عدم تمرکز در بزرگسالان ؛ دلایل و روش‌های درمان

حتما شما هم تا الان بارها دسته کلید خود را در خانه جا گذاشته‌اید. و یا وقتی به سوپرمارکت محل خود رفتید و خواستید پول خریدتان را حساب کنید، فهمیده‌اید که کیف پول همراهتان نیست! فروشنده هم به شما چشمکی زده و با گفتن جمله “باشه حالا میاری” شما را به چیزهایی که خریده‌اید روانه منزل کرده است. خجالت زده شدن در چنین شرایطی کمترین اتفاقی است که برای ما می‌افتد. احتمالا فورا هم به خودمان و حافظه کوتاه مدت ضعیفمان لعنت می‌فرستیم. در صورتی که مشکل از حافظه نیست! بلکه این تمرکز ماست که باعث فراموش شدن کارها می‌شود. در این مقاله قصد داریم دلایل عدم تمرکز در بزرگسالان را پیدا کرده و برای هریک از آنها چاره‌ای بیندیشیم.

پس اگر دوست ندارید بازهم جلوی در و همسایه و توی مغازه خجالت زده شوید، این مقاله را از دست ندهید.

دلایل عدم تمرکز در بزرگسالان

تمرکز کردن در دنیای شلوغ و پر سر و صدای امروز به تنهایی کار مشکلی است. حال اگر فرد بزرگسالی هستیم و احتمالا والدین فرزند یا فرزندانی به حساب می‌آییم، این تمرکز کردن برای ما حتی سختتر هم خواهد شد.

اما خبر خوب این است که ما در هوش برتر ایرانیان با مطالعه و بررسی مقالات به روز دنیا، به این نتیجه رسیدیم که برخی عوامل موجب عدم تمرکز در بزرگسالان می‌شوند. به همین دلیل هم تصمیم گرفتیم تا در این مقاله به آنها بپردازیم. در لیست زیر تعدادی از این عوامل آورده شده است:

1. مصرف سیگار و الکل
2. ADHD
3. بیخوابی
4. افسردگی
5. وسواس
6. استرس روزمره
7. محیط زندگی و کار
8. مشکلات پزشکی
9. تنبلی مغز

۱- به سیگار و الکل نه بگویید

سخت است نه؟ بله ترک کردن هر عادتی سخت است. به خصوص اینکه بخواهید آن را بدون هیچ جایگزینی ترک کنید. اما منظور ما از جایگزین استفاده از پدهای نیکوتین دار برای سیگار نیست. در واقع تحقیقات نشان داده است که بهترین راه ترک سیگار ترک ناگهانی آن است.

در مورد الکل هم بهتر است همین استراتژی را پیش بگیرید. الکل تاثیری به شدت منفی بر روی مغز و مخصوصا سلول‌های خاکستری دارد. مخصوصا اگر از الکل در سنین پایین و نوجوانی استفاده می‌کنید، به شما هشدار می‌دهیم. چرا که این کار موجب عدم تمرکز در نوجوانان و بعد از آن در بزرگسالان خواهد شد.

بهتر است هر دوی این عادات بد را با ورزش کردن جایگزین کنید. برای ورزش هم حتما لازم نیست قهرمانی در سطح کشور به دست آورید! همین که هر روز کمی نرم بدوید و یا حداقل کمی حرکات کششی انجام دهید و پیاده روی کنید کافی است. (به شرط آن که هنگام پیاده روی هوس سیگار کشیدن به سرتان نزند!

۲- یک بزرگسال بیش فعال!

ترکیب عجیبی است، اما حقیقت دارد. در واقع بیش فعالی یا همان ADHD  فقط در کودکان و نوجوانان وجود ندارد. نوع خاصی از این بیماری می‌تواند در آدم بزرگ‌ها هم نمود پیدا کند! نتیجه آن هم چیزی جز عدم تمرکز در بزرگسالان نخواهد بود. اگر شما هم مشکوک به این بیماری هستید، بهتر است که خیلی زود به روانشناس برای درمان مراجعه کنید.

اما بیش فعالی در بزرگسالان کمی با کودکان متفاوت است. در واقع در بزرگسالان ما افراد را در حال بالا رفتن از در و دیوار نخواهیم دید! بلکه این افراد مدام کارهای خود را فراموش می‌کنند. مثال سوپرمارکت را فراموش نکرده‌اید که؟ به همین صورت عدم اطمینان از اینکه آیا در را قبل کرده‌اید یا نه یا هرچیز دیگری می‌تواند نشانه‌‌ای از این مشکل باشد. پس قبل از هرچیز، اگر چنین شرایط و علائمی را در خود دیدی، خیلی زود به پزشک مراجعه کنید.

بیشتر بخوانیم: عدم تمرکز در نوجوانان

۳- فکر خوابتان باشید!

بارها در تاثیر خواب بر یادگیری صحبت کرده‌ایم. شما در هنگام خواب به مغز و تمامی بدن خود استراحت می‌دهید. با این تفاوت که در طول روز شما با دراز کشیدن و انجام ندادن هیچ کاری هم ممکن است بتوانید خستگی اندام‌های خود را رفع کنید. در حالی که خستگی مغز فقط با خوابیدن از بین می‌رود.

برای دوری از بی خوابی که یکی از مهمترین عوامل عدم تمرکز در بزرگسالان است، سعی کنید حتما شب‌ها به اندازه کافی بخوابید. همچنین یک چرت یک ساعته در طول روز هم می‌تواند به سلامت و خستگی در کردن مغز شما کمک ویژه‌ای بکند.  

۴- امان از افسردگی

بد نیست بدانید که بر اساس گزارش‌های رسمی، تقریبا ۵۰ درصد از کشور ما با افسردگی دست و پنجه نرم می‌کنند. این یعنی نیمی از ایرانی‌ها افسرده هستند. البته این موضوع فقط مربوط به ایران نیست و خیلی از متخصصین افسردگی را مهمترین بیماری انسان در قرن ۲۱ام می‌دانند.

حالا پرسش اصلی این است که افسردگی چگونه موجب عدم تمرکز در بزرگسالان می‌شود؟  بد نیست بدانید که عواملی که باعث افسرده شدن شما می‌شوند، همچنین موجب ترشح یکسری مواد و هورمون‌ها در مغز ما هم خواهند شد. این مواد غیر ضروری با تاثیر منفی که بر روی مغز ما می‌گذارند، سبب می‌شوند که ناحیه اسبک در مغز ما خوب کار نکند. نتیجه هم عدم تمرکز در بزرگسالان و کودکان خواهد بود. تاثیر افسردگی بر تمرکز هم به همین دلیل منفی است. 

اولین راه پیشنهادی ما برای مقابله با افسردگی همان ورزش کردن است. اما اگر شرایط ورزش را ندارید و یا احساس می‌کنید که این بیماری زیاد از حد در شما پیشرفت کرده است، بهتر است که هرچه سریعتر به یک پزشک مراجعه کنید.

کلیشه‌هایی مثل “مگه من دیوونم که برم پیش روانشناس” را دور بریزید. مطمئن باشید اگر با افسردگی خود مقابله نکنید، مشکلات بزرگتری برای شما اتفاق می‌افتد.

۵- عدم تمرکز در بزرگسالان به لطف وسواس!

وسواس فکری اگرچه به ظاهر آدم ها را محتاط می‌کند، اما در واقع به آنها آسیب می‌رساند. بد نیست بدانید یکی از عواملی که می‌تواند موجب عدم تمرکز در بزرگسالان شود هم همین وسواس است. وسواس داشتن یا توجه بیش از حد به یک چیز می‌تواند شما را از تمرکز کردن بر روی کارهای دیگرتان باز دارد.

مثلا کسانی که به وسواس در مطالعه دچار هستند، علیرغم وقت و انرژی زیادی که صرف درس خواندن می‌کنند، معمولا نمرات خوبی نمیگیرند. البته شاید هم نمراتشان خوب باشد، اما با برطرف کردن وسواس خود می‌توانستند همان نمرات را با مطالعه ساعت‌های کمتری به دست بیاورند.

 در مورد بقیه بخش‌های زندگی شما هم چنین چیزی صدق می‌کند. به جای اینکه بیش از حد به کارهایی که باید انجام بدهید فکر کنید و ذهن خود را مشغول کرده باشید، بهتر است که از جای خود بلند شده و قدمی در جهت انجام دادن آنها بردارید.

۶- استرس روزمره، حساس نشو!

استرس روزمره ششمین عامل موثر در عدم تمرکز در بزرگسالان است. این استرس می‌تواند منبع مختلفی داشته باشد. از مشکلات کاری گرفته تا جر و بحث‌های خانوادگی، از قیمت طلا و ارز گرفته تا خرابی ماشین. همه این موضوعات می‌توانند مثل یک سرنگ استرس را داخل رگ‌های ما تزریق کنند.

برای اینکه بتوانیم بر این استرس غلبه کنیم اما راه‌های مختلفی پیش روی ماست. مثلا بهتر است هر وقت استرس چیزی به سراغتان آمد به این فکر کنید که بود و نبود آن تا چه اندازه زندگی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟ متاسفانه ما در خیلی از شرایط مشکلات کوچک را به اندازه‌ای بزرگ می‌کنیم که گویی مسئله مرگ و زندگی هستند. در حالی که شاید اگر دقت کنیم کوچکترین تاثیری در زندگی ما نداشته باشند.

البته این تکنیک در همه موارد قابل استفاده نیست. متاسفانه افراد زیادی در جامعه ما مشکلاتی حیاتی دارند که با این استراتژی ها قابل حل نیستند. به همین دلیل هم توصیه می‌کنیم که حتما به مقاله ذهن آگاهی چیست سری بزنید و این مهارت را یاد بگیری تا در کمال تمرکز و آرامش به کارهای روزمره خود برسید.

۷- شلختگی را کنار بگذارید

محیط خانه و محل کار می‌توانند منبع بزرگی از استرس برای شما باشند. استرسی که با همان استراتژی‌هایی مثل ذهن آگاهی یا حتی مدیتیشن قابل حل است. اما دیگر چه کارهایی از عدم تمرکز بزرگسالان در محیط خانه و محل کار جلوگیری می‌کند؟

اولین، مهمترین و شاید ساده‌ترین چیزی که می‌تواند شما را از حواس پرتی نجات بدهد، مرتب بودن است. اگر در منزل یا محل کار میز کار شما شلوغ باشد، مغز شما خیلی ساده‌تر از قبل تمرکزش را از دست خواهد داد. پس قبل از شروع کار خود حتما میزتان را مرتب کنید.

اگر در منزل کار می‌کنید هم تمیز کردن و مرتب کردن محیط اتاقی که در آن کار می‌کنید یا حتی تمام بخش‌های خانه به افزایش تمرکز شما کمک خواهد کرد. در واقع بد نیست بدانید که اتاق شما هر اندازه شلخته و ریخت و پاش باشد، مغزتان هم به همان میزان درگیر خواهد بود.

۸- نقش سلامت در عدم تمرکز بزرگسالان

از افسردگی که بگذریم، برخی از مشکلات پزشکی و سلامتی هم می‌توانند تمرکز افراد بزرگسال را برهم بزنند. البته اغلب این مشکلات با استفاده از رژیم غذایی مناسب و ورزش کردن رفع خواهد شد. مصرف بیش از اندازه نمک و شکر مثلا یکی از عواملی است که با بالا بردن فشار خون و افزایش احتمال ابتلا به دیابت باعث عدم تمرکز در بزرگسالان می‌شود.

اما بهترین راه این است که علاوه بر تهیه و تعیین رژیم غذایی خوب و مغذی، هر چند وقت یکبار خودمان را چکاپ کنیم. چکاپ کرده به ما کمک می‌کند تا اگر هم مشکلی داریم آن را با خود این ور و آن ور نبریم و خیلی زود به دنبال درمانش باشیم. این موضوع به شمایی که ممکن است بیماری‌های زمینه‌ای داشته باشید به شدت توصیه می‌شود.

۹- مغز خود را به کار بیندازید

تنبلی کردن همیشه که مربوط به خوردن و خوابیدن و کارهای فیزیکی نیست! گاهی اوقات تنبلی کردن در مغز و ذهن ما اتفاق می‌افتد. برای اینکه بتوانید بازده مغز خود را افزایش دهید، راه‌های زیادی پیش روی شما هستند.

اولین راه استفاده از بازی های تمرکزی است. اینگونه بازی ها به شما کمک می‌کنند که سطح هشیاری خود را بالا نگه دارید. چگونه؟ مثلا شطرنج بازی کردن را در نظر بگیرید. یک حرکت اشتباه در شطرنج می‌تواند باعث باخت شما شود. پس شما باید مدام حواستان به حرکات خود روی صفحه باشد. علاوه بر آن فکر کردن به حرکت‌های بعدی باعث خواهد شد که مغز شما مدام در حال پردازش باشد. اتفاقی که تا حد زیادی می‌تواند از عدم تمرکز در بزرگسالان و کودکان جلوگیری کند.

راه دوم اما این است که یادگیری یک زبان جدید یا یک ساز را شروع کنید. هرکدام از این کارها به شدت مغز شما را به  چالش خواهند کشید. علاوه بر آن هر دوی آن‌ها هم می‌توانند به شما کمک کنند که از لحاظ مالی و اجتماعی هم پیشرفت داشته باشید.

عدم تمرکز در بزرگسالان ؛ توصیه‌های پایانی

فراموش نکنید که گرچه بزرگسالان با نوجوانان و کودکان تفاوت‌هایی دارند اما عوامل عدم تمرکز آنها به شدت به یکدیگر نزدیک و شبیه است. همچنین بسیاری از این اتفاقات هم در همان بچگی قابل پیش بینی هستند. اما اگر از زمان بچگی شما هم گذشته است، می‌توانید با عمل کردن به نکات ذکر شده در این مقاله، تا حد زیادی تمرکز خود را افزایش دهید.

منابع : وبسایت Healthline

دانشگاه هاروارد