نقش هوش هیجانی در محیط کار و موفقیت فرد و مجموعه

امروزه بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌ها سعی در تغییر دارند و این تغییرات تنها زمانی امکان پذیر هستند که تمامی مدیران و کارمندان آن شرکت با تغییرات ایجاد شده هماهنگ شوند. هوش هیجانی را می‌توان عنصر کلیدی و اصلی در مدیریت، ایجاد ارتباطات صحیح و اتخاذ تصمیمات صحیح دانست که در نهایت باعث رشد و توسعه فردی افراد می‌شود. با تحقیقات صورت گرفته در این حوزه می توان گفت که در آینده نزدیک مدیرانی موفق خواهند بود که بتوانند با کارکنان خود به خوبی ارتباط برقرار کنند. هوش هیجانی یکی از اصلی‌ترین مولفه های حرفه ای است که می توان به پیشرفت یک مجموعه کمک کند. حال در این مقاله سعی داریم درباره هوش هیجانی و تاثیر آن در محیط کار با شما صحبت کنیم.

هوش هیجانی و محیط کار

همه ما روزانه مجبور به گرفتن تصمیم‌های گوناگونی هستیم که تقریباً نیمی از آنها ارتباط مستقیم با احساسات ما دارند. احساسات ممکن است باعث شوند فکر کنیم گزینه B بهتر از گزینه A است و در نتیجه تصمیمات نامناسبی بگیریم. اگر از هوش هیجانی برخوردار باشیم احساسات دیگران را درک خواهیم کرد و احساسات خود را نیز کنترل درک و می‌کنیم. با داشتن این قابلیت و داشتن روابط سالم و توانایی حل مسائل کار کردن بسیار آسان تر می‌شود. زمانی که میزان هوش هیجانی در محیط کار پایین باشد افراد مسئولیت خطای خود را به عهده نمی‌گیرند، کارگروهی به شدت سخت می‌شود و در مواقعی که افراد نیاز به ارتباط با یکدیگر دارند رفتارهای جبهه گیرانه‌ای دیده می‌شود.

یکی دیگر از نشانه‌های هوش هیجانی در محیط کار را می‌توان درک کردن نقدهای سازنده دانست. با این حال هوش هیجانی بالا برای کارمندان اجازه حل مشکلات و اتخاذ تصمیمات به جا را خواهد داشت. افراد دارای هوش هیجانی بالا به راحتی شرایط سخت را تحمل می‌کنند. این افراد عموما با دیگران همدل هستند و به دیگران گوش می‌دهند. در واقع هوش هیجانی در محیط کار خود به خود باعث بهبود هوش میان فردی افراد نیز خواهد شد. 

نمونه تاثیر هوش هیجانی در محیط کار

آقای حمیدی مدیر شرکت واردات ساعت است و روزانه با افراد بسیاری در ارتباط است. این افراد شامل کارمندان و یا خریداران محصولات هستند. او در شغلش فردی بسیار موفق است. در واقع آقای حمیدی بیش از هر چیزی یاد گرفته چگونه در موقعیت‌های احساسی مختلف تصمیمات درستی داشته باشد. آقای حمیدی روزانه با شرایطی روبرو می‌شود که باید در یک دو راهی از میان گزینه‌های مختلف انتخاب کند. این انتخاب‌ها به شدت بر شرایط شغلی خود و همکارانش تاثیر می‌گذارد. او با استفاده از هوش هیجانی احساسات خود را کنترل می‌کند و تصمیمات درست اتخاذ می‌کند.

از سوی دیگر آقای علیزاده فروشنده محصولات خاص در بازار است. او از کودکی با مفهوم هوش هیجانی آشنا نبوده است و تقویت نکردن این توانایی باعث ایجاد تنش های بسیاری در محیط کاری او شده است. آقای علیزاده روزانه با افراد بسیاری از شهر خود و چه از شهرهای دیگر ایران سر و کار دارد و در برخی شرایط به دلیل نداشتن کنترل بر هوش هیجانی خود از کوره در رفته است. همین رفتارها تاثیری منفی بر روی میزان رضایت مشتریان او دارد.

الزام وجود هوش هیجانی

روانشناسی احساسات هوش هیجانی را به عنوان توانایی شناخت احساسات فردی خود و احساسات درونی دیگران تعریف می‌کند. با استفاده از هوش هیجانی شما قادر به تصمیم‌گیری های به جا، حل مسائل و ایجاد ارتباطات بهتر خواهید شد. در گذشته افراد عموما عادت داشتند که هوش و احساسات را دو مقوله جدا از هم در نظر بگیرند اما این دو را می‌توان به گونه‌ای به یکدیگر مرتبط دانست. در اصل رابطه میان تفکر افراد و احساسات آنها بر روی نحوه تصمیم گیری و رفتار آنها تاثیر بسزایی می گذارد.

زمانی که افراد حرفه‌ای قادر به کنترل احساسات و شناخت آنها نباشند مشکلات بسیاری برای کسب و کار آنها به وجود خواهد آمد. شما هم شاید به این جمله برخورده باشید که افراد حرفه ای باید تمام احساسات خود را بیرون محل کار خود رها کنند و با جدیت تمام در محیط کار حاضر شوند. اما این جمله کاملاً نقض کننده وجود احساسات در آدمی است. برای همین هم دانیل گلمن اعتقاد دارد که که هوش هیجانی بالا در محیط کار علاوه بر اینکه موجب رشد و توسعه فردی می‌شود، ارزش‌های انسانی و احساسی افراد را نیز حفظ می‌کند. 

پایه های اصلی هوش هیجانی در محیط کار

هوش هیجانی دارای موارد بسیار تاثیرگذار در محیط کار است که بر روی عملکرد مدیران و کارمندان تاثیرات بسزایی می‌گذارد. همانطور که در مثال آقای علیزاده و حمیدی دیدیم، هوش هیجانی می‌تواند باعث بهبود شرایط شغلی افراد شود. این یعنی برای دستیابی به موفقیت‌های شغلی بیشتر، تنها هوش مالی کافی نیست. در ادامه به عواملی می‌پردازیم که نشان دهنده هوش هیجانی بالا در محل کار هستند. 

توانایی‌های اجتماعی

توانایی‌های اجتماعی برای راهنمایی درست افراد در مسیر مشخص بسیار لازم هستند. این توانایی‌ها در هر فرد تاثیر مستقیم بر ایجاد روابط و حفظ روابط آن فرد دارد. هوش هیجانی به ما کمک می‌کند تا در محل کار خود روابط بهتری را با همکاران و مشتریان داشته باشیم. به بیان دیگر در این مورد هوش هیجانی به شدت با هوش اجتماعی مرتبط است. 

خودآگاهی

به وسیله خود آگاهی هر شخص نقاط ضعف و قوت، ارزش و دیدگاه خود را نسبت به دیگران می‌شناسد. دانش کافی در زمینه های ذکر شده را می‌توان از موارد اصلی برقراری ارتباطات خوب دانست. با داشتن خود آگاهی در شرایط سخت کاری، شما به عنوان فردی با اعتماد به نفس و تلاشگر به نظر می رسید. هوش هیجانی بالا با افزایش خودآگاهی و حتی ذهن آگاهی در محیط کار به موفقیت افراد کمک می‌کند. 

همدلی

همدلی به معنای توجه کردن به احساسات دیگران است. هوش هیجانی در چنین مواردی هم درک نوع احساس افراد را برای ما آسان می‌سازد. همدلی یکی از تاثیرگذارترین موارد در کسب و کار به شمار می‌رود. کارفرمایانی که دارای هوش هیجانی بالایی هستند تفاوت‌های میان فرهنگ‌ها را درک می‌کنند. در نتیجه با جذب افراد با استعداد، به مجموعه خود کمک می‌کنند تا از لحاظ حرفه‌ای پیشرفت کند.

خود نظم دهی

زمانی که بتوانید از خودنظم دهی استفاده کنید به سادگی قادر خواهید بود در هر شرایطی به تغییر احساسات خود کمک کنید. این بدین معناست که به کمک خودنظم دهی اجازه نمی‌دهید که احساسات بر شما غلبه کنند. با کمک هوش هیجانی هر یک از ما می توانیم احساسات منفی خود را به سوی احساس مثبت سوق دهیم. برای مثال در کسب و کار زمانی که شرایط به گونه‌ای که پیش‌بینی کرده‌اید جلو نمی‌رود و یا کارمندانتان خطا می کنند اولین فکری که به ذهن هر شخص خطور می‌کند تنبیه شخص خاطی است. این در حالی است که با کمک هوش هیجانی می‌توانید به خطاها با دید عمیق تر نگاه کنید و به دنبال دلایل و راهکارهای مناسب باشید.

همچنین بخوانید: تبدیل افکار منفی به مثبت

انگیزه

با انگیزه احساسات بسیار زیبایی در افراد ایجاد می شود با تشویق اعضای گروه و یا کارمندان رسیدن به هدف را تبدیل به یک حس لذت بخش خواهید کرد. فردی که هوش هیجانی بالا دارد و با انگیزه است با شور و هیجان کار می‌کند و باعث ایجاد دیدگاهی مناسب و مثبت در محیط کار می‌شود.

نقاط مثبت هوش هیجانی در محیط کار

هر فرد به نوبه خود با داشتن هوش هیجانی در محیط کار باعث ایجاد فضایی متفاوت می‌شود. در محیط کار قدم اول خودآگاهی است. این توانایی اجازه می دهد تا شما نقاط ضعف و قوت خود را بشناسید و با احساسات خود آشنا شوید. بعد از اینکه از مرحله شناخت احساسات بگذریم نظم دادن به احساسات را می‌توان مورد اهمیت‌ترین قدم دانست. این بدین معناست که شما توانایی وفق پیدا کردن با شرایط مختلف را به دست آورده‌اید. از موارد مثبت هوش هیجانی این است که شما می توانید احساسات خود را در مسیر درست بروز دهید و در راه‌های سازنده از آنها استفاده کنید. از آنجا که روابط اجتماعی را می توان یکی از جنبه های اصلی هوش هیجانی بالا دانست ،محیط‌هایی که در آنها افراد بیشتری از هوش هیجانی بالا برخوردارند. افراد بهتر به صورت گروهی با یکدیگر کار می کنند.

سخن آخر

در آخر باید گفت که شرکت‌ها، سازمان‌ها و یا کسب و کارهای کوچک برای اینکه بتوانند در محیط‌های پرفشار و رقابتی امروز دوام بیاورند باید نوع تفکر تمام کارکنان خود را تغییر دهند. این تغییرات بوسیله هوش هیجانی امکان پذیر خواهد بود. تقویت هوش هیجانی یکی از تاثیرگذارترین راه های برنده شدن این رقابت تنگاتنگ است.