لایو افزایش هوش تطبیقی
چند وقتی هست که کمابیش درباره نو جدیدی از هوش حرف‌هایی زده می‌شود. هوشی که به گفته کارشناسان، برای موفقیت در دنیای امروز الزامی است! برای همین هم تصمیم گرفتم در این لایو با شما درباره هوش انطباقی یا Adaptability Quotient صحبت کنم.
منابع خیلی کمی درباره این نوع از هوش در مقایسه با سایر انواع هوش مثل هوش ریاضی یا همان IQ وجود دارد. دلیلش هم این است که این نوع از هوش به تازگی در جهان مورد توجه قرار گرفته است. اگر دوست دارید با هوش انطباقی بیشتر آشنا شوید و با تقویت هوش انطباقی فرصت رشد را برای خود فراهم کنید، حتما تا پایان این مقاله همراهمان باشید.
باهوش کیست؟!
مدت‌ها مردم فکر می‌کردند هر کس هوش ریاضی یا همان IQ قوی داشته باشد، فرد باهوشی است. برای همین هم مدام دنبال مقایسه کردن خودشان با ضریب هوشی نرمال بودند. البته این حرف اشتباه نیست، اما آیا تضمینی وجود دارد که افراد با IQ بالا حتما دستاوردها و موفقیت‌های زیادی کسب می‌کنند؟ ابدا! احتمالا همه شما افرادی را دیده‌اید که با وجود درسخوان بودن در دانشگاه و مدرسه، در نهایت نتوانستند دستاوردهای زیادی در زندگی شخصی و کاری خود ثبت کنند. برای همین هم نمی‌توان IQ را تنها عامل موفقیت افراد دانست.
هرچه زمان گذشت، محققان فهمیدند هرکدام از ما برای موفقیت به چیزی فراتر از صرفا توانایی درک و حل مسئله، یا تجزیه و تحیلی نیاز داریم. داشتن IQ بالا خوب است اما به هیچ وجه کافی نیست! پس کم کم این نظریه مطرح شد که شاید برای کسب دستاوردهای بیشتر، به نوع دیگری از هوش احتیاج داشته باشیم. اینجا بود که دانیل گولمن معروف، بر اساس نظریه هوش های چندگانه، به نوع دیگری از هوش اشاره کرد و آن را EQ یا هوش هیجانی نامید.
اما بیایید ببینیم هوش هیجانی چه ویژگی‌هایی دارد و چرا همچنان باید هوش انطباقی خود را تقویت کنیم؟
ویژگی‌های هوش هیجانی
بنا بر تحقیقات و همچنین گفته‌های خود گولمن، افرادی که EQ قوی‌تری دارند، می‌توانند:
- دستاوردهای بیشتری کسب کنند.
- پشتکار زیادی دارند.
- به خودشان انگیزه می‌دهند.
- تلاششان بیشتر از سایرین است.
- خواسته های خود را به تاخیر می‌اندازند.
- و از همه مهمتر، استرس و اضطرابشان را کنترل می‌کنند.
اما چرا با این وجود، هنوز هم به هوش انطباقی نیاز داریم؟
همچنین بخوانید: اهمیت هوش هیجانی در محیط کار
چرا به هوش انطباقی نیاز داریم؟
قدرت تجزیه و تحلیل و حل مسئله در کنار توانایی کنترل احساسات و هیجانات در مواقع حساس، به نظر برای موفق شدن و موفق بودن کافی است. اما چرا باز هم تاکید ما بر تقویت هوش انطباقی است؟ خب بیایید یک مثال ساده بزنیم.
احتمالا شما هم تجربه دیدن رشد ناگهانی کسب و کارها را داشته‌اید. مثلا مغازه‌ای که خیلی زود در محله شما کسب و کارش گرفت و به سود زیادی رسید. اما بعد از مدت کوتاهی و با یک تغییر سقوط کرد و مجبور شد کسب و کارش را تعطیل کند. مثلا تعداد زیادی از کافی‌نت‌ها با فراگیر شدن اینترنت پر سرعت، کسب و کارشان را تعطیل کردند. آن‌ها با وجود هوش ریاضی، هوش هیجانی، یا حتی هوش مالی بالایی که داشتند نتوانستند موفقیت خودشان را حفظ و ادامه دهند.
دلیل این اتفاق چیزی نبود جز نداشتن هوش انطباقی کافی! این افراد و کسب‌و کارها اگر هوش انطباقی بالایی داشتند، می‌توانستند خودشان را با تغییرات جدید تطبیق دهند در نتیجه هیچگاه سقوط نمی‌کردند و مجبور به تعطیل کردن کسب و کارشان نمی‌شدند. دلیل پافشاری من روی تقویت هوش انطباقی هم دقیقا همین موضوع است. این نوع از هوش توانایی سازگاری شما با محیطی که در آن زندگی می‌کنید را افزایش می‌دهد. در نتیجه با بروز چنین تغییراتی جا نمی‌خورید و مجبور به تغییر سبک و روش زندگیتان نخواهید شد.
یادتان باشد جهان با سرعتی باورنکردنی در حال تغییر است. پس بهتر است برای تغییرات آن آماده باشیم و با انعطاف پذیری از شکستن و خرد شدن خودمان جلوگیری کنیم.
تقویت هوش انطباقی
حالا که فهمیدیم چرا باید هوش انطباقی را در خودمان تقویت کنیم، نوبت به آن می‌رسد که روش تقویت آن را هم یاد بگیریم. همانطور که گفتیم جهان به سرعت در حال تغییر است. مثلا پاندمی کرونا به ما نشان داد که یک بیماری تا چه اندازه می‌تواند بر روی سبک زندگی ما انسان‌ها تاثیرگذار باشد. افراد باهوش از دل این تهدیدها فرصت می‌سازند و سایر افراد در گرداب نمی‌دانم‌ها غرق می‌شوند.
پس اولین قدم برا تقویت هوش انطباقی درون خودمان، این است که خود را تغییر دهیم. البته ما قبلا یک بار این کار را انجام دادیم، همان زمانی که تصمیم گرفتیم از دنیای کودکی خود بیرون بیاییم و آنچه یاد گرفته بودیم را حالا به ذهنیت و تصمیم‌گیری‌های خودمان اضافه کنیم! بله، همانطور که احتمالا حدس زدید، کودکان هوش انطباقی بالاتری نسبت به بزرگسالان دارند. مثلا خود من و شما اگر در کودکی مجبور به اسباب کشی می‌شدیم، خیلی زود در محله جدیدمان دوست یا دوستان جدیدی برای خود پیدا می‌کردیم. اما آیا این موضوع الان هم صدق می‌کند؟ آیا ما به عنوان یک بزرگسال می‌توانیم خیلی زود با محیط کاری جدیدمان انطباق پیدا کنیم؟ معلومه که نه!
اما خبر خوب اینجاست که می‌توانیم هوش انطباقی خود را تقویت کنیم. قبل از شروع بد نیست بدانید 80 درصد تلاش شما برای تقویت هوش انطباقی به مدیریت ذهن و مسائل روانشناسی برمی‌گردد. تنها 20 درصد به باقیمانده آن به اعمال و رفتارهای شما بستگی دارد. البته به طور کلی باید به صورت غیر مستقیم هوش انطباقی خودتون رو تقویت کنید و مطمئن باشید با این کار جان تازه‌ای به کسب و کار و زندگی خودتان می‌دهید.
بخش اول تقویت هوش انطباقی
راهکارهای روانشناسی
1- با خودتان صادق باشید
صداقت یکی از بزرگترین و بهترین ویژگی‌های افراد موفق است. شما هم برای اینکه بتوانید هوش انطباقی خودتان را تقویت کنید، بهتر است قبل از هرچیز با خودتان صادق باشید. توهم یادگیری و دانش از مخرب‌ترین چیزهایی هستند که متاسفانه درون ما زیاد دیده می‌شوند. پس به جای غرّه شدن به چنین چیزهایی، بهتر است که تصویری واقعی از خودتان بسازید. تصویری که شما را با تمام کم و کاستی‌هایش نشان می‌دهد.
بهترین روش این است که از بیرون به تصویری که همین حالا از خودتان دارید نگاه کنید و ببینید تا چه اندازه واقعی است و در چه بخش‌ها و مواردی هنوز باید پیشرفت کنید. جرات شکستن بتی که از خودتان ساختید را داشته باشید!
2- کنجکاو باشید
کنجکاو بودن خیلی هم بد نیست، البته تا زمان یکه به فضولی تبدیل نشده باشد! اگر در حال خواندن همین مقاله یا دیدن ویدیو لایو بودید و کلمه یا کلماتی ذهنتان را به خودشان مشغول کرد، همان لحظه تب جدیدی در مرورگرتان باز کنید و درباره آن سرچ کنید. اگر کلمه جدیدی در یک کتاب دیدید که معنی آن را نمی‌دانستید، فورا از دیکشنری کمک بگیرید. یادتان باشد ما همه در این دنیا زندگی می‌کنیم، پس هرچیزی که درون آن است یا به ما مربوط است یا دیر یا زود مربوط خواهد شد. پس بهتر است که یا خودتان درباره آن مطالعه کنید یا اینکه از کسی کمک بخواهید تا به شما کمک کند و درباره آن توضیح دهد.
پ.ن: البته منظور من چیزهای بی ارزش نیستند. هدف یادگیری و آگاهی از مواردی است که در زندگی ما تاثیر مستقیم دارند.
3- شجاع باشید!
برای بیشتر ما سخته که پامون رو از منطقه امن خودمون بیرون بذاریم. اما تا زمانی که این کار رو نکنیم چیز جدیدی یاد نمی‌گیریم و به مرور زمان مهارت‌ها و توانایی‌هامون فسیل می‌شوند یا به اصطلاح می‌گندند! پس بهتر است شجاعت به خرج دهید و جسارت تغییر را داشته باشید. یادتان باشد در بیشتر موارد فواید تغییر بیشتر از معایب آن است. پس شجاع باشید و تصمیمات خودتان را عملی کنید.
همچنین بخوانید: بهترین کتاب ها برای غلبه بر ترس
4- بهتر باشید!
من مدت‌ها هر روز صبح که از خواب بیدار می‌شدم با خودم عهد می‌کردم که امروز بهتر کار کنم. اتفاقی که تقریبا هیچوقت نمی‌افتاد! این موضوع درباره شما هم صدق می‌کند. اگر قصد دارید در شغل، تحصیل یا روابط خود بهتر عمل کنید، اول از همه باید تلاش کنید که آدم بهتری باشید. وقتی برای انسان بهتری بودن تلاش می‌کنید، ناخودآگاه کیفیت زندگی و اعمال شما هم افزایش پیدا می‌کند. پس به جای تمرکز روی کارها و اعمالتان، روی خودتون سرمایه‌گذاری کنید.
5- شنونده خوبی باشید
معروف است که خدا به ما دو گوش داده و یک دهان، تا دو برابر حرف زدنمان، به حرف‌های دیگران گوش کنیم. این مثل شاید ساده به نظر برسد، اما بسیار مهم است. در واقع افرادی که هوش انطباقی بالایی دارند، شنونده‌های بسیار خوبی هم هستند. این افراد اگر در بحثی هم شرکت کنند به دنبال پیروز شدن در آن بحث نیستند، بلکه دوست دارند باورها و عقایدشان را به چالش بکشند تا چیز یا چیزهای جدیدی یاد بگیرند. این کار حتی باعث تقویت هوش کلامی شما هم می‌شود.
پس به جای آنکه هنگام گوش دادن به صحبت‌های یک فرد در بحث به دنبال جواب بگردید، سعی کنید نظراتش را تجزیه و تحلیل کنید و از آن چیز جدیدی یاد بگیرید. به قول رابین شارما در کتاب راهبی که فراری‌اش را فروخت: اگر دانش آموز آماده باشد، معلم از راه می‌رسد.
بیشتر بخوانید: معرفی و خلاصه کتاب راهبی که فراری‌اش را فروخت
6- تعصب را دور بریزید
من همیشه می‌گویم که تعصب نقطه مقابل تعقل است. تعصب داشتن نسبت به هرچیزی باعث می‌شود شما نتوانید آزادانه و با ذهنیت باز به آن فکر کنید. قرن‌ها پیش این عقیده وجود داشت که زمین صاف است، اگر هم کسی با این حرف مخالفت می‌کرد گردنش را می‌زدند! این همان تعصبی است که باید از آن دوری کنید. یادتان باشد همیشه امکان این وجود دارد که شما در اشتباه باشید. پس با تعصب بی‌جا و بیهوده، تغییر و تقویت هوش انطباقی را برای خودتان سخت نکنید.
بخش دوم تقویت هوش انطباقی
راهکارهای عملی
1- از خودتان اما و اگر بپرسید
یکی از کارهای بسیار خوبی که به تقویت هوش انطابقی شما کمک می‌کند این است که از خودتان What If یا اگر فلان چیز رخ بدهد را مدام بپرسید. مثلا از خودتان بپرسید اگر فلان اتفاق بیفتد، من برای آن چه برنامه‌ای دارم. به این ترتیب اگر واقعا چنین اتفاقی در مسیر شما بیفتد، برای آن آماده خواهید بود. یادتان باشد آینده از همین الان شروع می‌شود. پس بهتر است از همین حالا برای آن آماده باشید و تصویر بزرگی از آن بسازید.
2- بر اساس تجارب گذشته زندگی نکنید
دنیا یک الگوی دائما تکرار شونده نیست! پس کسی که هوش انطباقی بالایی دارد، هیچگاه زندگی خود را بر پایه این الگوهای تکراری بنا نمی‌کند. بهتر است که به جای آنکه با توجه به تجربیات گذشته خود زندگی کنید، با استفاده از اطلاعات زمان حال تصمیم‌گیری کنید. به این ترتیب برای تغییرات احتمالی هم آماده خواهید بود.
3- آینده قابل پیش‌بینی نیست
هیچ الگو و نموداری نیست که بتوانید به کمک آن آینده را پیش‌بینی کنید. هیچ طالع بینی هم در این راه به شما کمک نمی‌کند. پس اگر شرایط خوبی ندارید، نگران نباشید که نمودار زندگیتان با همین شیب به سمت پایین حرکت کند. برعکس، اگر اوضاعتان خوب است هم زیادی به خودتان غرّه نشوید، چون شاید خیلی زود نمودار صعودی زندگیتان نزولی شود.
برای درک بهتر این موضوع خلاصه کتاب دوباره فکر کن را مطالعه کنید.
4- ریسک کنید
به چالش کشیدن خودتان یکی از مهمترین کارهایی است که برای تقویت هوش انطباقی باید انجام دهید. به طور کلی کسانی که هوش انطباقی بالایی دارند بیشتر ریسک می‌کنند. برای همین هم شجاعت بیشتری برای کسب موفقیت‌ها و دستاورهای جدید خواهند داشت. البته حتما قبل از ریسک کردن، همه جوانب را در نظر بگیرید.
5- سرگرمی مدرن داشته باشید
از مطالعه کتاب های جدید گرفته تا هر فعالیتی مثل گشت زنی در یوتیوب می‌تواند به تقویت هوش انطباقی شما کند. این فعالیت‌ها نکات جدیدی را به شما آموزش می‌دهند. مثلا آگاهی و یادگیری نکات جدید یکی از مهمترین فواید کتابخوانی است که می‌توانید با مطالعه کتاب‌های روز از آن بهره‌‌مند شوید. در واقع خودِ آموزش دیدن یکی از اصلی‌ترین شرایط برای تقویت هوش انطباقی است. پس هر سرگرمی یا کاری که می‌تواند به شما چیز یا چیزهای جدیدی بیاموزد را به برنامه خودتان اضافه کنید.
6- فراموش کنید!
بله، همیشه که نباید همه چیز را یاد گرفت یا به خاطر سپرد. گاهی اوقات بهتر است برای خالی کردن مغز و حافظه‌تان هم که شده فراموش کردن را تمرین کنید. در واقع فراموش کردن هم بخشی از پروسه یادگیری و سواد است. پس مطالب و اطلاعات به درد نخور زندگی را فراموش کنید و فضا را برای یادگیری چیزهای جدید باز کنید.
7- به قلب گوش کن
یادتان باشد قلب شما هیچگاه به شما دروغ نمی‌گوید. پس به جای آنکه در دوراهی مغز و قلب قرار بگیرید و مدام چنین چیزهایی را درون ذهنتان مرور کنید، تلاش کنید تا به ندای قلبتان گوش دهید و به آن پاسخ دهید. چیزی که از درون شما جوشیده باشید، هیچگاه به ضررتان نخواهد بود.
هوش انطباقی ؛ جمع بندی
همانطور که در ویدیو لایو دیدید و در این متن خواندید، هوش انطباقی از جدیدترین دسته‌بندی‌های هوش است که تقویت آن تاثیر بسیار زیادی بر روی موفقیت ما دارد. پس سعی کنید همانطور که در این لایو گفتم، ابتدا از لحاظ ذهنی و روانشناسی و سپس با اصلاح رفتارهای خود در جهت تقویت آن بکوشید.