بهترین کتاب های عرفانی ؛ ۱۰ کتاب قدیمی و جدید

تا حالا شده است که خودتان را در حال پرسیدن سوالاتی درباره‌ی خلفت زمین، دنیای پس از مرگ یا حتی پیش از تولد بیابید؟ اگر بله پس خواندن بهترین کتاب های عرفانی برای شما از واجبات است. چرا که عرفان به مباحث رازگونه‌ای می‌پردازد که نمی‌توان از طریق علم آن را ثابت کرد. می‌شود گفت عرفان از حقیقتی صحبت می‌کند که نمی‌توان با علم و عقل به آن رسید بلکه روح انسان است که آن را درک می‌کند. در واقع بیشتر افراد بر این باورند که تنها راه رسیدن به عرفان، کشف و شهود داخلی است. این یعنی هرکس باید خود به دنبال کشف علت موجودیت خود باشد. برای همین هم مطالعه کتاب های فلسفی نتواند به اندازه کتاب های عرفانی برای این منظور مفید باشد. حال بیایید با هم نگاهی به برخی از کتاب های عرفانی بیاندازیم. 

عارفان چه کسانی هستند؟

عرفان مسیر سخت و طولانی‌ای است که هر کسی نمی‌تواند در آن قدم بردارد و همه‌ قادر به درک آن نیستند. ولی افرادی که بتوانند به این شناخت قلبی دست پیدا کنند و به باطن و اصل خودشان رجوع کنند را عارف می‌گویند. اصولا عارفان قادر به کارهایی هستند که مردم معمولی در آن ناتوانند. مثلا عارفان در مسیر عرفان به مکاشفاتی شبیه به رویا می‌روند که در این مکاشفات گاهی وقایع گذشته و گاهی آینده را می‌بینند.

بهترین کتاب های عرفانی قدیمی

در این مقاله به بررسی بهترین کتاب های عرفانی از گذشته تا به امروز می‌پردازیم. در ابتدا به بهترین کتاب های عرفانی که در گذشته نوشته شده‌اند می‌پردازیم.کتاب‌های عرفانی که در گذشته نوشته شده‌اند اغلب متنی سنگین دارند که شاید خواندن آن‌ها برای عموم کمی سخت باشد. این کتاب‌ها اغلب به نظم بوده است و خواندن آن‌ها نیاز به تخصص دارد.

بهترین کتاب های عرفانی شما را به سفر رازآلودی می‌برند و باعث می‌شوند بتوانید به همه‌ی مسائل از جنبه‌ی دیگری هم نگاه کنید. آن‌ها باعث می‌شوند به اصل خودتان رجوع کنید و مانند بهترین کتاب های خودشناسی به شما کمک می‌کنند بهتر خود و جهان اطراف خود را درک کنید و در مسیر توسعه‌ی فردی قدم بردارید.

۱- الهی نامه

“الهی، چگونه گویم نشناختمت که شناختمت، و چگونه گویم شناختمت که نشناخنمت.”

الهی نامه از عطار نیشابوری قطعا یکی از بهترین کتاب های عرفانی محسوب می‌شود. در این کتاب عطار نیشابوری با بیانی زیبا و‌ روان به انسان در مسیر عرفان کمک می‌کند و از او می‌خواهد برای رسیدن و تحقق آنچه می خواهد به درون خودش رجوع کند.

عطار در قرن ششم این کتاب را به نگارش درآورده است. او در الهی نامه به طوری که هرگز نخوانده‌اید و به شکلی متفاوت به ستایش خدا و پیامبرانش می‌پردازد. عطار نیشابوری آثار بی‌نظیر دیگری چون منطق‌الطیر و تذکره ‌الاولیا را در باب عرفان نوشته است که هر کدام از آثار ارزشمند در این حوزه هستند.

۲- فیه ما فیه

فیه ما فیه اثری به نثر و از مولانا است که در میان کتاب‌های عرفانی محبوبیت زیادی دارد. اما جالب است بدانید که نویسنده‌ی اصلی این کتاب خود مولانا نیست بلکه فیه ما فیه مجموعه‌ی صحبت‌ها و سخنانی است که مولانا در مجالس مختلف گفته است و شاگردان و پیروانش آن‌ها را نوشته‌اند. این کتاب بعد از مرگ مولانا توسط شاگردانش، با جمع‌آوری تمام سخنان مولانا در یک کتاب تالیف شده است.

نام دیگر این کتاب اسرارالجلالیه است. نثر کتاب فیه‌ ما فیه نسبت به کتاب‌های دیگری که‌ در قرن ۷ نوشته شده‌اند، روان‌تر است اما همچنان ممکن است خواندن آن برای عموم مردم دشوار باشد. مولانا تمام آثار منظوم را خودش نوشته است اما در میان آثار مکتوبش تنها یک کتاب را خودش نوشته است و بقیه کتاب‌ها مانند فیه ما فیه سخنان مولانا است که دیگران آن را جمع‌ آوری کرده‌اند.

از دست ندهید: کتاب هایی که باید خواند

۳- فتوت نامه

فتوت نامه اثر کمال ‌الدین حسین کاشفی سبزواری است که در قرن نهم به نگارش در‌آمده است. فتوت نامه کتابی به نظم و نثر است که موضوع اصلی آن معرفت و مرام است. این اثر را برای اولین بار محمد تقی بهار تصحیح و منتشر کرد. فتوت نامه به زبان فارسی، ترکی و عربی موجود است. این کتاب یکی از مفصل‌ترین و بهترین کتاب های عرفانی است که در باب مرام و معرفت نوشته شده است.

۴- تاملات

کتاب تاملات اثر یکی از پادشاهان روم به نام مارکوس اورلیوس است. مارکوس اورلیوس یکی از خوشنام‌ترین پادشاهان روم بوده است. اما چیزی که باعث شده است یک پادشاه کتابی بنویسد تنهایی او بوده است. مارکوس از کودکی علاقه‌ی زیادی به فلسفه و عرفان داشته است ولی ناگهان خود را بر تخت پادشاهی می‌بیند. او‌ پیرو فلسفه‌ی رواقی بوده است یعنی هرگونه امیال انسانی را پست می‌داند. این موضوع برای یکی از ثروتمندترین انسان‌ها مثل پادشاه روم امری سخت بوده است. مارکوس که عده‌ی زیادی حسرت جایگاه او را می‌خوردند اهمیتی به ثروت و جایگاهش نمی‌داد. وی که کسی را نداشت تا درباره‌ی این موضوعات با او صحبت کند شروع به نوشتن کتابی به نام تاملات می‌کند.

او در این کتاب تفکرات خودش را به نگارش درمی‌آورد وخودش را مخاطب قرار می‌دهد. همچنین در تاملات به مسائل فلسفی و عرفانی خوبی می‌پردازد و با بیانی ساده راجع به آن‌ها صحبت می‌کند. گفته می‌شود او قسمت‌هایی از کتاب را در زمان جنگ نوشته است. یعنی در طول روز با دشمن در زمین جنگ می‌جنگیده و در شب راجع به اعمال و افکارش نسبت به آن در کتابش با خود صحبت می‌کرده است. تاملات یکی از بهترین کتاب های عرفانی است که نویسنده‌ی آن سرانجام به علت بیماری تیفوس جان خود را از دست داد.

همچنین بخوانید: بهترین کتاب های تاریخی

بهترین کتاب های عرفانی جدید

در بالا به بهترین کتاب های عرفانی که در گذشته نوشته شده‌اند و از ارزش بسیار زیادی برخوردارند، اشاره کردیم. حالا به سراغ بهترین کتاب های عرفانی جدید می‌رویم که درک آن‌ها بسیار آسان‌تر است و به شکلی جدید و ساده از عرفان صحبت می‌کنند. این کتاب‌ها همگی به نثر هستند. جملاتی ساده و روان دارند و خواندن آن‌ها نیاز به تخصصی ندارد.

۵- هستی و نیستی

«انسان آن چیزی است که نیست.»

هستی و نیستی اثر ژان پل سارتر و به گفته‌ی برخی مهم‌ترین اثر قرن بیستم است. سارتر در این کتاب نگرشی کاملا متفاوت با فیلسوفان و عارفان گذشته دارد. همین موضوع باعث می‌شود که بعد از این کتاب تحولی عظیم ایجاد شود و تاثیر زیادی روی نسل‌های بعدی گذاشته شود.

ژان پل سارتر در این کتاب و برخلاف دیگر عارفان می‌گوید انسان ماهیتی خاص ندارد بلکه ماهیت او کارهایی است که‌ انجام می‌دهد. او حقیقت را چیزی که آشکار است می‌داند و آن را هستی می‌خواند. به این کتاب، کتاب مقدس اگزیستانسیالیسم هم می‌گویند.

۶- انسان در جست و جوی معنا

انسان در جست و جوی معنا از جمله بهترین کتاب‌های روانشناسی است که در آن می‌توان برداشت‌هایی از عرفان هم مشاهده کرد. چرا که این کتاب از سرگذشت دکتر ویکتور فرانکل است که در مسیر سخت زندگی‌اش نوری برای ادامه‌ی مسیر می‌یابد. دکتر فرانکل روانپزشکی حاذق بوده است که سال‌های زیادی را در زمان جنگ جهانی دوم در کمپ‌های مرگ ارتش نازی گذرانده است.

او در عین ناامیدی و پس از مشقت‌های فراوان و از دست دادن پدر، مادر، برادر و همسر باردارش به دنبال معنایی برای ادامه‌ی زندگی می‌گردد. او با اختراع روشی به نام لاگو تراپی ( لاگو در زبان لاتین به معنای دلیل و معنی است.) در غم خودش معنایی پیدا می‌کند و دلیلی برای آن پیدا می‌کند. این موضوع به‌ او کمک می‌کند که دیگر تسلیم نشود چرا که برای زندگی خود معنایی پیدا کرده است.

او پس از سفر به درونش و مکاشفات خودش با غم خودش کنار می‌آید و حتی در آن معنایی پیدا می‌کند. او می‌گوید ما نمی‌توانیم از غم از دست دادن فرار کنیم ولی می‌توانیم با آن کنار بیاییم و در آن معنایی پیدا کنیم. در این صورت می‌توانیم ادامه دهیم و هرگز تسلیم نشویم.

۷- والکری‌ها

والکری‌ها اثر نویسنده‌ی محبوب پائولو کوئلیو است که اثر جاودانه‌‌اش کیمیاگر از بهترین کتاب‌های انگیزشی به حساب می‌آید. پائولو این بار پس از مسائل روانشناسی و انگیزشی به سراغ موضوع پیچیده‌تر و رازآلودتری یعنی عرفان رفته است. او در این کتاب قسمت‌هایی از زندگی شخص‌اش را هم بیان می‌کند که به گفته‌ی خودش کار بسیار سختی بوده است.

شخصیت اصلی این کتاب خود پائولو است. او نسخه‌ی اصلی کتابش کیمیاگر را به استاد مرموزش جی می‌دهد. اما به او می‌گوید که احساس شکست و پوچی می‌کند. جی به او می‌گوید که باید به دنبال فرشته‌ی نگهبان خودش برود و او را پیدا کند در این صورت می‌تواند از این احساس پوچی خلاص شود.

پائولو با همسرش کریستینا به این ماجراجویی عجیب می‌روند. ماجرا از جایی شروع می‌شود آن‌ها در مسیر به والکری‌ها برمی‌خورند. والکری‌ها زنانی بیابان‌گرد هستند که نوید باز شدن درهای بهشت را به مردم می‌دهند. آن‌ها این توانایی را دارند که با فرشته‌ی نگهبان خود صحبت کنند. پائولو کوئلیو در این کتاب در قالب داستانی زیبا به مسائلی اساسی و عرفانی می‌پردازد. والکری‌ها یکی از بهترین کتاب های عرفانی است که با روایتی جذاب شما را به خود جذب می‌کند.

۸- سه شنبه‌ها با موری

هرکسی در زندگی‌اش نیاز به یک راهنمای باتجربه‌تر دانا‌تر و عاقل‌تر از خودش نیاز دارد. گاهی این فرد می‌تواند از اعضای خانواده باشد، گاهی یک دوست و گاهی هم یک استاد دانشگاه. برای میتچ البوم نویسنده‌ی این کتاب این فرد دانا، موری شوارتز استاد دانشگاهش بوده است.

اما میچ استاد عزیزش را در مسیر زندگی گم کرده است. او‌ در این زمان حال خوبی ندارد و دنیا را جای زیبایی نمی‌داند. اما میتچ گمشده‌اش موری را زمانی پیدا می‌کند که تنها چند ماهی به مرگ استاد محبوب و راهنمایش نمانده است. آن‌ها تصمیم می‌گیرند این زمان‌های باقی مانده تا مرگ استاد را تبدیل به آخرین کلاس درس کنند و درباره‌ی مسائل مختلفی در زندگی از عرفان و فلسفه صحبت کنند.

به این ترتیب موری و میچل هر سه شنبه در اتاق مطالعه‌ی موری با یکدیگر ملاقات می‌کنند که میتچ بعدتر تمام این صحبت‌ها را در قالب کتاب سه شنبه ها با موری منتشر کرد. این کتاب از بهترین کتاب های عرفانی با بیانی شیوا و روان و البته داستانی دوست داشتنی است.

۹- پنج نفری که در بهشت ملاقات می‌کنید

این کتاب شاهکاری دیگر از میچ البوم نویسنده‌ی آمریکایی است که با داستانی جدید و بسیار جذاب دلیل زندگی انسان‌ را برای او بیان می‌کند. پنچ نفری که در بهشت ملاقات می‌کنید داستان زندگی یک سرباز قدیمی جنگ به نام ادی است. ادی تعمیرکار وسایل شهربازی است.

او مدت زیادی است که دچار افسردگی شده و حسرت‌های زیادی در زندگی‌اش می‌خورد. تا اینکه در سن ۸۳ سالگی درحالیکه تلاش می‌کرد جان دختربچه‌ای را نجات دهد از دنیا می‌رود. او در دنیای پس از مرگ یا به نوعی بهشت از خواب بیدار می‌شود و‌ پنچ نفری را ملاقات می‌کند که قبل از ادی از دنیا رفته‌اند.

حالا این پنچ نفر داستان زندگی ادی را برای او تعریف می‌کنند و رازهایی را در زندگی ادی برملا می‌کنند که خود او فکرش را هم‌ نمی‌کرده است. آن‌ها از این طریق دلیل زندگی ادی را برای او توضیح می‌دهند. میتچل البوم با این کتاب زیبا یکی از اساسی‌ترین سوالات عرفانی یعنی دلیل زندگی انسان را توضیح می‌دهد و با داستان جذابش شما را به فکر فرو‌ خواهد برد. جالب است بدانید که این کتاب از پایان به سمت شروع می‌رود که خود این موضوع باعث جذابیت دو چندان داستان شده است.

۱۰- دنیای سوفی

دنیای سوفی اثر یوستین گاردر است که با در قالب داستانی جالب به مسائل فلسفی و عرفانی می‌پردازد. شخصیت اصلی این داستان دختری ۱۵ ساله به نام سوفی است. به‌ همین علت هم دنیای سوفی یکی از بهترین کتاب‌های نوجوانان هم به حساب می‌رود.

داستان از جایی شروع می‌شود که روزی سوفی نامه‌ای دریافت می‌کند که آدرس دیگری روی آن است ولی برای خانه‌ی سوفی ارسال شده است. سوفی پس از باز کردن نامه به سوالاتی برمیخورد که ذهن او را حسابی مشغول می‌کند. سوالاتی اساسی مانند پیدایش جهان و زندگی پس از مرگ! این سوال‌ها آنچنان ذهن سوفی را بهم می‌ریزد که تصمیم می‌گیرد با فرستنده‌ی نامه ملاقات کند. یوستین گاردر مسائل عرفانی و فیلسوفانه را در قالب ملاقات‌های سوفی و فرستنده‌ی نامه به شکلی زیبا بیان می‌کند.

سخن پایانی؛ بهترین کتاب های عرفانی

خواندن بهترین کتاب های عرفانی به شما حس و نگرشی عجیب نسبت به دنیای پیرامون و خودتان می‌دهد.این کتاب‌ها باعث می‌شوند به مسائل دنیا طوری نگاه کنید که قبلا آن‌ها را‌ نمی‌دیده‌اید. عرفان و کتاب‌های عرفانی روح انسان را صیقل می‌دهند و دید شما را به دنیا عوض می‌کنند.