچ کاری از ما ساخته نیست. اما همین عضو مهم و حیاتی هم گاهی اوقات چنان عمل میکند که انگار یک احمق به تمام معناست! مثلا یک فرد معتاد با اینکه میداند اعتیاد چه ضررهایی برای او دارد قادر به ترک آن نیست. برای همین هم باید راه رام کردن ذهن سرکش خود را بیاموزیم.
رام کردن ذهن سرکش اثر فیث جی هارپر، یکی از بهترین کتاب های نوروساینس و علوم اعصاب است. مطالعه این کتاب به شما کمک میکند تا نه تنها در زندگی روزمره با چالشهایی که برایتان پیش میآیند بهتر مواجه شوید، بلکه بتوانید برای مقابله با آثار و آسیبهای منفی به جا مانده از حوادث گذشته هم آماده شوید.
برای همین هم بسیاری از افراد این کتاب را برای مقابله با افسردگی، اضطراب و حتی عصبانیت پیشنهاد میدهند. نکته مثبت این کتاب آن است که علیرغم علمی بودن آن، از زبانی ساده و قابل فهم برای همه مردم در آن استفاده شده است. برای همین هم تقریبا همه با آن به خوبی ارتباط برقرار میکنند.
2- مغزی که خود را تغییر می دهد
اگر به دنبال آن هستید که با آخرین یافتههای علم نوروساینس آشنا شوید و از آنها برای بهبود زندگی خود استفاده کنید،کتاب مغزی که خود را تغییر میدهد را از دست ندهید. این کتاب به شما آموزش میدهد تا به کمک استفاده از فواید مدیتیشن و ذهن آگاهی بتوانید عملکرد مغزتان را بهتر کنید. نورمن دویج، نویسنده کتاب و برنده جایزه نوبل، مثالهایی را در این کتاب به ما نشان میدهد که توانستهاند با استفاده از همین نکات بر اعتیاد و افسردگی غلبه کنند.
با مطالعه این کتاب نوروساینس شما از آخرین تحقیقات درباره قدرت انعطاف پذیری مغز هم آگاه میشوید. در واقع بد نیست بدانید مغز ما با توجه به تجاربی که در طول زندگی دارد، میتواند تغییر شکل دهد. این تحقیقات میتواند به شما کمک کند تا بتوانیم با حفظ سلامت مغز خود، عملکرد بهتری را از آن شاهد باشیم.
اگر قصد تهیه این کتاب را دارید پیشنهاد ما ترجمه گیتی قاسم زاده از نشر هورمزد است.
3- مردی که زنش را با کلاه اشتباه گرفت
اگر به دنبال یک کتاب نوروساینس میگردید که پر از داستانهای واقعی از افراد باشد، کتاب مردی که زنش را با کلاه اشتباه گرفت را از دست ندهید. الیور ساکس، نویسنده کتاب، در این کتاب تجربیات و اتفاقاتی که بین او و مریضهایش افتاده را با ما به اشتراک میگذارد. او با تکیه بر نوروساینس محاسباتی این کتاب جذاب را نوشته است.
ساکس در کتاب خود ما را با بیمارانی آشنا میکند که با برخی از عجیبترین اختلالهای عصبی دست و پنجه نرم میکنند. افرادی که اگرچه در ذهن دیگران دیوانه به نظر میرسند، اما تواناییهای خاصی دارند که از هر کسی ساخته نیست. کتاب مردی که زنش را با کلاه اشتباه گرفت نخستین بار در سال 1958 منتشر شد. با مطالعه این کتاب به اهمیت و حساسیت کار نورولوژیستها بیش از پیش پی میبریم. سما قرایی برای نشر قطره و ماندانا فرهادیان برای نشر فرهنگ نو این کتاب را در ایران ترجمه کردهاند.
4- مغز افشاگر
اگر به نوروساینس علاقهمند باشید، بدون شک ویلایانور سابرامانیان راماچاندران نامی آشنا برای شماست. این دانشمند هندی آمریکایی به دلیل تحقیقات و نظریاتش در زمینه علوم اعصاب و همچنین اختراع جعبه آینه بسیار شناختهشده است. وی در کتاب مغز افشاگر تجربیات خودش در مواجهه با بیمارانی که از اختلالات عصبی یا خواب رنج میبردند را با ما به اشتراک میگذارد.
همچنین او با تکیه بر یافتهها و تجربیات خود، بسیاری از سوالات گنگ و مبهم درباره مغز را برای ما روشن میسازد. از نحوه شکل دادن زبان بدن گرفته، تا فرآیند تصمیم گیری و حتی رویاپردازی، همگی در این کتاب گفته شدهاند. حتی اعتقاد یا عدم اعتقاد به خدا هم در این کتاب با استفاده از یافتههای نوروساینس بررسی میشود. نشر شورآفرین این کتاب را با ترجمه رضا علوی روانه بازار کرده است.
5- چرا گورخرها زخم معده نمیگیرند
شاید اسم این کتاب برای شما عجیب باشد، اما این یکی از بهترین کتاب ها نوروساینس است که به زبانی ساده ما را با مفاهیم آن آشنا میکند. تقریبا همه افراد میتوانند با مطالعه کتاب چرا گورخرها زخم معده نمیگیرند با این حقیقت آشنا شوند که استرس و اضطراب چگونه میتواند سلامت آنها را به خطر بیندازند. رابرت اسپولسکی، نویسنده کتاب، با انجام تحقیقاتی بر روی بابونها، متوجه شد که استرس مزمن میتواند زمینه بروز بیماریهای قلبی، دیابت و زخم معده را در آنها به وجود بیاورد.
این کتاب نگاه تازهای به استرس و تاثیر مخرب آن بر سلامتی ما دارد. حتی نگرانیهای اجتماعی مانند فقر و کودک آزاری میتوانند بر روی سلامت ذهنی و بدنی ما تاثیر بسیار بدی داشته باشند. برای همین هم میتوانیم بگوییم که کتاب چرا گورخرها زخم معده نمیگیرند استرس را از دریچه اتفاقات روزمرهای که برای ما در زندگی میافتند بررسی کرده است.
متاسفانه این کتاب هنوز در ایران ترجمه نشده است، اما به زودی ما خلاصه آن را در بخش خلاصه کتاب های سایت منتشر میکند.
6- اصول علم اعصاب
کتابی که بیش از 40 سال است در اوج است! کتاب اصول علم اعصاب بدون شک یکی از بهترین کتاب های نوروساینس است و سالها است به مخاطبان خود رابطه بین مغز و رفتار انسانها را یاد داده است. دکتر کندل در طول این 40 سال هم بارها با ویرایش این کتاب به کاملتر شدن شناخت ما از مغزمان کمک بیشتری کردند.
این کتاب ارتباط بین مغز، سیستم عصبی، رفتار و ژنهای ما را بررسی میکند. علاوه بر این، کتاب اصول علم اعصاب به بررسی مسائلی همچون قدرت و نحوه تصمیمگیری، بیماری پارکینسون و سکته مغزی میپردازد. با مطالعه این کتاب میفهمیم که مغز ما چگونه رفتارمان را کنترل میکند و باعث بروز رفتارهای خاص از ما میشود.
نشر دانشیاران ایران این کتاب را با ترجمه گروهی از مترجمان در ایران چاپ کرده است.
همچنین بخوانید: اختلالات حافظه ؛ خطرات و روش پیشگیری از ابتلا
7- خطای دکارت
اگر دوست دارید ارتباط بین احساسات، خِرد و مغز را از دریچه نوروساینس ببینید، خطای دکارت همان کتابی است که به دنبالش بودید. این کتاب که اتفاقا توسط آنتونیو داماسیوی مشهور نوشته شده است به ما نشان میدهد که احساسات و عواطف چگونه بر زندگی ما تاثیر میگذارند. در واقع آنطور که در کتاب خطای دکارت میخوانیم، استدلال و خرد ما، محصول رشد و گسترش دستگاه عواطف ما است.
عواطف و احساسات ما بهتر از زبانمان میتوانند آنچه در ذهنمان میگذرد را بیان کنند. برای همین هم این نویسنده به سراغ چنین موضوع مهمی رفته است. در واقع احساسات ما بسیار مهمتر از چیزی که تا الان تصور میکردیم هستند. ما برای تفکر و تصمیمگیری نیازمند احساسات و عواطف خود هستیم.
نامگذاری این کتاب در نوع خود بسیار جالب است. نقل قول بسیار مشهوری از دکارت وجود دارد که میگوید: من میاندیشم، پس هستم. اما داماسیو در کتابش این نقل قول را به چالش میکشد. در واقع او با استناد به تحقیقات موجود به ما نشان میدهد که احساسات عواطف ما حتی پیش از قدرت تفکرمان قرار دارند. برای همین هم توانایی و قدرت تفکر مهمترین مولفه زندگی انسان نیست.
این کتاب در ایران با 3 ترجمه مختلف در دسترس است.
8- فرضیهی خوشبختی
اگر دوست دارید اهمیت نوروساینس در زندگی روزمره و هنگام مواجهه با مشکلات را بدانید، حتما کتاب فرضیه خوشبختی را بخوانید. جاناتان هایت روانشناس مشهور و نویسنده این کتاب به ما 10 فرضیه مشهور درباره خوشبختی و خوشحالی را معرفی میکند. هر فصل از این کتاب به یکی از این 10 نظریه اختصاص دارد.
با مطالعه این کتاب میفهمیم که پیروی از فلسفه و خرد صحیح در زندگی تا چه اندازه میتواند بر روی زندگی شخصی و به خصوص شادی و خوشبختی ما تاثیرگذار باشد. هایت به ما نشان میدهد که شادی و خوشبختی عامل مهمی برای تجربه یک زندگی موفقیت آمیز است. همچنین با مطالعه این کتاب ما درمییابیم که کنترل و غلبه بر استرس در واقع خودِ خوشبختی است.
نشر نوین این کتاب را با ترجمه ساناز فرشیدفر منتشر کرده است.
از دست ندهید: بهترین کتاب ها برای کاهش استرس و درمان اضطراب
9- خلقت و تکامل مغز و روان
حیف است که فهرستی از بهترین کتاب های نوروساینس داشته باشیم و هیچ اثری از دانشمندان ایرانی در آن نباشد. کتاب خلقت و تکامل مغز و روان اثر دکتر تقی کیمیایی اسدی است. او چکیده 3 دهه تجربه خود در بیمارستانهای دانشگاهی پنسیلوانیا و جرج واشنگتن را در این کتاب آورده است و آنها در کنار آخرین یافتهها و تحقیقات علمی میگذارد تا بتواند به برخی از سوالاتی که در رابطه با مغز وجود دارند پاسخ دهد.
دکتر اسدی در این کتاب رود شکل گیری و تکامل مغز از ابتدای خلقت تا امروز را بررسی میکند و به ما نشان میدهد که بخشهایی که مسئول چیزهایی مثل حافظه و هیجانات در زندگی هستند چگونه در این سالها در زندگی ما تکامل پیدا کردند. او علاوه بر مغز به سراغ خواب هم میرود و آن را از دریچه زیست شناسی بررسی میکند. این کتاب را نشر نگاه معاصر در ایران منتشر کرده است.
10- قدرت اعجاب انگیز نیمکره های مغز
گاهی اوقات ی حادثه تلخ و خطرناک میتواند تغییر مثبتی در زندگی ما ایجاد کند و بینش ما را دگرگون کند. این همان اتفاقی است که پس برای جیل بولت تیلور افتاد. صبح یک روز در سال 1996 او که یک متخصص اعصاب 37 ساله و کاملا سالم بود، دچار یک سکته مغزی شد. اتفاقی که باعث شد او در طول 4 سال توانایی صحبت کرد«، راه رفتن و حتی به خاطر آوردن بخشی از گذشتهاش را از دست بدهد. دلیلش هم آسیب جدی بود که نیمکره چپ مغز او متحمل شده بود.
البته این تمام ماجرا نیست. دکتر تیلور هیچوقت امیدش را از دست نداد و سعی کرد از نیمکره راست مغزش، که در سکته آسیب ندیده بود برای درمان خود کمک بگیرد. نتیجه چه شد؟ او در طول 8 سال توانست کاملا بهبود پیدا کند. برای همین هم در کتاب قدرت اعجاب انگیز نیمکره های مغز تمام تجربیات خودش را با ما به اشتراک میگذارد. این کتاب برای بهبود کسانی که به دلیل سکته یا سایر حوادث دچار آسیب مغزی شدهاند بسیار مناسب است و میتواند تا حد زیادی به درمان آنها کمک کند.
آخرین اثر در فهرست بهترین کتاب های نوروساینس را نشر سلماس با ترجمه سیمین پناهی فرد منتشر کرده است.