گاهی اوقات امید و معنای زندگی درست جایی خودش را به ما نشان میدهد که ارزشش را نداریم. درست مانند گنجی گرانبها که سالها در زمینی کم ارزش مدفون مانده باشد. مصداق بارز این موضوع را میتوان در کتاب انسان در جستجوی معنا اثر ویکتور فرانکل پیدا کرد. فردی که از دل اردوگاههای کار اجبار آلمان نازی بیرون آمد تا کتابی را بنویسد که امروزه حتی از ان به عنوان یک کتاب حال خوب کن هم یاد میشود. خب، به نظر شما چطور ممکن است که از چنین مکان و شرایطی اثری چون این کتاب بیرون بیاید؟ برای اینکه جواب سوالهای خود را درباره این کتاب پیدا کنید، پیشنهاد میکنم که حتما در ادامه این مقاله با من همراه باشید.
ویکتور فرانکل کیست؟
ویکتور فرانکل یک متخصص مغز و اعصاب و روانپزشک اتریشی است. او همچنین بنیانگذار لوگوتراپی یا معنادرمانی است که نوعی روش روان درمانی به حساب میآید. ویکتور فرانکل پس از جان سالم به در بردن از اردوگاههای مرگ نازیها، چندین کتاب درمورد نحوه یافتن معنای زندگی نوشت. کتاب انسان در جستجوی معنا مهمترین و معروفترین اثر فرانکل است. این کتاب در ایران بارها و بارها ترجمه شده اما پیشنهاد من ترجمه امیر لاهوتی است که نشر مصدق آن را به چاپ رسانده است.
داستان کتاب انسان در جستجوی معنا
همانطور که گفتم، این کتاب برگرفته از تجربههای خود ویکتور فرانکل در دوران اسارتش در اردوگاههای کار اجباری در آلمان نازی است. جایی که تنها دو انتخاب پیش روی وی بود. او میبایست بین کار اجباری و هدف و طاقت فرسا و سوزانده شدن در کوره آدمسوزی یکی را انتخاب میکرد. این کتاب و کتاب درباره معنی زندگی هر دو به مقوله مهم و حیاتی یافتن معنا در زندگی اشاره دارند. اما هر کدام از آنها رویکرد متفاوتی را برای پرداختن به این موضوع در نظر گرفتند. اگر ویل دورانت تصمیم گرفته که به سراغ افراد مشهور آن دوران برود، در عوض فرانکل برای یافتن معنای زندگی دست به دامن تجربیات خودش شده است. البته به طور کلی این کتاب به دو بخش تقسیم بندی شده که در ادامه هر یک از آنها را با هم بررسی میکنیم.
بخش اول: زندگی در اردوگاه کار اجباری
بخش اول این کتاب به دوران اسارت فرانکل برمیگردد. فرانکل با جزئیات این دوران سیاه و وحشتناک را به تصویر کشیده است. او که پیش از اسارت یک رواندرمانگر بوده است با دقت به سایر زندانیان نگاه میکند تا بفهمد چه چیزی به آنها توان ادامه دادن میدهد. نکته مهم این است که اسارت در چنین شرایطی را نمیتوان با هیچ نوع دیگری از اسارت مقایسه کرد. پس نیرو و توان ادامه دادن و تسلیم نشدن در این شرایط باید بسیار قوی باشد. فرانکل با بررسیهای خود متوجه میشود آن دسته از زندانیانی که معنا یا هدفی را برای خود ترسیم کردهاند، با رنج و سختیهای این اردوگاه بهتر کنار میآیند. پس خود او هم به امید دیدار دوباره با همسرش ساعتها و ثانیههای اسارت را سپری میکند.
نکته دقیقا همین جاست. اگر فرانکل و رفقایش توانستند با پیدا کردن یا حداقل ساختن یک معنا و هدف برای خودشان از یکی از مخوفترین مکانهای تاریخ جان سالم به در ببرند، پس حتما خود ما هم میتوانیم با پیدا کردن هدف و معنا بخشیدن به زندگیمان از پس هر سختی و مشکلی بربیاییم. به همین دلیل هم حتما پیشنهاد میکنم خلاصه کتاب انسان در جستجوی معنا را از انتهای همین مقاله دانلود مطالعه کنید.
بخش دوم: لوگوتراپی یا معنادرمانی
فرانکل بعد از رهایی از اردوگاههای کار اجباری تصمیم میگیرد تا نوع جدیدی از روش رواندرمانی را با نام لوگوتراپی یا معنادرمانی امتحان کند. به طور کلی فلسفه لوگوتراپی بر پایه این است که پیدا کردن یک معنا و مفهوم برای زندگی میتواند به ما در تحمل سختیها و رنجهای روزگار کمک کند. این موضوع شاید خیلی هم پیچیده به نظر نیاید، اما خود من به عنوان کسی که دهها کتاب روانشناسی را در طول عمر خود مطالعه کردم باور دارم که لوگوتراپی تا حد بسیار زیادی میتواند به ما در تحمل زندگیمان کمک کند. این چیزی که خودم هم تجربه کردم.
همچنین بخوانید: معرفی و خلاصه کتاب استیو جابز
نظر من درباره کتاب انسان در جستجوی معنا
اول از همه بگویم که به نظرم این از همان دست کتاب هایی است که باید خواند. چرا؟ چون بذر امید را در دل شما میکارد. وقتی میبینیم یک نفر چگونه از دل سختی و رنج بلند شده و توانسته به جایگاه خوبی در زندگی برسد، آنگاه از اهمیت کاری که فرانکل و دیگر دوستانش انجام دادند آگاه میشویم. البته من 6 درسی که از این کتاب یاد گرفتم را یادداشت کردم که در ادامه آنها را با شما به اشتراک میگذارم:
- درک چرایی زندگی، به ما کمک میکند تا چگونگی آن را به خوبی درک کنیم.
- عشق شاید تنها راه و مقصدی باشد که ما را به رستگاری میرساند.
- ما انسانها تقریبا به هرچیزی عادت میکنیم. از کار در اردوگاههای اجباری گرفته تا از دست دادن عزیزانمان بعد از مدتی برای ما عادی میشوند.
- ما علاوه بر امید، به آیندهنگری و معنا نیاز داریم. در غیر اینصورت مرگ خیلی زود به سراغمان میآید.
- لوگوتراپی یا همان معنادرمانی میتواند به ما در مقابله با هر مشکلی کمک کند.
- حتی در رنج و سختی هم معنا و مفهومی نهفته است.
بخش هایی از خلاصه کتاب انسان در جستجوی معنا
“ما معمولا به خاطر آینده زندگی میکنیم: برنامهریزیهای بزرگ انجام میدهیم و از اینکه میبینیم زندگیمان درحال پیشرفت است هیجانزده میشویم.”
“با اینکه مطمئنا بازگشت به یک زندگی عادی برای زندانیان آزاد شده اصلا آسان نبود؛ اما بیشتر آنها پس از مدتی توانستند یک بار دیگر از زندگی خود لذت ببرند و خوشحال باشند که از هولوکاست جان سالم به در بردهاند.”
“اکثر تصمیمات مربوط به زندگی یا مرگ بود و بسیاری از زندانیان از انتخاب میترسیدند.”
“برای تجربه خلاء درونی، حتما نباید آسیب جدی ببینید. مثلا تعطیلات یکشنبه را در نظر بگیرید که افراد پس از یک هفته کار سخت و منظم، کمی استراحت میکنند تا فقط متوجه شوند که زندگی آنها کاملا عاری از مفهوم است.”
“هدف معنا درمانی هم کمک به افراد است تا درک کنند که زندگی آنها میتواند معنا داشته باشد و هرکس باید هدف زندگی خود را بر اساس تصمیمات خود تعیین کند.”
“وقتی میترسیم اتفاقی بیفتد، اغلب اتفاق میافتد؛ اما وقتی تلاش میکنیم و به زور میخواهیم چیزی اتفاق بیفتد، هرگز اتفاق نمیافتد!”
از دست ندهید: بهترین کتاب های زندگینامه
سرفصلهای این خلاصه کتاب
- زندانیان در اولین واکنش خود به اردوگاههای کار اجباری شوکه شدند؛ ابتدا به شکل امید، سپس ناامیدی.
- پس از سپری کردن چند روز در اردوگاه، زندانیان در حالت بیحسی قرار گرفتند که همین به آنها اجازه میداد تا تمرکز خود را روی زنده ماندن بگذارند.
- زندگی پس از نجات از اردوگاهها، اغلب ابتدا با احساس ناباوری و سپس با تلخی روبهرو میشد.
- زندانیان روی زندگی «درونی» خود تمرکز کردند تا حواس خود را از آنچه در دنیای واقعی اتفاق میافتد پرت کنند.
- اکثر زندانیان سرنوشت خود را پذیرفته بودند؛ اما برخی سعی میکردند هرزمان که میتوانند تصمیمگیری کنند.
- معنا درمانی بیان میکند که معنای زندگی، به ما انگیزه حرکت میدهد.
- معنای کلی برای زندگی وجود ندارد. زندگی هرکس در هر لحظه معنای خاص خود را دارد.
- شما میتوانید با پیگیری مداوم، ترسهایتان را مدیریت کنید.
مخالفتها با این کتاب
البته این کتاب چندان هم بدون مخالف نبوده است. کتاب انسان در جستجوی معنا تا سال 1997 و زمان مرگ فرانکل توانست بیش از 10 میلیون نسخه فروش داشته باشد. همچنین این کتاب تا به امروز به 24 زبان زنده دنیا ترجمه شده است. انسان در جستجوی معنا در آمریکا به عنوان یکی از بهترین کتاب های روانشناسی شناخته میشود. اما با این وجود باز هم از گزند انتقادات ایمن نبوده است. ویکتور فرانکل حتی توسط برخی از همقطارانش به همکاری با نازیها نیز متهم شده است. برخی دیگر هم روش درمانی او یعنی لوگوتراپی ا زیر سوال بردند. اما با تمام این تفاسیر، انسان در جستجوی معنا کتابی است که حداقل ارزش این را دارد که یکبار آن را بخوانیم. اگر هم وقت کافی برای خواندن آن ندارید، میتوانید در انتهای همین مقاله با تنها یک کلیک خلاصه آن را دانلود و مطالعه کنید.
سخن پایانی + دانلود خلاصه کتاب انسان در جستجوی معنا
به نظرم انسان در جستجوی معنا از همان کتابهایی است که همه ما باید حداقل یک بار در عمرمان بخوانیم. وقتی کسی از دل یکی از تاریکترین مکانهای تاریخ بیرون میآید، حتما درسهای جالبی برای گفتن به ما دارد. برای همین هم توصیه میکنم با کلیک بر روی لینک زیر حتما این خلاصه کتاب را دانلود و مطالعه کنی. شاید آن انگیزه و توانی که به دنبالش هستید همینجا نهفته باشد.