معرفی و خلاصه کتاب غرقگی یا تجربه اوج

سال‌ها پیش وقتی دانشجوی کارشناسی بودم با عبارت State of Flow یا همان اوج و غرقگی آشنا شدم.البته آن زمان‌ها آنقدر غرق در دنیای آنتونی رابینزها و امثالهم بودم که خیلی ساده از کنار آن گذشتم. اما دست سرنوشت یک بار دیگر من را به غرقگی رساند، اما این بار در قالب کتابی که در کتابفروشی کهنه میدان انقلاب به من چشمک می‌زد و من با هر زحمتی بود آن را از پیرمرد کتابفروشی که چندان هم میلی به فروختن کتاب‌ها (شما بخوانید بچه‌هایش) نداشت خریدم. امروز و در این مقاله هم قصد دارم با هم به سراغ معرفی و خلاصه کتاب غرقگی یا تجربه اوج برویم. کتابی که من را به حد قابل قبولی از ذهن آگاهی رساند. اما به رسم همیشه، بگذارید اول با نویسنده آن آشنا شویم.

آشنایی با نویسنده

میهای چیکسِنتمیهایی دکترای روان‌شناسی خود را از دانشگاه شیکاگو کسب کرده است. او را در سطح جهانی به‌عنوان فردی پیشرو در تحقیق و پژوهش بر روی روان‌شناسی مثبت‌گرا، خلاقیت و انگیزه می‌شناسند. کتاب‌های دیگری که بر اساس این پژوهش‌ها به نگارش درآورده عبارتند از خلاقیت: روان‌شناسی کشف و اختراع و جریان‌یافتن: روان‌شناسی غرق‌شدن در زندگی روزمره. شهرت اصلی او به خاطر همین نظریه اوج یا غرقگی است. البته بسیاری هم او را از بنیانگذاران روانشناسی مثبت‌گرا می‌دانند. کتاب غرقگی یا تجربه اوج در ایران توسط رضا علوی ترجمه و در نشر شورآفرین منتشر شده است.

همچنین بخوانید: معرفی و خلاصه کتاب آسایش 

موضوع کتاب غرقگی چیست؟

بیایید به داستان خودم برگردیم. وقتی به کتابفروشی آقای “ف” در میدان انقلاب رفتم، بیشتر به دنبال رمانی بودم که از خواندن متن و داستان آن لذت ببرم. اما خود کلمه Flow که بر روی جلد کتاب حک شده بود به شدت نظر من را جلب کرد. مخصوصا اینکه کتاب غرقگی حتی با متن انگلیسی هم هنوز داخل ایران چاپ نشده بود. القصه، به هر زحمتی که بود صاحب مغازه را راضی کردم تا کتاب را به من بفروشد و او هم برخلاف میل باطنی‌اش خواسته‌ام را پذیرفت.

وقتی سوار متروی انقلاب شدم بی درنگ به فضای خالی بین دو واگن رفتن تا بتوانم حداقل چند صفحه‌ای از کتاب را قبل از رسیدن به مقصد بخوانم. روی جلد نوشته بود:

Flow: The Psychology of Optimal Experience

غرقگی: روانشناسیِ تجربه‌ای ایده‌آل

همین چند جمله کافی بود که تا آخر شب کتاب را تمام کنم. کتاب غرقگی درباره مفهومی است که اولین بار سال‌ها پیش از انتشار آن توسط خود میهای چیکسِنتمیهایی بیان شد. او در این کتاب به ما نشان می‌دهد که چه لحظاتی از زندگی وجود دارند که در آن‌ها ما می‌توانیم حالت غرقگی یا همان تجربه‌ ایده‌آل زندگی را داشته باشیم.

حالت غرقگی به چه معناست؟

بر اساس تعریفی که میهای چیکسِنتمیهایی و دوستانش ارائه می‌دهند:

“غرقگی فقط یک آرامش درونی نیست. در واقع بهترین لحظات زندگی ما زمانی رخ می‌دهند که بدن یا ذهن ما به صورت کاملا ارادی در حال انجام دادن کاری است. آن هم درست با بیشترین توان و کیفیت موجود. پس می‌توان گفت تجربه ایده‌آلی که از آن صحبت می‌کنیم، چیزی است که خود ما برای خود می‌سازیم.”

به بیان دیگر غرقگی در زمان‌هایی اتفاق می‌افتد که ما کاملا فکر و ذکرمان مشغول به کاری است که اگرچه ذاتا دشوار است، ولی ما سختی و دشواری‌ای در انجام آن حس نمی‌کنیم. اما همانطور که گفتم رسیدن با این حالت چندان هم ساده نیست. در واقع قرار گرفتن در حالت غرقگی مانند استفاده از فواید مدیتیشن آن هم درست هنگام انجام کاری مهم است. برای درک بهتر این موضوع، پیشنهاد می‌کنم حتما خلاصه کتاب غرقگی را در پایان همین مقاله دانلود و مطالعه کنید. به این ترتیب بیشتر با مفهوم غرقگی و تاثیری که بر زندگی افراد بزرگ می‌گذارد آشنا می‌شوید.

غرقگی در افراد مختلف

شاید شما هم به این فکر کنید که آیا تجربه اوج یا همان غرقگی در تمام افراد یکسان است؟ آیا همه ما به یک شکل از قرار گرفتن در این حالت لذت می‌بریم؟ یا اصلا آیا راه رسیدن به این تجربه برای همه ما یکسان است؟ جواب تمام این سوال‌ها یک نه بزرگ است! غرقگی در افراد مختلف به شکل‌ها و صورت‌های گوناگون رخ می‌دهد. برای مثال همانطور که در متن کتاب غرقگی هم آمده است، تجربه اوج در یک جراح کاملا متفاوت با یک کوهنورد است. با مطالعه خلاصه کتاب غرقگی این مفهوم را بهتر درک می‌کنید.

8 نشانه تجربه اوج

میهای چیکسِنتمیهایی اعتقاد دارد تجربه اوج یا همان غرقگی 8 نشانه یا خصوصیت دارد که به شرح زیر هستند:

• تمرکز کامل بر روی انجام دادن یک کار.
• روشن بودن اهداف و پاداش‌ها درون ذهن و آمادگی برای بازخورد آنی.
• دستکاری زمان (افزایش یا کاهش سرعت انجام کار)
• درک اینکه خود این تجربه ذاتا یک پاداش برای ماست.
• آسان بودن انجام کار. (البته برای خود شخص، نه به صورت ذاتی)
• تناسب میان توانایی‌ها و چالش پیش رو.
• ادغام عمل و آگاهی با یکدیگر و خلاص شدن از شر نشخوارهای فکری.
• کنترل کامل انجام عمل.

اگر به‌هنگام کار، نارضایتی در وجودتان شعله می‌کشد و در خانه کسل یا غمگین می‌شوید، این خلاصه کتاب شما را از بلاتکلیفی نجات داده و به استفاده‌ی بهینه از زمان محدودی که در این سیاره‌ی خاکی در اختیار دارید، راهنمایی می‌کند.

حتما بخوانید: معرفی و خلاصه کتاب دوباره فکر کن

بخش هایی از خلاصه کتاب غرقگی

” ما برای معنا بخشیدن به زندگی خود، تلاش می‌کنیم محیط پیرامون خود را تغییر دهیم؛ چه از طریق به‌ رخ کشیدن ثروت خود به دیگران برای تحت‌ تاثیر قرار دادن آن‌ها، چه با نشستن بر مسند جایگاه‌های اجتماعی پرقدرت و با نفوذ.”

” با تمام این اوصاف، ما لذت‌های زودگذر را به لذت‌های ارزشمند ترجیح می‌دهیم تا بدون این‌که دردی احساس کنیم از واقعیت موجود گریخته و به لذت‌ گرایی پناه ببریم.”

” مردم با زبان‌ها و فرهنگ‌های مختلف از واژگان یکسانی برای توصیف احساسی که به هنگام ورود به حالت غرقگی دارند، استفاده می‌کنند. “

” هر گاه در انجام کاری نه خیلی آسان و نه خیلی دشوار غرق می‌شویم، به این تمایل پیدا می‌کنیم که حد و مرز خود را گسترش داده و چیزهای بیشتری به‌دست آوریم.”

” ما برای رسیدن به ذهن‌ آگاهی باید تسلط بر نفس خود را تقویت کنیم. این کار با بهره‌مندی از حکمت کهن شرقی امکان‌پذیر است.”

” فرقی ندارد که تحصیل کرده هستید یا تازه‌کار، در هر صورت زمانی‌که شما منطق را چاشنی تفکرات عمیق خود کنید، می‌توانید از جهان پیچیده علم و فلسفه لذت ببرید. “

” می‌توان کار را به چیز دیگری تبدیل کرد تا برایمان چالشی به‌وجود آورد، حواسمان را جمع کند و از میزان اضطراب‌مان بکاهد.”

” در یک کلام، ما به حضور اعضای خانواده، دوستان و همسایگان در کنار خود محتاجیم.”

” قبل از هر چیز مطمئن شوید به روابط خود اهمیت کافی می‌دهید، زیرا همین روابط فرصت‌های بسیاری برای شادکامی و پیشرفت برایتان فراهم می‌کنند.”

” به‌جای تسلیم شدن در برابر شرایط سخت، از آن‌ها برای کشف راه‌حل‌های نو بهره ببریم.”

” نکته‌ِ‌ی آخر این‌که اهداف و تصمیمات شما باید با یکدیگر هماهنگ باشند تا نویدبخش یک زندگی معنادار شوند.”

آیا این کتاب ارزش خواندن دارد؟

تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا برخی افراد از یک زندگی سرشار از شادی و خلاقیت لذت می‌برند، در حالی که برخی دیگر خود را با یک زندگی راحت اما کسل‌کننده سازگار کرده‌اند؟ پاسخ این سوال در نگاه اول کمی دشوار است. اما وقتی با معنا و مفهوم غرقگی آشنا می‌شویم، می‌فهمیم که چنین تجربه‌ای بدون شک برای تک تک ما لذت بخش و منحصر به فرد خواهد بود.

تجربه اوج یا همان غرقگی حالتی است که شاید قبلا آن را تجربه کرده باشیم، اما متوجه آن نشده باشیم. حالت غرقگی همچنین به ما کمک می‌کند تا افکار منفی را به مثبت تبدیل کنیم. برای همین هم به نظرم مطالعه این خلاصه کتاب شما را از وجود چنین حالتی آگاه می‌کند و باعث می‌شود که از این به بعد راحت‌تر این تجربه را داشته باشید.

سرفصل‌های این خلاصه کتاب

• ما از دین و تجمل گرایی برای پنهان شدن از دست یک جهان بی‌معنی و بی‌تفاوت بهره می‌بریم.
• ما از لحاظ ژنتیکی معمولا به دنبال لذت‌های ساده و دم دستی می‌رویم. به همین دلیل هم نسبت به مهارت‌ها و چالش‌هایی که در لذت‌ بردن وجود دارند بی‌توجهیم.
• عوامل لذت و شعف در اختیار همه قرار دارد، اما اهدف افراد با یکدیگر متفاوتند.
• توسعه‌ی مهارت‌های جدید و جذاب، نیازمند روبرو شدن با چالش‌هایی است که به پاداش‌های شخصی گره خورده‌اند.
• با نظم‌دهی به کارها می‌توانیم از حواس و حرکات خود برای ادراک حالتی پیشرفته از هوشیاری بهره ببریم.
• ما می‌توانیم حافظه و فکر خود را طوری پرورش دهیم که به‌جای توجه به معایب خود، بر مفاهیم و موضوعات پیچیده متمرکز شوند.
• کاری که با بهره‌گیری از پاداش‌های درونی و مهارت‌های مختلف و مثل یک بازی انجام شود، دیگر «کار» نیست.
• قرار گرفتن در جمع خانواده، دوستان و افراد جامعه برای شادکامی، ابراز وجود و رشد ما ضروری است.
• توجه متمرکز، ما را از اضطراب دور کرده و به ما کمک می‌کند تا دیدگاهی تازه کسب کنیم و راه‌های جدیدی برای رشد و پیشرفت بیابیم.
• به‌ کمک اهداف یکپارچه و اراده‌ای که بتواند به آن‌ها جامه عمل بپوشاند، هدف خود از زندگی را کشف کنید.

جمع بندی و دانلود خلاصه کتاب غرقگی

میهای چیکسِنتمیهایی در طول سال‌هایی که موضوع روانشناسی مثبت‌گرا و مهمتر از آن بحث غرقگی را بیان کرده، با مخالفت‌های زیادی هم روبرو شده اما با این حال و با گذشت بیش از 20 سال از چاپ کتاب غرقگی، این اثر همچنان یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های حوزه روانشناسی مثبت‌گرا به حساب می‌آید. پیشنهاد می‌کنم حتما خلاصه این کتاب را مطالعه کنید. چرا که حاوی نکاتی است که شما را به تجربه اوج نزدیکتر می‌کنند.