برای همه ما پیش آمده که قبل از نوشتن یک متن یا ایجاد یک ایده خلاقانه و نوآورانه در زندگی خود دچار مشکل شویم. گاهی اوقات حتی ما حس میکنیم که مغزمان از کار افتاده است. اولین چیزی که سد راه ما در بروز خلاقیتمان میشود، باورهای اشتباهمان است. بیشتر ما تصور میکنیم که خلاقیت یک ویژگی ذاتی است و از ابتدا درون افراد وجود دارد. اما این باور کاملا اشتباه است. ما میتوانیم خلاقیت را درونمان رشد دهیم و از آن برای بهبود زندگی خود استفاده کنیم. در این مقاله قصد داریم مورد از بهترین کتاب های افزایش خلاقیت برای افراد و استفادههای مختلف را به شما معرفی کنیم. مطالعه این کتابها به ما کمک میکند تا یاد بگیریم چگونه ذهنی خلاق داشته باشیم. قبل از معرفی این کتابها، بیایید ببینیم اصلا چرا باید برای افزایش خلاقیت کتاب بخوانیم.
چرا برای افزایش خلاقیت کتاب بخوانیم؟
خواندن کتاب همیشه راهی خوب و مطمئن برای تقویت مهارتهای فردی بوده و هست. در واقع بیشتر کتابهای این لیست یا برگرفته از مطالب علمی هستند و یا از دل تجربیات اشخاص خلاق بیرون آمدهاند. پس در هر دو حالت کتاب های افزایش خلاقیت حاوی نکات کاربردی و مفیدی هستند. البته این نکته را به یاد داشته باشید که تمامی کتابهای موجود در این مقاله مستقیما بر خلاقیت تاثیر نمیگذارند. برخی از این کتابها بر روی برخی دیگر از جنبههای شخصیتی شما تاثیرگذارند که به صورت غیرمستقیم باعث افزایش خلاقیت و توسعه فردی شما خواهد شد. پس اگر آماده هستید به سراغ این کتابها برویم.
1- کتاب با چرا شروع کنید
این کتاب اگرچه به صورت مستقیم درباره افزایش خلاقیت نیست، اما نکات موجود در آن میتواند به شما کمک کند تا دیگران را تحت تاثیر قرار دهید. این موضوع مخصوصا زمانی به کمک شما میآید که کسب و کار مخصوص خودتان را داشته باشید. در واقع دانستن دلیل “چرا”های زندگیمان به ما کمک خواهد کرد که خود را از دیگران متمایز سازید. این همان نکتهای است که بیشتر کمپانیهای خلاق مانند اپل هم از آن استفاده میکنند. علاوه بر این، کتاب “با چرا شروع کنید” به شما کمک خواهد کرد تا هدف خود را هم تعیین کنید. زمانی که شما هدف خود را به خوبی تعیین کرده باشید، آنگاه با دید بازتر و خلاقیت بیشتری برای رسیدن به آن تلاش خواهید کرد. این کتاب میتواند مسیر خلاقیت را برای کسبوکارها هموار کند. این کتاب در ایران توسط علیرضا خاکساران ترجمه و در نشر آموخته به چاپ رسیده است.
در بخشی از این کتاب میخوانیم:
“اگر شما افراد را فقط بر اساس توانایی آنها در انجام یک کار استخدام کنید، آنها فقط برای پول کار میکنند. اما اگر آنها را بر اساس باوری که بهشان دارید استخدام کنید، آنگاه این افراد از دل و جان برای شما مایه میگذارند.”
2- کتاب شرکت خلاقیت
خلاقیت را از افراد خلاق بیاموزید. بیشتر شما شرکت پیکسار (Pixar) را میشناسید و احتمالا از تماشای انمیشنهای آن لذت بردهاید. حال همبنیانگذار و رئیس ساق این کمپانی یعنی اد کتمول کتابی را منتشر کرده که میتواند به افراد کمک کند تا سطح خلاقیت خود را به پیکسار برسانند. نکته جالبی که این کتاب را به اثری خواندنی تبدیل میکند، برخی خاطرات اد است. او در این کتاب خاطرات پشت برخی از بهترین انیمیشنهای این کمپانی مانند داستان اسباب بازی و در جستجوی نمو را بیان کرده است. همچنین او از فضای موجود در کمپانی پیکسار صحبت کرده و به ما نشان داده است که چگونه در این محیط افراد دست به نوآوری میزنند. خواندن این کتاب هم به ویژه به افرادی که به دنبال افزایش خلاقیت در محل کار هستند توصیه میشود. شورش بشیری این کتاب را در ایران ترجمه و نشر میلکان آن را به چاپ رسانده است.
آنطور که در مجله فوربز نوشته شده:
“خواندن کتاب شرکت خلاقیت شما را با تجربیات گرانبهایی آشنا میکند که بسیاری از آنها به شکل دهی یک فرهنگ خلاقانه در محیط کار کمک میکنند. “
3- کتاب نبرد هنرمند
هرکسی به شکلی با نیاز به خلق بودن روبرو بوده این را میداند که افراد معمولا از خلاق بودن گریزانند. دلیلش هرچه که هست باعث میشود ما ساعتها به کاغذهای سفید خیره نگاه کنیم، انگشتانمان روی صفحه کیبورد خشکشان بزند و یا از دیدن فایل ورد خالی خسته شویم. در واقع ذهن ما خیلی وقتها بیشتر از آنکه به کاری که باید انجام دهد بیندیشد، در حال فرار از آن است. اما نوبت به آن رسیده که بالاخره در این نبرد درونی پیروز شویم. کتاب نبرد هنرمند نوشته استیون پرسفیلد حاوی نکاتی است که به ما کمک میکنند از این موانع خلاقیت بگذریم. در واقع پرسفیلد سعی کرده با نکات و نصیحتهای کوتاه و کاربردی به ما کمک کند تا مزه خلاقیت را بچشیم. شورش بشیری این کتاب را ترجمه و نشر میلکان آن را چاپ کرده است.
4- کتاب تفکر سریع و کند
همه ما دو سیستم فکری داریم. اما این دو سیستم فکری کدامند؟ سیستم فکری اول بر اساس غریزه ما عمل کرده و در تصمیمگیریهای سریع و آنی ما نقش دارد. حال آنکه سیستم فکری دوم عمیقتر و آهستهتر است. نکته مهم اینجاست که تا وقتی این دو سیستم فکری را درک نکرده باشیم، تفکری تنبل خواهیم داشت. تفکر تنبل هم دقیقا بلای مهمی است که مانع خلاقیت ما میشود. اگرچه در برخی موارد تصمیمات و افکار سریع میتوانند موجب بروز خلاقیت ما شوند، اما در بیشتر موارد ما برای این کار به تفکر عمیق نیاز داریم. دنیل کانمن در این کتاب به ما تمریناتی را میآموزد که به کمک آنها میتوانیم سریع و آهسته بیندیشیم. به این ترتیب با استفاده از قسمتهای صحیح مغز، میتوانیم خلاقیت خود را بروز دهیم.
این کتاب که قبلا آن را در مقاله بهترین کتاب های روانشناسی معرفی کرده بودیم در ایران توسط چند انتشارات ترجمه و به چاپ رسیده است که پیشنهاد ما ترجمه فروغ تالوصمدی از انتشارات دانش بهمن است. همچنین ترجمه حسین علیخانی و جمشید پرویزیان از نشر ققنوس و ترجمه نغمه رضوی که انتشارات هورمزد به چاپ رساندهاند هم میتوانند سایر انتخابهای شما باشند.
5- کتاب عادت خلاق
خلاقیت یک موهبت الهی و ویژگی ذاتی نیست. بلکه شما میتوانید با تمرین و تغییر میزان آن را افزایش دهید. توآیلا ثارپ که یک طراح و مربی حرکات رقص باله است، در این کتاب تجربیات خود را برای تبدیل شدن به یک فرد خلاق گردآوری کرده است. مهمترین نکته و یا درس این کتاب آن است که شما باید آگاهانه تصمیم بگیرید تا خلاقیت به بخشی از زندگیتان تبدیل شود. تنها در صورتی میتوانید یک فرد خلاق باشید که اجازه دهید این خلاقیت در زندگی شما جریان داشته باشد. این کتاب حاوی تمریناتی است که با افزایش خود آگاهی به شما کمک میکنند تا خلاقیت خود را تقویت کنید. انتشارات کتاب مرو این اثر را با ترجمه مهدی گازر در ایران به چاپ رسانده است.
همچنین بخوانید: معرفی و خلاصه کتاب عادت های اتمی
6- کتاب خلاقیت و نوآوری
علی شمیسا از جمله نویسندگان ایرانی است که تاکنون درباره خلاقیت و کنجکاوی چندین کتاب نوشته است. اما بهترین کتاب او در این زمینه همین کتاب خلاقیت و نوآوری است. او سعی کرده در این کتاب نکات و عواملی که موجب خلاق شدن یا عدم خلاقیت یک فرد میشوند را برای افراد شرح دهد. در واقع این کتاب راهنمایی است که شما را با مباحث مقدماتی و پایه خلاقیت آشنا میکند. مهمترین نکتهای که شمیسا در این کتاب به آن اشاره میکند، سیستمهای خلاق و غیرخلاق هستند. به گفته او سیستمی که در یک محیط وجود دارد میتواند میزان خلاقیت افراد را تحت تاثیر قرار دهید. در واقع به یک فرد خلاق اگر در سیستمی قرار بگیرد که خلاقیت در آن جایی ندارد، رفته رفته این قابلیت خود را از دست خواهد داد. البته عکس این موضوع هم صدق میکند. این کتاب در نشر ذهن آویز به چاپ رسیدهاست.
7- کتاب خلاقیت و حل مسئله
چه چیزی موجب برتری یافتن یک کسب و کار بر دیگری میشود؟ جواب ساده است، داشتن خلاقیت و استفاده از آن در حل مشکلات و روبرو شدن با چالشها. ارتباط بین بازدهی و سود با افکار و ایدههای درون ذهن ما نشان میدهد که خلاق بودن برای موفقیت شغلی ضروری است. در واقع استفاده از خلاقیت در حل مسائل و مشکلات باعث صرفهجویی در زمان، انرژی و هزینههای ما میشود. برایان تریسی سعی کرده در این کتاب با معرفی 21 تکنیک کاربردی و مفید شما را برای تبدیل شدن به فردی خلاق راهنمایی کند. این تکنیکها از زبان کسی گفته میشوند که یکی از مهمترین افراد در زمینه هوش مالی و توسعه فردی به حساب میآید. برخی از این تکنیکها عبارتند از:
- سوالات متمرکزی بپرسی
- 3 محرک اصلی که خلاقیت شما را تحریک میکنند را به کار بگیرید.
- د که به شما در رسیدن به راهحل یادی میکنند.
و….
8- کتاب مثل یک هنرمند بدزد!
یکی از دغدغههایی که بیشتر ما موقع بروز خلاقیت داریم، نو بودن و تازگی آن است. در واقع خود کلمه نوآوری هم همین موضوع را تصدیق میکند. اما پرسش اصلی اینجاست: آیا میتوان کاری کرد که 100درصد متعلق به خودمان باشد؟ اصلا از کجا میتوانیم مطمئن شویم که عمل خلاقانه ما پیش از این انجام نشده باشد؟ کتاب مثل یک هنرمند بدزد اثر آستین کلئون است. او در این کتاب به مخاطب آموزش میدهد که چگونه با استفاده از 10 راهکار ساده در دنیای امروز خلاق باقی بماند. این راهکارها در درجه اول به شما کمک میکنند تا این واقعیت را که تمام ایدهها قبلا استفاده شدهاند را بپذیرید. سپس میتوانید با استفاده از آنها خلاقیت خود را در دنیای دیجیتالی امروز بروز دهید.
نویسنده کتاب مثل یک هنرمند بدزد سعی کرده به جای مقابله بیفایده با این طرز فکر غلط، راه صحیح وام گرفتن از ایدههای دیگران را به شما بیاموزد. متن این کتاب جالب و خواندنی است و نویسنده شما را برای ارتباط با درونتان آماده میکند. ارتباطی که میتواند موجب شکوفا شدن خلاقیت شما شود. این کتاب در ایران توسط کوشا موسوی ترجمه و در نشر مروارید به چاپ رسیده است.
کلئون در بخشی از این کتاب مینویسد:
“از تمام هنرمندان پرسیده میشود که: ایدههایت را از کجا میآوری؟
اما تنها یک هنرمند صادق است که میگوید: من آنها را میدزدم.”
همچنین بخوانید: معرفی و خلاصه کتاب افسانه کاریزما
9- کتاب خودباوری در خلاقیت
همانطور که تا اینجا گفتیم، خلاقیت یک ویژگی ذاتی و خدادادی نیست. به همین دلیل هم نباید تصور کرد که تمام افراد هنرمندنما یا کسانی که ظاهری شبیه به هنرمندان دارند لزوما خلاقند. تام و دیوید کلی در این کتاب به ما آموزش میدهند که چگونه میتوانیم با داشتن تفکر خلاق در هر زمینه از زندگی پیشرفت کرده و بازدهی بیشتری داشته باشیم. این دو نویسنده کارشان را به خوبی بلدند، برای همین هم این اثر از بهترین کتاب های افزایش خلاقیت به حساب میآید. دیوید کلی برای دانشگاه استنفورد برنامهای طراحی کرده است که افراد به کمک آن میتوانند با طراحی افکار خود به حداکثر توانشان برسند. تام کلی هم نویسنده کتاب هنر نوآوری است. این کتاب فوقالعاده در ایران توسط مرتضی خضری پور و مهدی کیامهر ترجمه شده است. انتشارات آریانا قلم نیز آن را منتشر کرده است.
بهترین کتاب برای افزایش خلاقیت ؛ سخن پایانی
همانطور که دیدید تقریبا در تمام این کتابها به نقش تمرین و تلاش برای افزایش خلاقیت اشاره شده بود. خلاقیت شما ثابت نیست و نخواهد بود. در واقع مانند سایر ویژگیهای مغز شما میتوانید با تمرین مداوم و استفاده از راهکارهایی که در این کتابها گفته شده آن را تقویت کنید. پیشنهاد میکنیم با توجه به توضیحات داده شده کتاب مورد نیاز خود را انتخاب کنید. به این ترتیب روند افزایش تمرکز خود را سریعتر کردهاید.