چرا باید کتاب بخوانیم ؟ 10 دلیل برای مطالعه کردن

از برنامه کتاب باز با سروش صحت گرفته، تا مهران مدیری و دورهمی یا هر محفل دیگری مثل همین وبسایت هوش برتر ایرانیان که بزرگترین آموزشگاه مهارت‌های مطالعه است، همگی ما را به خواندن تشویق می‌کنند. اما آیا تا به حال توانسته‌ایم به سوال چرا باید کتاب بخوانیم پاسخ بدهیم؟ در این مقاله قرار است به سراغ پاسخی مناسب برای این پرسش برویم. پرسشی که مدتهاست در ذهن ما باقی مانده و شاید هیچوقت به طور جدی دنبال پاسخی برای آن نبوده‌ایم. پس بیایید یک بار برای همیشه با این سوالات روبرو شویم: چرا باید مطالعه کنیم، چگونه کتاب بخوانیم و چه کتاب‌هایی بخوانیم؟

چرا باید کتاب بخوانیم ؛ فواید مطالعه

بیشتر ما کتاب خواندن را راهی برای گذراندن اوقات فراغت می‌دانیم. به همین دلیل هم اگر از آن سر باز بزنیم، خیلی افسوس نمی‌خوریم. اما حقیقت این است که فواید کتابخوانی بسیار بیشتر از آن چیزی است که ما تصور می‌کنیم. کتاب‌ها نه تنها بر روی عملکرد مغز ما تاثیر مثبتی می‌گذارند، بلکه باعث بهبود زندگی ما از جوانب مختلفی می‌شوند. به همین دلیل هم مطالعه کردن در بیشتر جوامع پیشرفته و بین افراد موفق تا این اندازه رواج دارد. ما هم به شما توصیه می‌کنیم که حتما از این به بعد کتاب خواندن را در برنامه روزانه زندگی خود قرار دهید. اگر هم به دنبال دلیل خوبی برای این کار می‌گردید، این شما و این  دلیل برای اینکه بدانیم چرا باید کتاب بخوانیم . 

1- با مطالعه بیشتر عمر می‌کنید

شاید جالب به نظر برسد اما بر اساس تحقیقی که در دانشگاه ییل انجام شده، از بین 3635 نفر که بالای 50 سال سن داشتند مشخص شد آن‌هایی که روزانه حدود 30 دقیقه کتاب می‌خوانند، به صورت میانگین 23 ماه بیشتر عمر می‌کنند! این نکته زمانی جالب‌تر می‌شود که بدانیم مطالعه کردن به طور کلی سال‌های پیری را برای ما آسانتر می‌کند. اگر باور ندارید و هنوز هم مطمئن نیستید که چرا باید کتاب بخوانیم پیشنهاد می‌کنیم نکات بعدی را با دقت بیشتری بخوانید.

2- با کتاب خواندن استرس خود را کاهش می‌دهید

در دنیای امروز استرس و اضطراب به دو عضو جایی ناپذیر زندگی ما تبدیل شده‌اند. قرار گرفتن در معرض اخبار خوب و بد، اتفاقات و تحولات اقتصادی یا حتی مسئولیت‌های کاری که بر روی دوش ما گذاشته شده‌اند همگی می‌توانند استرس و اضطراب ما را افزایش دهند. به همین دلیل هم هرکدام از ما به دنبال راهی برای کاهش استرس و اضطراب خود هستیم. مطالعه کتاب به شما کمک خواهد کرد تا حد زیادی این استرس را کاهش دهید. زمانی که ما غرق مطالعه یک کتاب می‌شویم، مغزمان فرصت فکر کردن به چیزهای استرس‌زا را نخواهد داشت. به همین علت هم می‌توان در پاسخ به سوال چرا باید کتاب بخوانیم گفت: چون کتاب خواندن استرس و اضطرابم را کم می‌کند! فرقی ندارد که به کدام مورد از انواع ژانر کتاب علاقه‌مند هستید. در هر حال مطالعه کردن می‌تواند تا حد بسیار زیادی باعث آرامش درونی شما شود.

3- افزایش تمرکز به کمک مطالعه

اگر اهل مطالعه کردن جلوی تلویزیون نباشید، حتما متوجه تاثیر مطالعه بر تمرکز شده‌اید. در دنیای امروزی که اینترنت و فضای مجازی در هر گوشه و کنار آن دیده می‌شوند، مطالعه کردن راه مناسبی برای افزایش تمرکز است. در واقع افراد هنگام مطالعه تقریبا تمام حواس خود را به خواندن متنی که پپش رویشان هست معطوف می‌کنند. اگر آنچه می‌خوانند جذابیت داشته باشد، این میزان تمرکز هم به همان اندازه افزایش می‌یابد. این اتفاق مخصوصا زمانی می‌افتد که ما در داستان یک رمان غرق می‌شویم. به طوری که انگار خودمان در تک تک صفحات آن حضور داریم.

اگر خیلی به تاثیر مطالعه بر تمرکز اعتقاد ندارید، می‌توانید این تمرین را امتحان کنید. هر روز قبل از رسیدن به محل کارتان و در طول مسیر بین 15 تا 20 دقیقه را مطالعه کنید. فرقی ندارد آنچه می‌خوانید چیست و یا حتی کتاب الکترونیکی، چاپی یا صوتی برای این کار انتخاب کرده‌اید. همین مطالعه کوتاه مدت می‌تواند تمرکز شما را در حین انجام کارهای روزانه به شکل چشمگیری افزایش دهد.

همچنین بخوانید: کتاب کاغذی الکترونیکی یا صوتی

4- کتاب خواندن و تقویت حافظه

انواع مختلف کتاب به شکل‌های مختلف می‌توانند موجب تقویت و بهبود عملکرد حافظه شما شوند. بیایید با کتاب‌های داستانی شروع کنیم. هنگامی که شما در حال مطالعه یک کتاب داستانی هستید، مدام سعی می‌کنید که اسم شخصیت‌ها، پیشینه آن‌ها، کارهایی که قبلا در طول داستان انجام دادند و خلاصه هر چیزی مربوط به آن را به خاطر داشته باشید. حتی اگر نخواهید بعد از اتمام کتاب آن‌ها درون حافظه‌تان بمانند، بازهم تا پایان داستان به این یادآوری احتیاج خواهید داشت.

اما کتاب‌های غیر داستانی چطور؟ آیا آن‌ها هم موجب تقویت حافظه ما می‌شوند؟ البته! نکته مهمی که در مورد کتاب‌های غیر داستانی وجود دارد، استفاده ما از سایر مهارت‌های مطالعه هنگام خواندن آن‌ها است. به بیان دیگر، وقتی که ما در حال مطالعه یک کتاب خودیاری یا روانشناسی هستیم، سعی می‌کنیم از انواع روش های خلاصه نویسی برای یادگیری و به خاطرسپاری نکات آن استفاده کنیم. در نتیجه بدون آنکه خودمان متوجه باشیم، حافظه خود را تقویت می‌کنیم.

از تمام این نکات که بگذریم، کتاب خواندن می‌تواند از بروز برخی از اختلالات حافظه مانند آلزایمر و زوال عقل هم جلوگیری کند. فکر کنم حالا دلیل کافی برای اینکه چرا باید کتاب بخوانید را پیدا کردید، اینطور نیست؟

5- بهبود مهارت های نوشتاری و اجتماعی با مطالعه

اگر هنوز پاسخ قانع کننده‌ای برای سوال چرا باید کتاب بخوانیم پیدا نکرده‌اید، شاید این یکی قانعتان کند! کتاب‌ها دریای کلمات و عبارات جدید هستند. چیزهایی که ما در گفتار و نوشتار روزانه خود از آن‌ها بهره می‌بریم. به همین دلیل هم هرچه بیشتر کتاب بخوانیم، در صحبت کردن و نوشتن پیشرفت می‌کنیم. شاید در نگاه اول این موضوع خیلی مهم به نظر نیاید، اما اگر کمی فکر کنیم متوجه اهمیت کتابخوانی در روابط روزمره خواهیم شد.

همه ما در طول عمر خود حداقل یک بار مجبور خواهیم بود که به فرد یا ارگان خاصی نامه بنویسیم. خب، وقتی توانایی نوشتاری ضعیفی داشته باشیم آیا نامه ما تاثیرگذاری که به دنبالش هستیم را خواهد داشت؟ البته این تمام ماجرا نیست، چرا که تاثیر مطالعه بر صحبت کردن ما هم به قدری زیاد است که نمی‌توان از آن غافل شد. برای درک بهتر این موضوع به تفاوت طرز صحبت کردن بین افرادی که کتاب می‌خوانند و آن‌هایی که مطالعه ندارند فکر کنید. بدون شک کسی که کتاب می‌خواند به دلیل دایره لغات وسیع‌تر، هنگام صحبت کردن می‌تواند تاثیرگذاری بیشتری در طرف مقابل خود ایجاد کند. پس اگر به دنبال مکالمات تاثیرگذار هستید، از کتاب خواندن غافل نشوید.

6- کتاب‌ها بهترین منبع برای یادگیری هستند

با وجود پیشرفت علم و تکنولوژی و افزایش تعداد دوره‌ها و برنامه‌های آموزشی، کتاب‌ها هنوز هم محبوب‌ترین و بهترین ابزار آموزشی به حساب می‌آیند. این موضوع چند دلیل دارد. نخست اینکه کتاب‌ها ارزان‌اند. هزینه‌ای که شما برای خرید یک کتاب آموزشی باید بکنید به مراتب کمتر از دوره‌ها و برنامه‌های آموزشی است. به علاوه کتاب‌ها همیشگی هستند و شما همیشه می‌توانید به سراغ آن‌ها بروید و مطالب درونشان را دوباره و چند باره دوره کنید. البته تمام این‌ها به شرطی است که ما بدانیم چگونه کتاب بخوانیم.

7- چرا باید برای افزایش خلاقیت کتاب بخوانیم

“کسی که کتاب می‌خواند قبل از مرگش هزاران بار زندگی می‌کند، اما آنکه مطالعه نمی‌کند تنها یک بار زندگی خواهد کرد.”

این جمله مشهور از جرج آر.آر مارتین است. کسی که بیشتر ما او را با سریال بازی تاج و تخت می‌شناسیم. جهانی خیالی با چاشنی واقعیت و حوادث عجیب و غریب و داستانی منحصر به فرد. اگر در جمله مارتین کمی عمیق شویم، متوجه خواهیم شد که کتاب‌ها چه گنج گرانبهایی را در اختیار ما می‌گذارند. آن‌ها حامل تجربیات و ایده‌های نسل‌های گوناگون بشر هستند. به همین دلیل هم کتاب خواندن را می‌توان منبع مهمی برای کمک به ایده پردازی و افزایش خلاقیت دانست.

البته این تمام ماجرا نیست. تحقیقات نشان می‌دهند که وقتی فرد هنگام خواندن یک کتاب، اتفاقات آن را درون ذهنش تصویرسازی می‌کند، این کار موجب فعال شدن هر دو نیمکره مغز او می‌شود. با توجه به اینکه تصاویر و خلاقیت هر دو در نیمکره راست مغز ما قرار دارند، می‌توان گفت کتاب خواندن راهکار مناسبی برای افزایش خلاقیت است.

8- بهبود افسردگی به کمک مطالعه کتاب

شاید الان دارید با خود می‌گویید چرا برای درمان افسردگی هم باید کتاب بخوانیم؟ خب، حق دارید، شاید این موضوع کمی برای شما عجیب باشد. اما به محض آنکه از تاثیر مطالعه بر افسردگی با خبر شوید، حتی اگر افسرده نباشید هم به سراغ کتاب خواندن می‌روید. انواع مختلف کتاب می‌توانند به درمان افسردگی شما کمک کنند. برای مثال کتاب‌های خودیاری انتخابی مناسب برای این کار هستند. بیشتر این کتاب‌ها حاوی نکات و آموزش‌هایی هستند که به ما در مقابله با این بیماری کمک می‌کنند.

علاوه بر آن احساسی که در هنگام مطالعه یک کتاب خوب به شما دست می‌دهد هم می‌تواند در بهبود بیماری افسردگی مفید باشد. خواندن یک قطعه شعر، یک فصل از رمان مورد علاقه‌تان یا هر انتخاب دیگری می‌تواند روح شما را جلا دهد. البته این به آن معنا نیست که برای درمان افسردگی تنها کافی است کتاب بخوانید. نه، ابدا. افسردگی بیماری جدی و مهمی است که حتما باید مراحل درمان آن را زیر نظر یک پزشک متخصص طی کنید. اما یادتان باشد، کتاب‌ها همیشه می‌توانند همسفر شما در درمان افسردگی باشند.

انتخاب کنید: بهترین کتاب ها برای مقابله با افسردگی

9- کتاب خواندن به خواب شما کمک می‌کند

ما انسان‌ها حدود یک سوم از عمر خود را خواب هستیم. این یعنی اگر یک فرد برای مثال 60 سال عمر کند، 20 سال از آن را خواب است! اما متاسفانه برای خواب خود ارزش زیادی قائل نیستیم. برای مثال بیشتر ما تا نیمه شب بیدار می‌مانیم و در فضای مجازی غرق می‌شویم. بعد هم که قصد خوابیدن می‌کنیم، به دلیل نور آبی موجود در صفحه گوشی یا کامپیوتر، قادر نیستیم خواب خوبی را تجربه کنیم. اما آیا مطالعه کردن این مشکل ما را هم حل می‌کند؟!

بله. مطالعه پیش از خواب بیش از آنچه فکرش را بکنید در خواب شما موثر است. در واقع این کار مغز و بدن ما را برای تجربه یک خواب راحت آماده می‌کند. گذشته از آن کتاب خواندن می‌تواند به اصطلاح چشمان ما را خسته کند. این خستگی باعث می‌شود خیلی زودتر احساس خواب آلودگی کنیم و تصمیم بگیریم که بخوابیم.

اینکه قبل از خواب چه چیزی را مطالعه می‌کنید اهمیت چندانی ندارد. مهم این است که حتما مطالعه کنید. اگر هم برای بردن کتاب به رختخواب خود معذوریت دارید، پیشنهاد ما تجربه کتاب‌های صوتی است. خب، هنوز هم می‌پرسید چرا باید کتاب بخوانیم یا توضیحات ما قانع کننده بودند؟!

همچنین بخوانید: معرفی و خلاصه کتاب چرا می‌خوابیم

10- با مطالعه، تفکر نقاد را تمرین کنید

اگر تا اینجا با تمام دلایل ما برای اینکه چرا باید کتاب بخوانیم قانع نشدید، این یکی احتمالا شما را قانع خواهد کرد. یکی از بزرگترین و مهمترین ویژگی‌های هر فرد موفق، داشتن تفکر انتقادی است. تفکر نقاد یا انتقادی به افراد کمک می‌کند که هرچیزی را از چند زاویه ببینند. به همین دلیل هم تصمیم‌گیری برای آن‌ها ساده‌تر می‌شود و در عین حال تصمیمات آن‌ها دقیق‌تر خواهد بود.

مطالعه کتاب آن هم به طور منظم از بهترین روش‌های پرورش تفکر نقاد به شمار می‌رود. وقتی ما به اندازه کافی مطالعه داشته باشیم و با دیدگاه‌ها و اندیشه‌های مختلف آشنا شویم، آنگاه دیگر به سادگی هر چیزی را قبول نمی‌کنیم. به علاوه می‌توانیم در کارهای روزانه با دقت بیشتری عمل کنیم و تصمیمات صحیحی اتخاذ کنیم.

داشتن تفکر انتقادی همچنین یکی از شروط اصلی رشد و توسعه فردی نیز به حساب می‌آید. پس با مطالعه روزانه این مهارت را در خود ایجاد کنید تا بتوانید در زمینه فردی و شغلی عملکرد بهتری داشته باشیم.

از دست ندهید: کارگاه آموزش تفکر نقاد

چرا باید کتاب بخوانیم ؛ انتخاب کتاب

سوال دومی که در ذهن بسیاری از ما پیش می‌آید این است که چه بخوانیم؟ کتاب‌ها انواع و ژانرهای مختلفی دارند. به همین دلیل دست شما برای انتخاب کردن کاملا باز است. اما بیایید ببینیم هر کدام از دو شاخه مهم کتاب‌ها چه تاثیری بر زندگی ما دارند؟

کتاب‌های داستانی: بر اساس تحقیقات دانشگاه تورنتو، گروهی که داستان کوتاه مطالعه کرده بودند، نسبت به گروه دیگر فکر بازتری داشتند. در واقع کتاب‌های داستانی به افراد کمک می‌کنند تا علم و مهارت‌هایی که یاد گرفته‌اند را به چالش بکشند. این کار در نهایت باعث تصمیم‌گیری‌های بهتر و موثرتر خواهد شد.

کتاب‌های غیر داستانی: کتاب‌های زندگینامه، علمی، خودیاری و روانشناسی همگی در این دسته قرار می‌گیرند. این کتاب‌ها می‌توانند مهارت‌ها و نکات بسیار مهمی را برای زندگی به شما آموزش دهند. مثلا کتاب اثر مرکب که خلاصه آن را می‌توانید در سایت ما بخوانید از جمله همین کتاب‌ها است.

بهترین نوع مطالعه: برای اینکه بتوانید هم از فواید کتابخوانی بهره مند شوید و هم بیشترین بهره را از آنچه می‌خوانید ببرید پیشنهاد ما این است که هم مطالعه داستانی داشته باشید و هم غیر داستانی. برای این کار هم می‌توانید به قسمت معرفی کتاب سایت ما مراجعه کرده و بر اساس سلیقه خود از پیشنهادهای ما استفاده ببرید.

البته به یاد داشته باشید برای شروع کتابخوانی باید کتاب‌هایی را انتخاب کنید که مطالعه آن‌ها برای شما دشوار نباشد. کتاب خواندن هم مانند هر عادت دیگری، نیاز به تمرین دارد. پس برای شروع کردن حتما از کتاب‌هایی مانند رمان کیمیاگر یا کتاب‌های غیر داستانی مانند کار عمیق استفاده کنید. این کتاب‌ها به دلیل نثر ساده و مطالب قابل فهم موجود در آن‌ها شما را در شروع مسیر عادت به مطالعه دچار مشکل نخواهند کرد. 

سرانه مطالعه افتضاح، پاسخ دیگری به سوال چرا باید کتاب بخوانیم

سرانه مطالعه در ایران چیزی کمتر از 17 دقیقه در روز است. این آمار البته شامل مطالعه کتاب‌های درسی هم می‌شود. شاید این عدد در نگاه اول خیلی هم کم به نظر نیاید، اما وقتی آن را با سرانه مطالعه در کشورهایی مانند هند، تایلند و چین مقایسه می‌کنیم، بیشتر متوجه وضعیت افتضاح مطالعه در کشور خود می‌شویم. برای مثال هندی‌ها در هفته بیش از 10 ساعت کتاب می‌خوانند. این یعنی میزان مطالعه روزانه آن‌ها بیشتر از یک ساعت و نیم در روز است. چینی‌ها و تایلندی‌ها هم در هفته تقریبا 8 تا 9 ساعت مطالعه دارند.

اما به نظر شما دلیل مطالعه پایین ایرانیان چیست؟ پاسخ ساده است. عدم آشنایی با مهارت‌های مطالعه! متاسفانه در مدارس و دانشگاه‌ها هیچ کس به ما نحوه صحیح مطالعه کرده را آموزش نمی‌دهد. همین موضوع هم باعث شده کتاب خواندن به عملی خسته کننده برای ما تبدیل شود. پیشنهاد ما این است که با یادگیری مهارت‌های مطالعه، میزان مطالعه هفتگی خود را افزایش دهید. 

چرا باید کتاب بخوانیم ؛ سخن پایانی

همانطور که دیدید، مطالعه کردن فواید بسیار زیادی دارد که بیشتر ما از آن‌ها غافل هستیم. برای اینکه بتوانیم در زندگی شخصی و یا کاری خود پیشرفت قابل توجهی داشته باشیم، باید عادت به مطالعه را در خود پرورش دهیم. نکاتی که در این مقاله به شما آموزش دادیم می‌توانند به شما کمک کنند تا با مطالعه بیشتر، رشد و توسعه فردی خود را در دنیای علم و تکنولوژی امروز تضمین کنید.